Léon Foucault Neden Doodle Oldu?

Léon Foucault ve Sarkacın Doğumgünü

Bugün Foucault Sarkacı ile ünlenen Jean Bernard Léon Foucault nun 194ncü doğumgünü. Ünlü fizikçinin onuruna Google sarkaç animasyonlu bir Doodle hazırladı.

Jean Bernard Léon Foucault

18 Eylül 1819 doğumlu Fransız fizikçi. Fizik ve elektromanyetik alanlarındaki çalışmaları ile tanınır. 11 Şubat 1868'de ölmüştür. Işık hızının değerin 1850 yılında %1'den daha az hata payı ile ölçmeyi başarmıştır.

Jiroskopun (özellikle yüksek hızlı taşıtlarda yön tayininden kullanılan vazgeçilmez cihaz) da mucididir .

Bilimsel çalışmalarına tıp ile başlayan Foucault kana karşı olan korkusu sebebi ile fizik alanına kaymıştır.

1850 yılında ışığın farklı materyeller içinde (su) farklı hızda hareket ettiğini kanıtlayan ünlü Foucault–Fizeau deneyini yapmış ve Newton fhareket teorisinin ışık için doğru olmadığını ispat etmiştir.

1862 yılında Légion d'Honneur nişanı almış, 1864 yılında İngiliz Kraliyet Bilimler Akademisi'ne (Royal Society) seçilmiştir.

1868 yılında hızlı gelişen bir MS (multiple sklerozis) sebebi ile ölmüştür. Adı Eiffel Kules'ine kazınan 72 isimden biridir.

Foucalt'nun adı, 22 Mart 1984 tarihinde astronom Antonin Mrkos tarafından Çek Cumhuriyeti'ndeki Klet'te keşfedilen ana asteroit kuşağındaki 5668 Foucalt asteroitine verilmiştir.

Foucault sıklıkla kendisiyle aynı soyadına sahip Fransız düşünür, sosyal teorist, tarihçi, edebiyat eleştirmeni, antropolog ve sosyolog Michel Foucault ile karıştırılır.

Foucault Sarkacı

Umberto Eco'nun kitabına da ismini veren dünyanın kendi ekseni etrafında dönmekte olduğunu kanıtlayan ve Jean Bernard Leon Foucault tarafından tasarlanan düzenek Foucalt Sarkacı olarak bilinir.

Bir sarkacın asılma noktası değiştiği halde salınımı değişmediğini gözleyen Foucault, bağı yeterince uzun bir sarkaç harekete geçirildiğinde, bunun salınım düzeninin değişmeyeceğini, ancak zeminin, yani Dünya'nın hareket ediyor görüneceği kuramını geliştirmiştir. Eğer Dünya dönüyorsa, Dünya ile birlikte sarkacı izleyen gözlemciler de dönecekler, buna karşın sarkacın salınım düzlemi hareketsiz kalacaktı. Bu nedenle sarkacın salınım düzlemi gözlemcilere göre yavaşça hareket ediyor gibi görünecekti.

Foucalt Sarkacı Kuzey yarımkürede saat yönünde hareket eder. Ekvatorda ise dönme gözlemlenmez. Çünkü Ekvator'da Dünya'nın dönme düzlemi ile sarkacın askı teli aynı düzleme denk gelir.

Sarkaç deneyi 1851 yılında yapılmıştır. Foucalt Sarkacı ilk kez Şubat 1851'de Paris Gözlemevi'nde halka gösterilmiştir. En ünlü sarkaç ise bir kaç hafta sonra Paris'teki Pantheon'da inşa edildi. Dönemin başkanı Louis Napolyon tam bir bilim kurduydu ve Foucalt'nun sarkacını Pantheon'a kurmasına izin verdi. Leon Foucalt, 28 kiloluk pirinç kaplı kurşun şakülü 67 metre uzunluğundaki bir tel ile Pantheon'un çatısından sarkıttı. Sarkaç her saat 11 derecelik açıyla saat yönünde dönmüş ve tam daireyi 32.7 saatte tamamlamıştır. Halk bu gösteri karşısında büyük şaşkınlık yaşamıştır. Kral olduktan sonra III. Napolyon Foucault'yu Kraliyet Gözlemevi'ne bağlı fizikçilerden biri yaptı.

Dünyanın dört bir tarafında çok sayıda Foucalt Sarkacı bulunur. Ülkemizdeki Foucalt sarkaçları Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü'nde ve Ege Üniversitesi'ndedir.

Jean Bernard Léon Foucault Doodle

Google, ünlü fizikçi Foucault'nun doğumgünü sebebi ile çalışan bir Foucault sarkacı düzeneğini içeren bir Doodle hazırladı. Google tarafından hazırlanan doodle kullanıcılara bulundukları enlemi seçme şansı veriyor. Ayrıca saati de ayarlayarak sarkacın hareketi gözlemlenebiliyor.

Umberto Eco, Foucault Sarkacı

Foucault Sarkacı (İtalyanca: Il pendolo di Foucault), İtalyan yazar ve filozof Umberto Eco tarafından yazılmış roman. 1988 yılında yayımlanmıştır. Türkçeye Şadan Karadeniz tarafından çevrilmiş, Can Yayınları tarafından basılmıştır.

Foucault Sarkacı, Kabala'daki on sefirotu referans alan on bölümden oluşmaktadır. Kitabın adı Fransız fizikçi Léon Foucault tarafından tasarlanmış olan ve "Foucault sarkacı" adı verilen, dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşünü ispatlayan bir düzeneğe dayanmaktadır.