Muhafazakarlardan son dakika zaferi

Birleşik Krallık’ta, Başbakan David Cameron’ın liderliğindeki Muhafazakar Parti önceki gün yapılan genel seçimde anketlerin öngöremediği bir zafer elde etti. “Tory” lakaplı Muhafazakarlar, anketlerde başa baş göründükleri tarihi rakipleri İşçi Partisi’ni hezimete uğrattı. Seçim öncesi yapılan tüm anketler ve hatta sandık çıkış anketleri bir koalisyon hükümetinin kurulacağına işaret ederken, Tory’ler 650 sandalyeli Avam Kamarası’nda 326 sandalye kazanarak tek başına iktidar olma hakkını kazandı. Parti, 1992’den bu yana ilk kez tek başına iktidar olmayı başardı. İşçi Partisi 230, İskoç Ulusal Partisi (SNP) 56, Liberal Demokrat Parti 8, Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi (DUP) 8 ve diğer partiler 15 milletvekilini parlamentoya soktu.
Kraliçe bile beklemiyordu
2005’ten bu yana partinin lideri olan 48 yaşındaki Cameron seçim zaferinin ardından eşiyle İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth ile görüşmeye giderken, “Bu yaşadığım en tatlı zafer” diye konuştu. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tek parti zaferini beklemediği için apar topar Buckingham Sarayına geldi ve hükümeti kurma görevini David Cameron’a verdi. Cameron 2010 yılındaki genel seçimde Liberal Demokratlar ile koalisyon hükümeti kurmuştu ve parlamentoda 307 Muhafazakar vekil bulunuyordu.
Miliband ‘lider’ olamadı
Birleşik Kralllık’ta seçimi kaybeden parti liderlerinin istifası bir gelenek. Başarısız olan üç parti lideri de bu geleneği bozmadı. 2010 yılında yapılan bir önceki seçimlere göre, 25 sandalye kaybeden İşçi Partisi son 30 yılın en kötü sonucunu aldı. İşçi Partisi’nin lideri Ed Miliband, sonuç karşısında istifa ederken “Tüm sorumluluk sadece benim” açıklamasında bulundu. Parti liderliğine, kendisinden daha fazla tanınan ve eski dışişleri bakanı olan ağabeyi David Miliband ile girdiği yarışı kazanarak gelen Ed Miliband, özellikle işçiler ile bağ kurmayı başaramadı. Miliband döneminde İşçi Partisi, kalelerinden olan İskoçya’da neredeyse silindi, Londra dışında İngiltere’de de büyük kayıplar yaşandı. Muhafazakar basın Miliband’e saldırırken, İşçi Partililer bile Ed Miliband’in liderlik özelliğini sorgulamıştı. Yeni bir lider seçilene kadar partiyi Genel Sekreter Yardımcısı Harriet Harman yönetecek. Son kabinede başbakan yardımcısı olan Liberal Demokratlar’ın lideri Nick Clegg de istifasını açıkladı. 2010 seçimlerinde iki partili sistemi kırarak tam 36 yıl sonra ilk koalisyon hükümetinin kurulmasını sağlayan Liberal Demokratlar bu seçimlerde sadece 8 vekil sokabildi. Mevcut Avam Kamarası’nda 57 Liberal Demokrat vardı.
Kadın vekil sayısı 182 oldu
İstifa eden bir diğer lider ise AB ve göçmen karşıtı aşırı sağcı parti Ukip’in genel sekreteri Nigel Farage oldu. Ukip, 56 sandalye kazanan İskoç Ulusal Partisi ile eşit şekilde üç milyon oy alsa da dar bölge seçim sistemi nedeniyle sadece bir milletvekilini parlamentoya sokabildi. Kendisi de seçilmeyen Farage, seçim sisteminin değişmesi çağrısı yaptı. Partinin adeta yüzü olan Farage’ın liderliğe eylül ayında yapılacak parti seçiminde tekrar geri dönebileceği belirtildi. Türk kökenli 4 aday ise seçilemedi.
Seçimlerde ayrıca parlamentodaki kadın milletvekillerinin sayısında da önemli bir artış yaşandı, son seçimlerde sayıları 148 olan kadın milletvekillerini sayısı 182 oldu.

