İsrail'de çatışma korkusu! İlk fotoğraflar
27.03.2023 - 13:57 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Başbakan Netanyahu'nun Savunma Bakanı'nı kovması İsrail'i allak bullak etti, geri adım sinyalini koalisyon ortaklarının istifa resti izledi. Ülke tarihinin en büyük grevi havalimanları ve limanların kapanmasına yol açtı. Uluslararası haber ajansları, parlamento önünden dünyaya fotoğraflar servis ediyor.
İsrail'de 2022'nin son günlerinde göreve başlayan en sağcı hükümet, henüz iktidarının üçüncü ayında ülkeyi kaosa sürükledi. Başbakan Binyamin Netanyahu, yargı sisteminde yapılması planlanan değişikliklere karşı bir tonda konuşan Savunma Bakanı Yoav Galant’ı Pazar akşamı görevden aldı. Galant, Netanyahu’nun sıkı bir müttefiki olarak bilinen bir isimdi.
Yargı sisteminin gücünü kısmayı öngören yasa tasarısı yüzünden aylardır protestolar düzenleniyordu. Galant’ın görevden alınmasının ardından, on binlerce kişi sokaklara döküldü.
Kudüs’te polis ve asker, Netanyahu'nun evinin yakınında eylem yapan protestoculara tazyikli su ile müdahale etti. Protestocular başkent Tel Aviv'deki otoyolu trafiğe kapattı. Haaretz gazetesi, Ayalon Otoyolu'nun saatlerce kapalı kaldığını ve polisin protestocuları çıkarmak için kalabalık kontrol önlemleri uyguladığını bildirdi. Otoyol sabaha karşı trafiğe açılabildi.
Başbakan Netanyahu'nun koalisyon hükümeti aleyhinde sunulan güven oylaması bu sabah yapıldı. Hükümet, 120 sandalyeli parlamentoda altı ve dokuz oy farkıyla istediğini aldı.
İsrail'in en büyük işçi sendikası ülkeyi birbirine katan yargı adımının durdurulmaması halinde greve gitme tehdidinde bulundu, başkent Tel Aviv'deki Ben Gurion Havalimanı'nda ise uçak kalkışları askıya alındı. Haaretz, sendika çalışanlarının İsrail'in en büyük havalimanını giriş çıkışlara kapattığını yazdı.
Greve okullar, üniversiteler, doktorlar ile belediye yetkilileri ve kamu avukatları da katılıyor. İsrail'in en büyük marketler zinciri de greve katılanlar arasında, mağazalar öğleden sonra kapalı olacak.
İsrail Akdeniz kıyısındaki iki ana limanı Hayfa ve Aşdod da grev nedeniyle faaliyetlerini askıya aldı.
TANSİYON YÜKSELDİ
Öğle saatlerinden itibaren protestocular İsrail parlamentosu Knesset'in önünde yeniden toplanmaya başladı. Protestocular Netanyahu’yu bir diktatör gibi davranmakla ve İsrail’in güvenliğine zarar vermekle suçluyor. Protesto liderleri bu sabah yaptığı açıklamada "Ülke tüm diktatörlük kanunları tamamen feshedilinceye kadar sessiz kalmayacak" ifadesini kullandı.
Yaklaşık 80 bin protestocunun Knesset çevresinde buluştuğunu aktaran polis, iktidar destekçileri ve muhaliflerinin protestolarında çatışma çıkabileceği uyarısını yaptı. Haaretz'e konuşan üst düzey bir polis yetkilisi, Knesset çevresinde toplanan aşırı sağcı göstericiler nedeniyle gerilimin hızla tırmanmasından korktuklarını söyledi. Polis yetkilisine göre, aşırı sağcı fanatikler yargı düzenlemesine karşı çıkanlara zarar verebilir.
Haaretz ayrıca, aşırı sağ taraftar grubu La Familia'nın da bugün sokağa ineceğini duyurduğunu hatırlatıyor. Şiddet eylemleriyle bilinen La Familia, üyelerinden hükümeti desteklemesini istiyor.
Göstericiler gün içinde Tel Aviv'in ana ulaşım aksı Ayalon Otoyolu'nu bir kez daha trafiğe kapattı.
Kudüs, Hayfa ve diğer İsrail şehirlerinde de protestolar var.
