SON DAKİKA Gazze'de ateşkes için nefesler tutuldu: Katar ve Hamas'tan peş peşe açıklamalar

İsrail'in soykırım yaptığı Gazze Şeridi'nde ateşkes ve esir takası anlaşması konusunda ilerleme kaydedildiği açıklanırken, İsrail ordusunun Endonezya Hastanesine yönelik kuşatmaya devam ettiği belirtildi.

Hamas, Doha'da devam ateş ateşkes görüşmeleriyle ilgili diğer Filistinli gruplara ateşkes görüşmelerindeki 'ilerleme' hakkında bilgi verdiğini duyurdu. Taslak ateşkes metninin kopyası Associated Press (AP) tarafından yayınlanmış ve ajansa konuşan kaynaklar Hamas'ın taslak metni onayladığını söylemişti.

Associated Press (AP) haber ajansı ateşkes için önerilen anlaşma metnini bir kopyasını ele geçirdi ve ajans bir Mısırlı bir de Hamas yetkilisinin kopyanın doğruluğunu onayladığı söyledi. İsrailli bir yetkili ise ilerleme kaydedildiğini, ancak detayların hala netleştirildiğini söyledi. Planın İsrail Kabinesi'ne nihai onay için sunulması gerekecek.

Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Macid Ensarı, salı günü haftalık bir brifingde, devam eden müzakerelerin olumlu ve verimli olduğunu, ancak hassas görüşmelerin detaylarına girmeyeceğini söyleyip "Bugün, bir anlaşmaya varmaya her zamankinden daha yakınız," demişti.

ÜÇ AŞAMALI ANLAŞMA

ABD Başkanı Joe Biden'ın belirlediği ve BM Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan bir çerçeveye dayanan üç aşamalı anlaşma, kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve yaralı siviller dahil olmak üzere 33 rehinenin altı haftalık bir süreçte kademeli olarak serbest bırakılmasıyla başlayacak. Buna karşılık, İsrail tarafından hapsedilen yüzlerce Filistinli kadın ve çocuğun serbest bırakılması planlanıyor.

33 rehine arasında, her biri 50 Filistinli mahkum karşılığında serbest bırakılacak olan beş kadın İsrailli asker bulunuyor. Bu Filistinliler arasında müebbet hapis cezası almış 30 Hamas üyesi deyer alacak. İlk aşamanın sonunda, tüm sivil esirler (sağ ya da ölü) serbest bırakılmış olacak.

İlk, 42 günlük aşama boyunca, İsrail güçleri yerleşim merkezlerinden çekilecek, Filistinliler kuzey Gazze'deki evlerine dönmeye başlayacak ve günde yaklaşık 600 kamyon insani yardım bölgeye girecek.

İkinci aşamanın detayları, ilk aşama sırasında müzakere edilmek zorunda. Bu detaylar çözülmesi zor konular arasında yer alıyor. Anlaşma, yazılı bir ateşkes garantisi içermiyor ve bu, ilk aşamanın sona ermesinin ardından İsrail'in askeri kampanyasına devam etme olasılığını açık bırakıyor.

Üç arabulucu, Hamas'a sözlü garantiler vererek müzakerelerin planlandığı gibi devam edeceğini ve ilk aşamanın sonundan önce ikinci ve üçüncü aşamaları uygulamaya koyacak bir anlaşma için baskı yapacaklarını belirtti.

Anlaşma, İsrail’in ilk aşama boyunca Gazze’nin Mısır sınırındaki Filadelfi Koridoru üzerindeki kontrolünü elinde tutmasına izin veriyor. Hamas başlangıçta İsrail’in buradan çekilmesini talep etmişti. Ancak İsrail, Gazze'nin kuzeyine dönen Filistinlileri silah açısından kontrol edebilmek için bir mekanizma aradığı Netzarim Koridoru'ndan çekilmeyi kabul edecek.

İsrail'in 466 gündür saldırılarını sürdürdüğü Gazze'de can kaybı bugün itibarıyla 46 bin 645'e yükseldi. Sadece son 10 günde saldırılarda son 429 Filistinli hayatını kaybetti, 1429 kişi yaralandı.

İsrailli 200 asker, Hamas ile esir takası anlaşması yapılmazsa, Gazze Şeridi'ndeki "askeri görevlerine devam etmeyeceklerini" açıkladı. Ordudaki bir grup yedek askerin başlattığı "kaçırılan askerler için" isimli girişim kapsamında hazırlanan ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'ye gönderilen mektup, Ekim 2024'ten beri internet sitesinde elektronik imzaya açıldı.

Askerler imza metninde "Artık Gazze'deki savaşın devam etmesinin yalnızca rehinelerin dönüşünün gecikmesi anlamına gelmiyor aynı zamanda onların hayatlarını da riske atıyor. İsrail ordusunun bombardımanında ölenlerin sayısı askeri operasyonlarda kurtarılanlardan çok daha fazla" diyor.

AFP'nin son dakika haberine göre Katar'ın başkenti Doha'daki ateşkes görüşmelerine katılan bir kaynak, Gazze ateşkes görüşmelerinin "son turu" için görüşmelerin başladığını söyledi.