AB üyeliğini 2017 yılında referanduma götürecek

Başbakan David Cameron 2017’de, Britanya’nın AB üyeliğine yönelik “kalalım mı, çıkalım mı” referandumu yapma sözü vermişti. Zaferinin ardından Cameron bu sözü tutacağını açıkladı. Brüksel’de dikkatle takip edilen süreç konusunda, Avrupa Birliği Komisyonu’ndan “temel değerlerde taviz verilmeyecek” açıklaması geldi. AB ile daha iyi bir anlaşma istediğini belirten Cameron’ın bir an önce Brüksel ile görüşmelere başlaması bekleniyor. Cameron şahsi olarak AB’de kalma taraftarı olsa da, AB karşıtlarının oylarını riske atmamak için referandum sözü vermişti. Yabancı ucuz iş gücünden rahatsız olan Londra, özellikle serbest dolaşımda sınırlama isterken AB, bunun birliğin temel değeri olduğunu söylüyor. AFP’ye konuşan bir AB diplomatı, “Britanyalılar, partnerlerinin onları AB’de tutmak için ağır bedeller ödemeye hazır olduğunu sanıyorsa yanılıyorlar” dedi.

İskoç partiden tarihi başarı

Seçimde en büyük çıkışı, geçen yıl İskoçya’nın bağımsızlığı için kampanya yürüten İskoç Ulusal Partisi (SNP) elde etti. 2010’da 6 sandalye elde eden SNP, bu seçimlerde 56 vekil çıkardı. İskoçya, Avam Kamarası’na 59 vekil gönderirken 2010’da bunların 41’i İşçi Partili idi. SNP, 11 sandalye kazandığı 1974’ten bu yana en büyük zaferini elde etti.
Başarı karşısında bağımsızlık yanlısı seslerin artabileceği yorumları yapılıyor. 2014’teki referandumda kıl payı ile Birleşik Krallık’ta kalma kararı çıkmıştı. Sonuç üzerine kampanyanın mimarı İskoçya Birinci Bakanı Alex Salmond istifa ederek yerini Nicola Sturgeon’a bırakmıştı. İskoçya’nın ilk kadın birinci bakanı olan Sturgeon, “Kariyer motivasyonum Margaret Thatcher’dı, onun arkasında durduğu her şeyden nefret ettim” demişti.
Seçim hakkında açıklama yapan Sturgeon, “Muhafazakar çoğunluk hükümeti bile İskoçya’da yaşananları göz ardı edemez” dedi. Yeni bir bağımsızlık referandumunun öncelikli hedefleri olmadığını, bunun gelecek sene İskoçya’da yapılacak seçimler sonrasına bırakılması gerektiğini belirtti. Milletvekili seçilen Salmond ise “İskoç aslanı tüm ülkede kükredi” dedi.

Son 350 yılın en genç milletvekili

İskoç Ulusal Partisi’nden milletvekili seçilen 56 kişiden biri de 20 yaşındaki Mhairi Black oldu. Black seçim bölgesinde, İşçi Partisi’nin baş stratejisti ve eski Dışişleri Sözcüsü Douglas Alexander’ı 5684 oy farkla geride bıraktı. Genç kadın, kayıtlara göre 1667 yılından bu yana seçilen en genç milletvekili oldu. O dönemde Christopher Monck 13 yaşındayken milletvekili seçilmişti. Glasgow Üniversitesi öğrencisi Black, bateri ve piyano çalıyor.

Hem belediye başkanı hem milletvekili oldu

Başkent Londra’nın Belediye Başkanı Boris Johnson, seçimlerde batı Londra’dan milletvekili seçildi. Muhafazakar siyasi, bir yıl sonra dolacak olan belediye başkanlığı görevini de bırakmayacağını açıkladı. Johnson’ın Cameron’dan sonra başbakan olma hayali kurduğu bliniyor. Johnson, 1922’de linç edilen Osmanlı Dahiliye Nazırı Ali Kemal’in torunu.

‘Lanet olası beş yıl daha’

İşçi Partisi’nin istifa kararı alan lideri Ed Miliband, parti binasında yaptığı konuşma öncesinde alkışlarla karşılandı. Moralinin oldukça düşük olduğu görülen Miliband, saatler sonra son kez parti lideri olarak Nazi rejiminin yenilgiye uğratılmasının kutlandığı Zafet Günü etkinliğine katıldı. İşçi Partisi’ne yakın Daily Mirror gazetesi ise dün siyah zemine “Lanet olası 5 yıl daha” manşetiyle çıktı.