06.02.2019 - 16:42 | Son Güncellenme:
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Donald Tusk, makul herhangi bir planları olmadan İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasını (Brexit) destekleyenlerin "cehennemde özel bir yeri" hak ettiklerini söyledi.
Brüksel'de İrlanda Başbakanı Leo Varadkar ile görüşen Donald Tusk, AB'nin Brexit anlaşmasında Kuzey İrlanda için öngörülen "backstop" uygulamasında herhangi bir değişikliği kabul etmeyeceğini belirtti.
AB'nin öncelikle "bir barış projesi" olduğunu vurgulayan Tusk, birliğin Kuzey İrlanda'da barış sürecinin tehlikeye girmesini istemediğini kaydetti.
Tusk, "Barışla kumar oynamayacağız. Ya da uzlaşmaya son kullanma tarihi koymayacağız" dedi.
'Cehennem' ifadesi İngiltere'yi çalkaladı
Brexit'i savunan isimler ise, Tusk'ın 'cehennem' yorumuna hemen sert tepki gösterdi.
AB'den boşanmanın en ateşli savunucularından Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi'nin (UKIP) eski lideri Nigel Farage, Twitter'dan "Brexit'ten sonra senin gibi seçilmemiş, küstah kabadayılardan kurtulacağız ve kendi ülkemizi yöneteceğiz" mesajını paylaştı.
UKIP lideri Gerard Batten da yazılı açıklamasında "Bay Tusk, Dante'nin Cehennemi'nde en alt katın hainlere ayrıldığını unutmuş görünüyor. Ona, ülkesinin yabancı bir güç tarafından yönetilmesini isteyenlerin hain olduğunu anımsatmak isterim" ifadesini kullandı.
Theresa May'in azınlık hükümetine dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda'nın aşırı sağ Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) sözcüsü Sammy Wilson ise, Tusk için 'şeytani euro manyak' dedi: "Tusk cenneti ve müreffeh bir İngiltere'yi ararken AB'nin çürümüşlüğünden kaçmak için Brexit'e oy veren 17,4 milyon İngiliz'i hakir gördüğünü bir kere daha gösterdi."
İngiltere Başbakanlığı ise, Tusk'ın kullandığı dilin sorunların çözümüne yardımcı olup olmadığını düşünmesi gerektiği bildirildi.
İktidardaki Muhafazakar Partinin parlamento lideri Andrea Leadsom, BBC'ye yaptığı açıklamada söz konusu ifadeleri 'kabul edilemez ve ayıp' olarak niteledi: "Üzerinde düşündüğünde 'Keşke yapmasaydım' diyeceğine eminim. Bu, dostlar, müttefikler ve komşular arasında bir müzakere."
AB Konseyi Başkanı yarın Brüksel'de İngiltere Başbakanı Theresa May'le görüşecek. Tusk'ın başkanı olduğu Konsey, AB'nin yürütme organı.
'Backstop' nedir?
İngiltere'nin AB'yle yeniden müzakere etmek istediği, Brüksel'in ise buna yanaşmadığı "Backstop" esasında bir acil durum mekanizması. Brexit sonrası AB ile İngiltere arasındaki serbest ticaret anlaşması müzakereleri nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Birleşik Krallık'ın parçası Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasında fiziki sınır olmamasının garanti altına alınmasını amaçlıyor.
Ancak İngiltere ile AB arasında varılan anlaşma, taraflardan herhangi birinin bu sürece tek taraflı olarak son verememesini öngörüyor. İngiltere'de anlaşmaya karşı çıkanlar da bunun, Birleşik Krallık'ın tamamında gümrüklerin kontrol edilememesi anlamına geleceğini vurguluyor.
En büyük korku, Kuzey İrlanda Cumhuriyeti'nin fiili olarak İrlanda Cumhuriyeti'nin parçası haline gelmesi ve Kuzey İrlanda gibi 2016'daki referandumda Brexit'e karşı çıkan İskoçya'da 2014'ten sonra yeniden bir bağımsızlık referandumu yapılması. Yani, Birleşik Krallık'ın parçalanması.
İrlanda adasındaki çatışmalara son veren 1998 tarihli Hayırlı Cuma Anlaşması, İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda'nın ortak bir ekonomik pazarda yer almasını; sınırın iki tarafında serbest yaşamı, dolaşımı ve çalışmayı sağladı. Zira Birleşik Krallık ve İrlanda Cumhuriyeti AB üyesiydi. Ancak Brexit ile beraber bu durum noktalanacağından; hem İngiltere hükümetini hem AB'yi hem İrlanda Cumhuriyeti'ni hem de Kuzey İrlanda'daki tüm tarafları tatmin edecek bir formülün bulunması gerekiyor.
Brexit sürecinin bugün itibarıyla çeşitli senaryolara açık olmasının en önemli nedeni de bu olarak görülüyor.
Brexit sürecinde son durum ne?
İngiltere mevcut şartlarda 29 Mart'ta AB'den ayrılacak.
Ancak İngiltere Parlamentosu, Brexit anlaşmasını geçen ay 230 oy farkla (202'ye karşı 432) reddetmişti.
Parlamento'nun daha sonra kabul ettiği iki değişiklik önergesinden bağlayıcı olmayan lki, İngiltere'nin AB'den anlaşma olmadan ayrılmamasını öngörüyordü.
Hükümetin desteklediği ikinci önerge ise İngiltere'nin AB ile Kuzey İrlanda konusunu yeniden müzakere etmesi çağrısı yapıyordu.
İngiltere Başbakanı May de yarın bu kapsamda Brüksel'e gidecek ama AB anlaşmayı yeniden müzakere etmemekte kararlı.
Kaynak: BBC Türkçe