29.08.2024 - 11:38 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Derleyen: Ayşe Kısakürek Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği savaşın 918'inci gününe girildi. Uydu görüntüsü, geçtiğiniz Salı günü Ukrayna'ya ait drone'lar tarafından vurulan Rusya'nın Rostov şehrinin Kamensky bölgesindeki bir petrol deposundan yükselen dumanları gözler önüne serdi.
Gece saatlerinde, Rus ordusu bir kez daha Ukrayna'ya İran tasarımı 'şahid' drone ile büyük bir saldırı başlattı. Ukraynalı hesaplara göre, drone'lar hem güneyden hem de kuzeydoğudan fırlatıldı ve Herson, Nikolaev, Kirovograd, Dnepropetrovsk, Poltava, Sumy ve Harkov bölgeleri üzerinde manevra yaptı. Onlarca drone'un ateşlenmesinin ardından, Rus ordusu Ukrayna'ya füzeler fırlattı. Ukrayna askeri verilerine göre, başlangıçta yalnızca iki füze ateşlendiği bilgisi geldi.
Kiev yönetimi, özellikle düşürülen bir drone enkazının Dniprovsky bölgesine düştüğünü duyurdu, ancak herhangi bir yıkım veya can kaybı bildirilmedi. Kiev'de ise drone'ların enkazı iki noktada evlerin üzerine düştü. İlk belirlemelere göre can kaybı olmadığı açıklandı.
Ukrayna'nın diğer bölgelerinden de patlama sesleri yükseldiği haberi alındı. Harkov bölgesinde füze saldırısı tehlikesi sebebiyle hava saldırısı uyarısı ilan edildi. Rusya Savunma Bakanlığı'na göre, gece boyunca Ukrayna'ya ait altı drone düşürüldü. Bakanlık, drone'ların Rus toprakları ve Kırım üzerinde düşürüldüğünü söyledi.
Kiev, son birkaç aydır Rusya içindeki uzun menzilli saldırılarını artırıyor ve haftada birkaç kez stratejik hedeflere aynı anda onlarca drone saldırısı düzenliyor. Hedefler arasında hava kuvvetleri üsleri, petrol ve mühimmat depoları ve komuta merkezleri yer alıyor.
NATO müttefiklerinin, ağırlıklı olarak tırmanış korkusu yüzünden Ukrayna'ya Batı'dan tedarik edilen mühimmatları kullanma izni vermeyi reddetmesine rağmen Batı teknolojisi ve finansı, Ukrayna'nın Rusya içinde yüzlerce uzun menzilli saldırı gerçekleştirmesine imkan tanıyor.
Ukraynalı firmalar artık ayda yüzlerce silahlı tek yönlü saldırı drone'ları üretiyor ve bu, Batı'da benzer bir drone üretmenin maliyetinin çok daha azı olarak kaydediliyor. Bir şirket BBC'ye, bunun nispeten küçük bir maliyetle Rusya'nın savaş ekonomisi üzerinde orantısız etki yarattığını söyledi.
Francisco Serra-Martins, stratejinin Moskova için şimdiden büyük ikilemler yarattığını anlatıyor. Ek yatırımla savaşın gidişatını Ukrayna'nın lehine çevireceğine inanıyor. On sekiz ay önce, kurucu ortağı olduğu Ukrayna merkezli havacılık ve uzay şirketi Terminal Autonomy henüz kurulmamıştı.
Firma, halihazırda ayda 750 km menzile sahip yüzlerce AQ400 Scythe uzun menzilli drone üretiyor. Yanı sıra ayda birkaç yüz kilometre uçabilen yüzlerce daha kısa menzilli AQ100 Bayonet drone da imal ediyor.
Drone'lar ahşaptan yapılıyor ve Ukrayna'daki eski mobilya fabrikalarında monte ediliyor. Eski bir Avustralya Ordusu Kraliyet Mühendisi olan Serra-Martins, ABD finansmanı tarafından desteklenen Ukraynalı kurucu ortağıyla şirketi hayata geçirdi. Firma, Ukrayna'da büyük ölçekte drone üreten üç şirketten biri. Drone'ları 'temelde uçan mobilyalar, IKEA gibi monte ediyoruz' diyerek tanımlıyor.