Görüşmeler hakkında bilgi verilen kaynak, müzakerelerin hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmaması koşuluyla AFP'ye "Bugün Doha'da son bir görüşme turu yapılması bekleniyor" dedi. Kaynak, Salı günkü toplantıların "anlaşmanın kalan ayrıntılarını sonuçlandırmayı amaçladığını" söyledi.

Kaynak, "Arabulucular Hamas ile ayrı görüşmeler yapacak" diye ekledi.

İsrail basını Hamas'ın Gazze ateşkesi ve rehinelerin serbest bırakılması için taslak anlaşmayı kabul ettiğini söyledi. Ateşkesin basına sızan detaylarında Hamas'ın elindeki
33 rehineyi serbest bırakması şartlar arasında yer alırken, gelen yeni detaylara göre İsrail 50 Filistinli tutukluyu serbest bırakacak.

Hamas'tan yapılan son dakika açıklamasında "Gazze'de ateşkes ve esir değişimi konusunda beklenen anlaşmanın son aşamasına ulaşıldı" denildi.

Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Macid Ensari, ülkesinin İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes ve rehine serbest bırakma müzakerelerinin "son aşamada" olduğuna inandığını ve anlaşmaya "hiç bu kadar yakın olmadıklarnını" söyledi ancak dünyayı "şu anda olan bitenler konusunda aşırı heyecanlanmamaları" konusunda uyardı.

Doha'da iki dilli bir basın toplantısında İngilizce konuşan Ensari, "Beklentileri şu anda sahada olanlarla bağlantılı olmayacak bir düzeye yükseltmemek çok önemli" dedi ve ekledi:

"Biz, müzakerelerde artık ileri bir aşamada hatta son aşamada olduğumuza inanıyoruz. Ancak, bir duyuru yapılana kadar hiçbir duyuru yapılmayacak ve bu nedenle şu anda olan bitenler konusunda aşırı heyecanlanmamalıyız."

Ensari, görüşmelere katılan hem Biden yönetimi hem de ABD'den gelen Trump yönetimi temsilcilerine teşekkür etti ve "Doha'da gerçekleşen görüşmeler üretken. Olumlu ve bazı gelişmeler duymayı umuyoruz" dedi.

'UZUN SÜRE ÖNCE BİTMELİYDİ'

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü daha sonra Katar'ın çatışma konusundaki uzun süredir devam eden tutumunu yineleyerek şöyle dedi:

"Açıkçası, bunu aylardır söylüyoruz. Bu savaş uzun zaman önce bitmeliydi. Devam eden savaşın insani maliyeti katlanılmaz ve Gazze halkı ile bu bölgenin istikrarı ve güvenliği için katlanılmaz olmaya devam ediyor."

The Wall Street Journal gazetesi "Hamas'ın başka bir Sinvar'ı daha var. Ve Hamas'ı yeniden inşa ediyor" başlıklı haberinde Ekim ayında İsrail tarafından öldürülen Yahya Sinvar'ın küçük kardeşinin Gazze'de çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi. Gazete'nin haberine göre Yahya Sinvar'ın ölümü ve İsrail'in saldırıları Gazze'de "yeni bir gönüllü asker nesli yarattı" ve "Muhammed Sinvar, Hamas'ın canlanma çabalarının merkezinde yer alıyor" ifadelerini kullandı.

Kardeş Sinvar "İsrail askerleri Ekim ayında abisini öldürdüğünde, Katar'ın başkenti Doha'da bulunan Hamas yetkilileri yeni bir lider atamak yerine kolektif bir liderlik konseyi oluşturmaya karar verdi." Ancak haberde "Gazze'deki Hamas üyeleri bu karara uymadı ve Doha'daki Arap bulucularına göre, genç Sinvar'ın yönetimi altında özer bir şekilde faaliyet gösteriyor." Habere göre 50 yaşına yakın olan Muhammed Sinvar'ın kendisinden 10 yaş büyük abisi Yahya Sinvar ile oldukça yakın olduğu, onun da abisi gibi erken yaşta Hamas'a katıldığı ve hareketin silahlı kanadına yakın olduğu düşünülüyor.

'GÖLGE' LAKABI

Haberde "İsrail hapishanesinde yirmi yıldan fazla zaman geçiren abisinin aksine, Muhammed Sinvar, İsrail hapishanesinde önemli bir zaman geçirmedi ve İsrail'in güvenlik teşkilatı tarafından daha az anlaşılıyor. Arap yetkililere göre, büyük ölçüde perde arkasında faaliyet gösterdi ve bu da ona 'Gölge' lakabını kazandırdı.

Gazze'deki savaşı yöneten Güney Komutanlığı'ndan üst düzey bir İsrailli yetkili, "Onu bulmak için çok çalışıyoruz" dedi.