NETANYAHU SUSKUNLUĞUNU BOZDU
Sabahtan bu yana sessizliğini koruyan Başbakan Netanyahu, Twitter hesabından iki taraftaki protestoculara da sağduyu çağrısı yaptı ve şiddete başvurmamalarını istedi.
Ancak, Haaretz, kötü şöhretiyle nam salmış La Familia ve diğer aşırı sağcı grupların, hükümet destekçisi göstericilere yasal düzenlemeye karşı çıkanlara şiddet saldırı çağrısı yaptı. Gazeteye göre, WhatsApp grupları üstünden paylaşılan mesajlarda sokağa inecekler yanlarında silah ve bıçak getirmeleri istendi. Yargı darbesinin arkasında duran aşırı sağcıların sokakları savaş alanına çevirmek için istedikleri arasında patlayıcılar ve traktörler de var.
Gelişmeleri canlı blogla okurlarına aktaran Haaretz, 'Patlayıcılar, Silahlar ve Bıçaklar' başlığını kullandı.
Uluslararası haber ajansları, Knesset önünde polisin güç kullanarak gözaltına aldığı protestocuların fotoğraflarını dünyaya servis ediyor.
İsrail polisi, Kudüs'teki protestoda Filistin bayrağı taşıyan göstericileri gözaltına aldı.
Knesset'e girmeyi başaran üç protestocu ise, Eğitim Bakanı Yoav Kish için istifa sloganları attı. Göstericiler polis tarafından parlamento dışına çıkarıldı.
Yeni yasa tasarısı, mahkemelerin görevini yerini getirmediğine hükmettiği siyasetçilerin makamından alınmasını zorlaştırıyor. Hakkında yolsuzluk suçlamaları olan Netanyahu’nun bu kanun tasarısını kendi çıkarı için hazırladığı öne sürülüyor.
Muhalefetin başında bulunan Yair Lapid, Galant’ın görevden alınmasını 'hükümetin alçaldığı bir başka adım' olarak tanımlayarak bu kararın ülkenin güvenliğine zarar vereceğini savundu.
Cumartesi akşamı kısa bir süreliğine televizyonda konuşan Galant, İsrail ordusu mensuplarının yeni yasa tasarısından ötürü kızgın ve hayal kırıklığına uğramış olduğunu dile getirmiş; tasarının ulusal güvenliğe tehlike teşkil ettiğini belirtmişti.
Yasa tasarısı aynı zamanda hükümetin hakimleri atayan komiteyi tamamen kontrol etmesine olanak tanıyor. Yüksek Mahkeme’nin kararlarının parlamento tarafından aşılmasına neden olabilecek yasa tasarısının yargının gücünü zayıflatacağı ifade ediliyor.
GERİ ADIM GELİYOR MU?
2022 biterken seçimleri kazanıp altıncı kez başbakanlık koltuğuna oturan Binyani Netanyahu ise, tasarının mahkemelerin görev alanlarını aşmasını engellemek için yapıldığını belirtiyor.
Başbakanlık kaynaklarından sızdırılan bilgilere göre,Netanyahu yerel saatle 10.30'da kameraların karşısına geçecek ve düzenlemeyi rafa kaldırdığını duyuracaktı. Ancak Netanyahu'nun söz konusu basın toplantısını da ertelediği belirtiliyor.
Netanyahu'nun partisi Likud'dan bir milletvekili ise, Netanyahu'nun avukatının artık kendisini temsil etmeyeceği yönündeki tehdidinin ardından geri adım atmaya karar verdiğini söyledi. Likud Partisi milletvekili Tali Gottlieb'in Twitter hesabından paylaştığı mesajda sözünü ettiği avukat Boaz Ben Zur. Avukat Zur, 4000 davası olarak bilinen dosyada Netanyahu'nun müvekkilliğini yapıyordu.
Telekomünikasyon yolsuzluğuna odaklanan davada, Netanyahu 'Bezeq' medya şirketine ait 'Walla News' adlı internet sitesinde ailesi lehine haberlere yer verilmesi karşılığında 276 milyon dolar değerinde mali imtiyaz sağlamakla suçlanıyordu.
