İsrail'e soykırım davası: Türkiye, müdahillik beyanını UAD'ye sundu
07.08.2024 - 16:32 | Son Güncellenme:
AA
Türkiye, Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail aleyhindeki soykırım davasına müdahillik beyanını, Uluslararası Adalet Divanı'na sundu.
Türkiye, Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail aleyhindeki soykırım davasına müdahillik beyanını, Divan'a sundu. kararla açıklıyor. Türkiye’nin Lahey Büyükelçisi ve TBMM Milletvekillerinden oluşan heyet, Türkiye’nin müdahillik beyanını bugün UAD Yazmanlığına iletti.
Büyükelçi Selçuk Ünal ve AK Parti İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Cüneyt Yüksel, Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili İsmail Emrah Karayel ile Anayasa Komisyon Üyesi ve Denizli Milletvekili Cahit Özkan’dan oluşan heyet, İsrail'e karşı açılan soykırım davasına Türkiye’nin müdahillik bildirimini teslim etti.
Türkiye böylece Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya’nın ardından UAD'deki Güney Afrika-İsrail arasındaki soykırım davasına müdahillik bildiriminde bulunan yedinci ülke oldu.
Türkiye, bu zamana kadar müdahillik bildiriminde bulunan en önemli bölge ülkesi olarak öne çıkıyor. Divan Statüsü'nün 63. Maddesi kapsamında müdahillik bildirimi yapan Türkiye’nin girişimi hakkında davanın tarafı olan İsrail ve Güney Afrika’nın Divan tarafından bilgilendirmesi ve bu iki ülkenin de Türkiye’nin müdahillik bildirimine ilişkin gözlemlerini Divan’a sunması bekleniyor.
GÜNEY AFRİKA'NIN SOYKIRIM DAVASI
Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık 2023'te, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açmıştı.
Güney Afrika, Gazze'deki durumun aciliyet teşkil etmesi nedeniyle UAD'den ihtiyati tedbirlere hükmetmesini istemiş ve tedbir talebine ilişkin duruşmalar, 11-12 Ocak'ta Lahey'deki Barış Sarayı'nda yapılmıştı. Divan, 26 Ocak'ta tedbir kararlarını açıklamıştı.
Buna göre, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze'deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze'deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze'deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi'nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren bir ayda alınan tüm tedbirler hakkında Mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetmişti.
Divan, Güney Afrika'nın 6 Mart'ta yaptığı ek tedbir talebi üzerine 28 Mart'ta açıkladığı ek tedbir kararında, İsrail'den Gazze'ye acilen ihtiyaç duyulan insani yardımların ulaştırılmasını sağlamasını, Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesi gerektiğini ve ek tedbirlere ilişkin aldığı önlemleri bir ay içinde Mahkemeye bir rapor sunmasına karar vermişti.
Divan, 24 Mayıs'taki kararında, Refah’ta sıkışan Filistinlilerin karşı karşıya kaldığı insani felaket tehlikesi nedeniyle daha önce hükmettiği tedbirlerin yeterli olmadığını belirterek, İsrail’in Refah kentine yönelik askeri saldırılarını derhal durdurmasına, Gazze'de acilen ihtiyaç duyulan hizmetlerin ve insani yardımın engelsiz bir şekilde sağlanabilmesi için Refah Sınır Kapısı'nı açık tutmasına, BM yetkili organları tarafından soykırım iddialarını araştırmak üzere görevlendirilenlerin, Gazze Şeridi'ne engelsiz erişimini sağlamak üzere etkili tedbirler almasını ve alınacak tüm tedbirlere ilişkin bir ay içinde Mahkeme'ye bir rapor sunmasına hükmetmişti.
"TÜRKİYE'NİN SOYKIRIM DAVASINA MÜDAHİLLİĞİ GÜÇLÜ BİR ADIMDIR"
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı nezdinde açtığı soykırım davasına Türkiye'nin müdahillik beyanında bulunmasına ilişkin, "Türkiye'nin müdahilliği, Gazze'de yaşananların 'soykırım' olarak tespit edilmesi yolunda güçlü bir adımdır." dedi.
Yüksel, Türkiye'nin soykırım davasına müdahillik başvurusu sonrası Türkiye'nin Lahey Büyükelçisi Selçuk Ünal, Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili İsmail Emrah Karayel ve AK Parti Denizli Milletvekili Cahit Özkan ile basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Türkiye'nin müdahillik beyanını sunmasıyla davanın seyri açısından önemli bir adım atıldığını vurgulayan Yüksel, "Türkiye'nin müdahilliği, Gazze'de yaşananların 'soykırım' olarak tespit edilmesi yolunda güçlü bir adımdır. Bu güçlü duruş, durumun ciddiyetine çok ihtiyaç duyulan dikkati çekerek uluslararası toplumu Gazze'deki insani krizi tanımaya ve ele almaya itmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Yüksel, Türkiye'nin kapsamlı ve güçlü bir müdahillik bildirimi hazırladığını belirterek, "Başvurumuz aynı zamanda diğer uluslar ve uluslararası organlara zulmü önlemek için kesin adımlar atmaya yönelik çağrı niteliğindedir." diye konuştu.