Şirketin Bayonet drone'u birkaç bin dolara mal olurken, buna karşılık, onu düşürmek için kullanılan Rus hava savunma füzesi bir milyon dolardan fazla değere sahip. Ancak fark yaratan yalnızca ucuz drone'lar değil.
Büyük bir ABD veri analiz şirketi olan Palantir, Ukrayna'nın savaştaki mücadelesine yardımcı olan ilk Batılı teknoloji şirketlerinden biriydi. Bu amaca, topçu saldırılarının hızını ve doğruluğunu artırmak üzere yazılım sağlayarak adım attı. Şimdi ise, Ukrayna'ya uzun menzilli drone saldırılarını planlamak için yeni araçlar sağladı.
Ukraynalı meslektaşlarıyla birlikte çalışan Palantir'deki İngiliz mühendisler, bir hedefe ulaşmanın en iyi yollarını oluşturmak ve haritalamak için bir program tasarladı.
Buna göre, veri akışlarını kullanarak Rusya'nın hava savunmalarını, radarlarını ve elektronik sinyal bozucularını haritalayabiliyorlar. Palantir'den Louis Mosley, programın Ukrayna'nın hedeflerine ulaşmak için Rusya'nın elektronik savaş ve hava savunma sistemlerini atlatmasına yardımcı olduğunu söylüyor.
Herhangi bir görev için çok sayıda drone ateşlenebiliyor. Öyle ki, bir hedefe 60'a kadar. Saldırılar çoğunlukla gece gerçekleştiriliyor. Çoğu düşürülüyor ve yalnızca %10'u hedefe ulaşabiliyor. Bazı drone'lar, Ukrayna'nın kendi hava savunma sistemleri tarafından dost ateşiyle dahi düşürülüyor. Ukrayna, Rus elektronik sinyal bozucularına karşı koymanın yollarını bulmak zorunda kaldı.
Serra-Martins, çok sayıda drone uçurmanın Rusya'nın hava savunmasını bunaltmak ve alt etmek için önemli olduğunun altını çiziyor. Ayrıca drone'ları, onları düşürmeyi hedefleyen füzelerden veya vurmaya çalıştıkları hedeflerden daha ucuz hale getirmek de yine kritik bir unsur.
Royal United Services Institute'tan Profesör Justin Bronk, Ukrayna'nın uzun menzilli drone saldırılarının Moskova için ikilemler yarattığını aktarıyor. Profesör Bronk, Ukrayna'nın uzun menzilli saldırılarının Ruslara 'devletin onları tam olarak savunamayacağını ve Rusya'nın savunmasız olduğunu' gösterdiğini söylüyor.
Ukrayna drone'ları Rusya'nın bin km'den daha fazla derinliklerinde tespit edildi ve Moskova üzerinde düşürüldüler.
Fakat odak noktaları askeri üslerdi. Bronk, Rus hava üslerini hedef almanın şimdiye kadar Kiev'in Moskova'nın kayma bombalarına cevap vermek için sahip olduğu tek etkili yol olduğunu söylüyor.
Bu hamle, Rusya'yı uçaklarını daha uzak üslere taşımaya ve saldırılarının sıklığını azaltmaya zorladı. Ukrayna açıkça, Batı yapımı uzun menzilli silahların yardımıyla daha fazlasını başarabileceğine inanıyor. Ancak şimdiye kadar müttefikleri Kiev'in taleplerini reddetti.
Özellikle Washington ve Berlin'de, Batı'yı çatışmanın daha da içine çekebileceği konusunda hala devam eden bir korku hakim. Fakat bu, Batılı şirketlerin ve finans kuruluşlarının Ukrayna'ya yardım etmesini engellemedi.
Ukrayna hala büyük ölçüde kendi yerel çabalarına güvenmek zorunda, savaşı Rusya'ya getirmenin kazanmanın anahtarı olduğuna ikna olmuş durumda. Batı'nın çekincelerine rağmen Ukrayna, Rusya'ya yönelik saldırılarını artırmayı planlıyor.
Serra-Martins şöyle diyor:
"Şu anda gördüğünüz, yıl sonuna kadar şahit olacaklarınızla kıyaslandığında hiçbir şey."