25.07.2024 - 12:15 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Azerbaycan'ın Karabağ'da zafere ulaşmasının ardından rahatsızlığını gizleyemeyen güney komşusu İran, geride kalan dört yılda sınıra ordu yığıp tatbikatlar yaptı, Bakü yönetimi ve Türkiye'ye tehditler savurdu. Tahran yönetimi, İran ve Ermenistan'ı birbirine bağlayan güzergahın kapatılmasına ya da sınırlanmasına izin vermeyeceğini de ilan etti. Nahçıvan ile Azerbaycan'ı birbirine bağlaması beklenen Zengezur Koridoru, İran'ın uykularını kaçırıyor. Çünkü, koridor İran ile Ermenistan arasındaki kara bağlantısını kesebilir. Tahran yönetimi, Zengezur Koridoru'nun muhtemel güzergahına yakın konumdaki Ermenistan şehri Kapan'da konsolosluk açtı.
Karabağ'da işgal altındaki topraklar bir bir kurtarılırken, İran'ın kuzeyinde yaşayan Azeriler sınır hattına gelerek sevinç gösterilerinde bulundu. Azerbaycan ordusunun tarihi zaferiyle İran sınırının 130 kilometrelik bölümü el değiştirdi ve sınırın tamamını Bakü yönetimi kontrol etmeye başladı. Savaşın sona ermesiyle İran ilk hamlesini yaptı ve Azerbaycan sınırında askeri tatbikata girişti. Dağlık Karabağ yıllarca Ermenistan işgali altındayken hiçbir tatbikat yapmayan İran'ın birdenbire Azerbaycan sınırında gövde gösterisine girişmesi, bir anda gündemi değiştirdi. Tahran yönetimi, resmi açıklamalarında Azerbaycan'ın burnunun dibinde giriştiği 'savaş oyunu'nun hiç de inandırıcı olmayan şekilde teröristlerine karşı gerçekleştiğini savundu.
Türkiye ve Azerbaycan, İran'ın tankları sınıra getirmesine birlikte tatbikat düzenleyerek yanıt verdi. Söz konusu hamle, Tahran'da Bakü'ye karşı var olan öfkeyi daha da artırdı. İran'ın asıl rahatsızlığı, alt üst olan bölgesel dengelerde Türkiye'nin sahneye çıkmasıydı. İran'da iktidara yakın olan medya Türkiye'nin bölgede artan etkisini günlerce eleştirdi ve Ankara'nın Tahran ile Erivan'ın bağlantısını kesmeyi hedeflediğini yazdı.
Mart 2023'te İran'da kamikaze drone'ların kullanıldığı görüntü yayınlandı, Azerbaycan'ı doğrudan Türkiye'yi ise isim vermeden tehdit eden videoda "Mesajımız açık: Bir gün geleceğiz" denildi. İran askeri güç gösterisiyle Azerbaycan'ı kontrol etmeyi denedi ancak bir sonuç alamadı.
İran medyasında çıkan haberlerde ise Tahran ile Erivan arasında silah ticareti konusunda gizli anlaşma yapıldığına dair söylentiler yayınlamaya başladı. İddialara göre Ermenistan ve İran arasında 500 milyon dolarlık bir anlaşma yapıldı. Anlaşma kapsamında İran'a Shahed 136, Shahed 129, Shahed 197, insansız hava araçlarının verileceği bunların yanı sıra çeşitli füze sistemlerinin de gönderileceği belirtiliyor.
Bunun yanı sıra iki ülkenin ortak askeri çalışmaları yoğunlaştıracağı ve askerlerin eğitiminin de karşılıklı yapılacağı ifade edildi. İran dışında Ermenistan normalde silah tedariğini Hindistan, Fransa ve Rusya üzerinden sağlıyordu. Azerbaycan medyasında çıkan haberlerde ise Rusya ile sorunlar yaşayan Ermenistan'ın yeni müttefik arayışında olduğu için böyle bir hamle yaptığı yazıldı. Ermenistan'daki askeri harcamalar 2022'de 795,20 milyon dolardı, bu rakam 2023'de 1 milyar doları aştı. Azerbaycan medyası ayrıca böylesine bir harcamanın Ermeni ekonomisini zora sokacağını da hatırlattı.