24.01.2024 - 10:25 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası İsveç ve Finlandiya apar topar NATO'ya girmek için çalışmalara başladı. NATO'ya üyelik için başvuran İskandinav ülkelere Türkiye ve Macaristan'dan red geldi. 2022'nin yazında İspanya'da görüşen Türkiye, İsveç ve Finlandiya, masadan 3'lü mütakabat ile ayrıldı. Türkiye, taleplerinin yerine getirilmesi durumunda iki ülkenin NATO'ya gireceğini belirtti. 2023'e girilmesiyle İsveç'in başkenti Stockholm'de ardı ardına patlayan skandallar müzakerelerin süresiz ertelenmesine yol açtı. Şubat ayına gelindiğinde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken depremlerin ardından Türkiye'yi ziyaret etti, eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ziyaret sırasında üçlü müzakerelerin yeniden başlayacağını duyurdu.
Aradan geçen neredeyse bir yılın sonunda Türkiye, İsveç'in birliğe katılmasına onay verdi. TBMM’de İsveç’in NATO üyeliğine dair yapılan oylamaya katılan 346 milletvekilinden 287’si kabul, 55’i ise ret oyu kullandı. İsveç Başbakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Bugün NATO'ya tam üye olmaya bir adım daha yaklaşmış bulunuyoruz” denildi.
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström “Türk Parlamentosunun bugün İsveç'in NATO üyeliği lehinde oy kullanması memnuniyet verici bir adım. Şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onay belgesini imzalamasını bekliyoruz" ifadesini kullandı.
Türkiye'nin İsveç'e onay vermesi ise kısa sürede dünya medyasında yankı uyandırdı. İngiliz Guardian gazetesi, Ankara'nın onayı sonrası İsveç'e evet demeyen tek ülkenin Macaristan olduğunu hatırlattı. Gazetenin haberinde İsveçli yetkililerin Türkiye'ye teşekkür ettiği belirtildi. Haberde Stockholm Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Paul Levin'in görüşlerine de yer verildi. Levin, Türkiye'nin onayıyla birlikte artık birliğin bir üyesi olduklarını söyledi Macaristan'ın süreci geciktirmeyeceğini aktardı. Levin ayrıca "Bu süreç Türkiye ile İsveç arasındaki ilişkiler açısından zorlu bir dönemdi ve bunu arkamızda bırakmak iyi olacak" dedi.
Euronews 'Türk vekiller İsveç'in NATO üyeliğini onaylayarak daha önce tarafsız olan ülkenin askeri ittifaka girişinin önündeki büyük bir engeli kaldırdılar' değerlendirmesinde bulundu.
Katar merkezli Al Jazeera 'Türkiye parlamentosu saatler süren tartışmaların ardından İsveç'in NATO üyelik hedefini onayladı' dedi.
Alman medyasından SüddeutscheZeitung ise İsveç'e yönelik "Kulübe hoş geldin" başlıklı bir haber yayınladı.
İsveç basınından Aftonbladet ise neredeyse 7 saat süren görüşmelerde bazı vekil ve partilerin ülkenin üyeliğine karşı çıktığını ancak çoğunluğu sağlayamadıklarını söyledi. Gazeteye konuşan bir siyaset uzmanı ise konuyla ilgili "Erdoğan kararını verdi, bunun en temel nedenlerinden biri de F-16 uçakları. Şartların sağlanmasının ardından İsveç'i elinde tutmak için bir neden kalmadı" değerlendirmesinde bulundu.
Dagensnyheter gazetesine konuşan bir yetkili ise ABD'nin üyelik sürecini Türkiye'nin F-16 konusundaki şartlarını karşılayarak hızlandırdığını belirtiyor ve ekliyor:
"Erdoğan ABD'nin F-16 sürecinde takındığı tutuma güvenmedi. Üyeliğe yeşil ışık konusunda ABD dışişleri bakanı veya Başkan Biden'dan ek güvenceler almış olabilir bu durum süreci de hızlandırdı"
Açıklamalarının devamında Türkiye'nin İsveç'i birliğe kabul etmesini "İnanılmaz" olarak nitelendiren yetkili, Erdoğan'ın meclisin kararı sonrası Finlandiya'yı 4 gün içinde onayladığını ancak İsveç'in onayının biraz daha uzun sürmesinin ihtimal dahilinde olduğunu da belirtti. Göteborg-Posten gazetesi ise bu konuya parmak basarak Erdoğan'ın son imzayı atmasının haftalar bulabileceğini kaydetti.
Yunan basınından Kathimerini ise "Ankara'nın İsveç'e onay vermesiyle birlikte Türkiye'nin talep ettiği F-16 satışı konusunda ABD ile anlaşmaya vardığını gösteriyor" ifadesini kullandı. Gazeteye göre İsrail-Gazze savaşı nedeniyle Türkiye'yi ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Blinken burada Türk yetkililere İsveç'e verilecek onay sonrası F-16'ların teslim edileceğini söyledi. Bu bağlamda iki konu da aslında bir süredir paralel ilerliyordu.
İsveç'e verilen onayla birlikte Türkiye 40 adet F-16 savaş uçağı ve Ankara'nın halihazırda sahip olduğu uçaklar için 79 modernizasyon kiti alacak. Bu satışlar ABD kongresinden herhangi bir itiraz olmazsa sorunsuz gerçekleşecek. Gazeteye göre kongre Erdoğan'ın atacağı son imzayı da görmek istiyor.