BÖLGEDEN YAPILAN İLK KAPSAMLI BAŞVURU
Türkiye'nin müdahillik beyanının bölgeden yapılan ilk kapsamlı başvuru olduğunu kaydederek, "Türkiye'nin kapsamlı ve iyi savunulmuş başvurusu yüksek düzeyde bir hukuk bilimi ve adalete adanmışlığı göstermektedir. Bu öncü çaba, diğer bölge ülkelerine uluslararası hukuk savunuculuğuna daha aktif bir şekilde katılmaları için ilham verebilir ve küresel yargı konularında daha fazla bölgesel temsil ve etkiyi teşvik edebilir." ifadelerini kullandı.
Yüksel, Türkiye'nin UAD Statüsü'nün diğer müdahillik imkanlarına ilişkin hakkını saklı tuttuğunu aktararak, "Bu, Türkiye'nin davaya olan derin ilgisini ve adaleti sağlamak için çabalarını sürdüreceğini ve gerekirse başka hukuki yolları kullanma kararlılığını göstermektedir." dedi.
"TÜRKİYE'NİN MÜDAHİL OLMASI BİR DÖNÜM NOKTASIDIR"
Yüksel, Türkiye'nin Gazze'deki soykırımla ilgili UAD davasına müdahil olmasının öneminden bahsederek, şunları kaydetti:
"Türkiye'nin müdahilliği uluslararası hukuk ve insani yardım savunuculuğu açısından bir dönüm noktasıdır. Türkiye, ayrıntılı, kapsamlı ve güçlü bir şekilde tartışılan bir yasal çerçeve sunarak, uluslararası yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinin ve ciddi insani krizlerin ele alınmasının önemini vurgulamaktadır. Bu müdahale, diğer ülkelerin uluslararası hukuk süreçlerine katılımı için yeni bir standart oluşturmaktadır ve UAD'nin müzakerelerini ve gelecekteki uluslararası hukuk emsallerini önemli ölçüde etkileme potansiyeline sahiptir."
DOSYADA AA FOTOĞRAFLARI YER ALDI
Yüksel, Anadolu Ajansının (AA) fotoğraflarının, Türkiye’nin müdahillik dosyasında kanıt olarak sunulduğunu belirterek, AA muhabirlerinin çektiği fotoğrafların ve "Kanıt" kitabında yer alan görsellerin hem Güney Afrikalı hem de Türkiye’nin müdahillik dosyasını hazırlayan hukukçular tarafından kullanıldığına dikkati çekti.
İsrail’in bahse konu savaş suçlarını, insanlığa karşı suçları ve soykırım fillerini fütursuzca işlemesinin en büyük nedeni olarak İsrail’de ve dünya kamuoyundaki “cezasızlık” algısı olduğunu söyleyen Yüksel, Türkiye’nin bu algıyı ortadan kaldırmak için UAD ve UCM gibi uluslararası mahkemeler nezdindeki girişimlerini sürdürdüğünü ve alınan kararların icrası için AA ve diğer Türk basını da dahil olmak üzere Türkiye’deki tüm kurumların var gücüyle çalıştığını ifade etti.
"TÜRKİYE TÜM KURUMLARIYLA BERABER DAVANIN TAKİBİNİ SÜRDÜRÜYOR"
Türkiye'nin Lahey Büyükelçisi Ünal, Türkiye'nin müdahillik metnini Divan Yazmanlığına tevdi ettiğini belirterek, Türkiye'nin müdahillik adımının önemini vurguladı.
Türkiye adına süreci yürüten Ünal, "Türkiye tüm kurumlarıyla beraber davanın takibini sürdürüyor." dedi.
Müdahillik bildiriminin davanın asıl tarafları ve diğer müdahil ülkelere yapılacağını ifade eden Ünal, bundan sonraki aşamaların da yakından takip edileceğini vurguladı.
ULUSLARARASI ADALET DİVANI'NDAN AÇIKLAMA
Uluslararası Adalet Divanından yapılan yazılı açıklamada, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi çerçevesinde İsrail'e açtığı davaya Türkiye'nin müdahillik bildiriminde bulunduğu belirtildi.
Açıklamada, Türkiye'nin, Divan Statüsü'nün 63. maddesi uyarınca, "davaya taraf olan Devletler dışındaki Devletlerin taraf olduğu bir sözleşmenin yorumlanması söz konusu olduğunda, bu Devletlerin her biri davaya müdahil olma hakkına sahiptir." hükmü uyarınca müdahillik bildirimi yaptığı kaydedildi.
Türkiye’nin, Soykırım Sözleşmesi'nin I, II, III, IV, V ve VI. maddelerinin doğru bir şekilde yorumlanmasına yönelik beyanlar sunduğu aktarılan açıklamada, Türkiye'nin ayrıca "Statü'nün 62. Maddesi uyarınca müdahil olma izni talebinde bulunma hakkını saklı tutar." ifadesini kullandığı bilgisine yer verildi.