Gazze için aylardır tıkanan ateşkes müzakereleri için Trump'ın 20 Ocak'taki başkanlığı öncesi anlaşma çabaları sürerken, Biden ve ABD yönetimi ile İsrail'i protesto edenler Washington'da toplandı. kalabalık "İsrail öldürüyor" ve "Biden'ın mirası soykırım" sloganları attı, "Bugün kaç çocuk öldürdünüz?" diye sordu. 

Biden ateşkes ile ilgili 24 saatlik bir süreyi işaret ederken, ABD Dışişleri Bakanı Blinken daha temkinli davranarak her an ya da önümüzdeki hafta içinde ateşkes anlaşmasına varılabileceğini söyledi.

Öte yandan Times of Israel'in haberine göre ateşkesin ilk aşaması Hamas'ın 33 rehineyi serbest bırakmasını içeriyor. Rehinelerin bırakılmasına potansiyel ateşkesin 16'ncı gününde başlanması bekleniyor.

İsrailli diplomatlar da Pazartesi akşamı müzakerelerde ciddi bir ilerleme olduğunu söyledi.

ABD Başkanı Joe Biden, ABD saati ile Pazartesi öğleden sonra Dışişleri Bakanlığı'nda yaptığı önceden planlanmış açıklamalarda yönetiminin diplomatik başarılarını anlattı. Gazze'de ateşkes için Doha'daki müzakereciler rehine görüşmelerinin 24 saat içinde sonuçlanmasının muhtemel olduğunu söyledi.

Biden'ın açıklamalarının zamanlaması, müzakerelerin durumuna dair bir bakış açısı umuduyla başkanı izleyen dünya tarafından merakla bekleniyordu. Biden her cümleye "Şunu açıklayabilirim ki..." sözleriyle başladığında hep birlikte nefes tutuldu.

Biden, sözlerinin sonuna doğru görev bilinciyle müzakerelere dair sadece ipucu verdi ve "Aylar önce ayrıntılı olarak ortaya koyduğum teklifin eşiğindeyiz, sonunda meyvesini veriyor" dedi.

Biden ayrıca "Uzun yıllar kamu hizmetinde asla, asla, asla, asla pes etmemeyi öğrendim," dedi. "Dün Başbakan Netanyahu ile görüştüm, bugün (Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman bin Casim El Sani( ile görüştüm, yakında (Mısır Devlet Başkanı el-Sisi) ile görüşmeyi ve bu anlaşmayı kapatmak için sıkı bir şekilde baskı yapmayı dört gözle bekliyorum."

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Pazartesi MSNBC'den Andrea Mitchell ile yaptığı röportajda, rehine anlaşmasının ve Gazze için ateşkesin "hiç olmadığı kadar yakın" olduğunu söyledi. Blinkin bununla beraber temkinli konuşarak anlaşmanın daha önce de yakın olduğunu ancak başarısızlığa uğradığını belirtti.

Blinken, anlaşmanın çerçevesinin Başkan Biden'ın Mayıs ayında sunduğu anlaşmaya dayandığını yineledi, ancak ayrıntılardan herhangi birini tartışmayı reddetti.

Blinken'a göre, Biden çerçeveyi yayınladığında aşamalı anlaşmanın ilk altı haftasında çatışmanın duracağını ve İsrail'in rehinelerin serbest bırakılması karşılığında güçlerini geri çekip bazı rehineleri serbest bırakacağını açıkça belirtti.

Bu süre zarfında, Gazze'ye insani yardım akışı olacak ve ortaklar kalıcı bir ateşkes konusunda bir anlaşmaya varmaya çalışacak. Blinken, "Bunun için çok çalıştık ve ateşkesin kendisine ulaşmayı beklemedik," derken ekledi: "Arap ortaklarla, İsrail'le, diğerleriyle çok çalıştık ve temelde bir çatışma sonrası planı olan, Hamas'ın fiilen sorumlu olmadığı ve İsrail'in çekildiği zaman oluşan boşluğun Gazze'yi etkili bir şekilde yönetebilecek bir şeyle doldurulması için neyin takip edeceği konusunda bir anlayış edinmeye çalıştık."

'YERİN 6 KAT ALTINDA

Blinken geçtiğimiz günlerde New York Times'a verdiği röportajda "7 Ekim'den beş gün sonra İsrail'e yaptığım ilk seyahatte, ekibimle birlikte Tel Aviv'deki IDF karargahında, başbakan da dahil olmak üzere İsrail hükümetiyle yer altındaki altı katlı bir sığınakta dokuz saat geçirdim ve Gazze'deki Filistinlilere insani yardım ulaştırılması için gereken temel önerme hakkında saatlerce tartıştık. Ve bu, Gazze'deki tek bir Filistinliye bile yardım ulaştırılmasını istemeyen bütün bir topluluktu. Bunu dokuz saat boyunca savundum" demiş, sözleri dünyada gündem olmuştu.

Salı sabahı Yemen'den atılan füze, İsrail'in merkezinde siren sesi duyulmasına neden oldu. Sirenler Tel Aviv'de çaldı. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF)
fırlatılan füzeyi engellemek için birkaç girişimde bulunulduğunu açıkladı. Sağlık görevlilerinin arama yapmak için görevlendirildiği bildirildi.