19.11.2022 - 14:28 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
İran, ikinci ayını dolduran ve ülkeyi alt üst eden protestoları bastırmaya çalışıyor. Rejime karşı protestolar, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınmasından sonra hayatını kaybetmesiyle Eylül ayı ortasında başladı.
Dalga dalga tüm şehirlere yayılan gösteriler, 1979'dan bu yana Tahran yönetiminin yüzleştiği en ciddi meydan okuma niteliği taşıyor. Gençlerin öncülük ettiği protestolarda göstericiler doğrudan İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney'i hedef alıyor.
Rejim sokakları boşaltmak için beklendiği gibi güç kullandı, polis ve askerler birçok İran şehrinde göstericilere ateş açtı. Yüzlerce insanın hayatını kaybettiği protestolarda, gözaltına alınıp işkenceden geçirilenlerin sayısı binleri buluyor.
Hafta içinde İzeh kentindeki olaylarda kan aktı. Resmi medya, yedi kişinin motorsikletli silahlı saldırganların düzenlediği 'terör saldırısında' öldüğünü duyurdu. Ancak, kurbanların aileleri dokuz yaşındaki Kian Pirfalak ve 14 yaşındaki Sepehr Maksudi'nin polisin açtığı ateş sonucu öldüğünü söylüyor. 9 yaşındaki Kian, öldürüldüğü sırada babasıyla birlikte, arabada seyahat ediyordu.
Küçük çocuk gerçek mermiyle göğsünden vuruldu ve olay yerinde öldü. Kian Pirfalak cenaze töreninde kalabalıklar 'Hamaney’e ölüm' sloganları attı.
İnsan hakları örgütleri, hayatını kaybeden 362 göstericiden 56'sının çocuk olduğunu bildiriyor.
İkinci ayı dolarken hızı kesilir gibi görünen gösteriler, bu hafta salı gününden itibaren yeniden patladı. Yeni protesto dalgasına ülke çapına yayılan grevler de eşlik ediyor.
Protestocular son olarak İran'daki rejimin kurucusu Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin doğduğu evi ateşe verdi. Sosyal medyada görülen fotoğraflarda, Humeyn adı verilen kentteki evin kısmen yandığı görüldü.
Videolarda, evde yangın çıkarken onlarca kişinin sevinç gösterileri yaptığı göze çarpıyor. Muhalifler, videonun Perşembe akşamı çekildiğini belirtiyor.
Haber ajansları, paylaşılan videonun konumunu teyit ederken, yerel makamlar kundaklama olduğu olduğunu reddediyor. Humeyni, 1979’da ülkenin Batı yanlısı lideri Şah Muhammed Rıza Pehlevi’yi deviren İran İslam Devrimi’nin lideriydi.
İran gösterilerle çalkalanırken, Tahran yönetimi Irak'ın kuzeyindeki Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) bölgesine son haftalarda saldırılarını artırdı. İran, hafta başında IKBY'deki partilerin merkezlerine füze saldırısı düzenledi. İran Kürdistan Demokrat Partisi (İKDP) ile İran Kürdistanı Devrimci ve Emekçi Partisi (Komele) vuruldu. Saldırılarda bir kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı.
İran rejimi, Komele ve İKDP'yi 'terör örgütü' olarak kabul ediyor. Protestoların başından beri, söz konusu iki organizasyon İran'daki çalkantıyı kışkırtmak için silahlı grupları sınırdan içeri sokmakla suçlanıyor.
Yıllardır IKBY kontrolünde yer alan bölgelerdeki kamplarda barınan Komele ve İKDP, Eylül ayı sonunda yine İran tarafından top atışlarıyla hedef almıştı.
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, üst düzey bir İranlı yetkilinin hafta başında Irak'ın başkenti Bağdat'ı ziyaret ettiğini bildiriyor. Bağdat'a uçan söz konusu yetkili, İran Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarını yürüten Kudüs Gücü'nün komutanı İsmail Kaani'ydi.
Kasım Süleymani'nin yerine geçen Kaani, Bağdat'ta Irak cumhurbaşkanı, başbakanı ve İran destekli milis gruplarıyla bir araya geldi.
İsmail Kaani, Bağdat yönetimine kuzeydeki Kürt muhalif gruplara karşı sınırın güçlendirilmemesi halinde kara harekatına girişebilecekleri tehdidinde bulundu. Tahran, Irak'tan kuzeydoğudaki İran sınırına askeri birlikler konuşlandırmasını istiyor.
AP, Kudüs Gücü komutanının dile getirdiği tehdidin gerçekleşmesi halinde Irak için eşi benzeri görülmemiş bir saldırı olacağı yorumunu yapıyor.
İran'ın henüz bir kanıt sunmadığını da vurgulayan AP, kara harekatı tehdidinin ne kadar ciddi olduğunun şu an bilinmediğini ancak Bağdat yönetiminin zorda kaldığını belirtiyor. İran, Irak'tan ülkedeki mevcut muhalif grupları derhal silahsızlandırmasını talep ediyor.
Tahran yönetiminin ilk kez bir kara operasyonundan söz ettiğini aktaran AP, Kaani'nin temasları hakkında konuşan Iraklı kaynakların isim vermekten kaçındığını bildiriyor.
Associated Press, İran'daki protesto dalgasını tetikleyen Mahsa Amini'nin batıdaki bir Kürt şehrinden olduğunu hatırlatıyor.
Tahran yönetimi, geçtiğimiz Mart ayında Erbil'deki ABD Konsolosluğu'nun yakınlarına düşen füze saldırılarını üstlendi, şehirde İsrail'e ait bir 'stratejik merkezi' vurduğunu savundu.
İran ve Irak, 1980 yılından başlayarak sekiz yıl boyunca birbiriyle savaştı. Herhangi bir galibi olmayan savaşta 1 milyon insan hayatını kaybetti. İki ülkeyi de yıkıma sürükleyen savaşın maliyeti, o dönemin hesaplamalarına göre 150 milyar dolardı.
İsrail ise, İran'ın müttefiki Suriye'yi bu sabah savaş uçaklarıyla hedef aldı. Suriye resmi medyası, İsrail saldırısında dört askerin öldüğünü duyurdu. SANA haber ajansı, saldırının sabah 06.30 sularında gerçekleştiğini aktardı.
Yerel kaynaklar, Hums ve Hama'daki İran yanlısı milis gruplarının vurulduğunu, cephaneliklerin havaya uçtuğunu bildiriyor. İsrail ayrıca, Lazkiye'deki hava savunma bataryasını vurdu.