KOALİSYONDA ÇATLAK
Koalisyonun en sağ kanadını temsil eden ve Yahudi Gücü Partisi'nin lideri Itamar Ben Gvir ise, Twitter hesabından paylaştığı mesajda iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören yasal düzenlemeden geri adım atılmaması gerektiğini savundu ve "Anarşiye teslim olmamalıyız" diye yazdı.
Halihazırda Ulusal Güvenlik Bakanlığı koltuğunda oturan Itamar Ben Gvir, saatler sonra yargı düzenlemesinin geri çekilmesi halinde istifa edeceğini açıkladı.
'Yargı reformu durdurulmamalı. Anarşiye teslim olmamalıyız'
Ben Gvir, görevine başlar başlamaz Harem-üş Şerif ziyaretiyle büyük bir provokasyona imza atmış bir isim. Aşırı sağcı politikacı, birkaç sene öncesine dek bir camide namaz kılan 29 Filistinliyi 1994 yılında öldüren Baruch Golstein’in portresini evinin salonunda asıyordu.
Bir diğer koalisyon ortağı Dini Siyonizm Partisi'nden milletvekili Moshe Solomon ise, düzenlemenin ertelenmesine destek vereceğini duyurdu.
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin'den de bir açıklama geldi. Bakan Levin, Netanyahu'nun düzenlemenin kaderine ilişkin vereceği her türlü karara saygı duyacağını belirtip koalisyon partilerinin istediklerini yapması halinde hükümetin düşebileceği uyarısını yaptı.
'VOLKANİK ENERJİYİ SERBEST BIRAKTI'
İsrail medyasındaki bazı haberlere göre, Netanyahu protestolar nedeniyle planı bir gecede durdurabilir veya en azından bir tür uzlaşma önerebilir. Ancak kendi koalisyon ortaklarından gelen baskı söz konusu adımı atmasını zorlaştırabilir.
Eski hükümet sözcüsü Uri Dromi, İsrail hükümetinin yargı düzenlemesine yönelik öfkenin Başbakan Binyamin Netanyahu için 'sonun başlangıcı' olabileceğini düşündüğünü söyledi.
BBC Radio 4'ün Today programına katılan Dromi, Netanyahu'nun 'çok ileri gittiğini' kaydedip 'adeta artık yeter diyen volkanik bir enerjiyi serbest bıraktığını' dile getirdi. Eski sözcü, yanı sıra Netanyahu'nun yasayı geri çekeceğini ancak yine de 'çok daha geniş yankılarla' karşılaşacağını düşündüğünü de ekledi: "Bunun Netanyahu için gerçekten sonun başlangıcı olduğunu düşünüyorum."
ABD DEVREDE
ABD cephesinde ise Beyaz Saray, İsrail’de yaşananlardan ötürü endişeli olduklarını, tarafların bir an önce uzlaşmaya varması gerektiğini aktardı. ABD'nin açıklamasını manşetten veren Yediot Ahronot gazetesi, 'ABD, İsrailli liderlerin bir uzlaşmaya varmalarını güçlü şekilde istiyor' başlığını kullandı.
Amerikan New York Times gazetesinin manşetinde 'Netanyahu mahkemelerin kontrolünü eleştiren bakanı görevden alırken, İsrail kaynıyor' ifadesi yer aldı.
Washington Post, 'Netanyahu, yargı düzenlemesini askıya alma çağrısı yapan savunma bakanını kovdu' manşetini seçti.
İngiliz The Telegraph, 'Gerilim geri dönüşü olmayan noktaya ulaşırken, binlerce İsrailli Netanyahu'nun konutuna yürüyor' manşetiyle okurlarının karşısına çıktı.
The Guardian'ın manşeti, 'İsrail cumhurbaşkanı kitlesel protestoların ardından yargı düzenlemesinin durdurulması çağrısı yaptı' oldu.
BBC manşetinde 'Netanyahu'nun savunma bakanını kovmasıyla İsrail'de kitlesel protestolar' başlığına yer verdi.
Uluslararası haber televizyonu CNN ise 'Netanyahu'nun yargı darbesine karşı çıkan bakanı görevden almasının ardından İsrail'de büyük protestolar çıktı' dedi.
Al Jazeera: İsrail cumhurbaşkanı hükümeti yargı değişikliği planını durdurmaya çağırdı
Le Monde: İsrail'de adalet reformu: Binyamin Netanyahu savunma bakanını görevden aldı
