ABD İsrailli bakanın sözlerine ateş püskürdü
02.03.2023 - 14:33 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Bir Filistin kasabasının dünyadan silinmesini isteyen İsrail Maliye Bakanı Smotrich'e eşine az rastlanır bir tepki gösteren ABD Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Netanyahu'dan bakanın skandal çağrısını reddetmesini de istedi. Washington'ın sürpriz çıkışı yerel medyada manşet, gazeteler ABD'nin İsrailli bakanı azarladığını yazdı. Maariv ise 'ABD'den Smotrich'e saldırı' başlığını attı.
İsrail'de Başbakan Netanyahu'nun milliyetçi-dini koalisyonunda yer alan yerleşimci yanlısı bir partinin başkanı olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in bir basın toplantısında sarf ettiği skandal cümleler, Tel Aviv'in en yakın müttefiki Washington'da beklenmedik bir tepki gördü.
İki İsrailli erkek kardeşin arabalarında oturdukları sırada Filistinli olduğundan şüphelenilen silahlı bir kişi tarafından öldürülmesini, bir kaç sonra radikal Yahudi yerleşimcilerin Filistin kasabası Huvvara'ya baskını izledi. Aşırılık yanlısı Yahudilerin Huvvara'ya 'intikam yürüyüşü' düzenleyeceği bir sır değildi. İsrail ordu birliklerinin gözetiminde kasabaya ulaşan aşırılık yanlısı Yahudi yerleşimciler, Huvvara'daki çok sayıda evi ve aracı ateşe verdi.
Kasaba sakinleri, ellerinde demir çubuklar ve taşlar bulunan kalabalığın saatlerce süren saldırılarında evleri, arabaları ve ağaçları ateşe verdiklerini söyledi.
Nablus yakınlarındaki Huvvara'da yaşayan Abdülnasır el-Cuneydi, baskın sırasında çocuklarını aceleyle çatıya çıkardığını anlattı:
"Yerleşimciler evimize saldırdı. Camlarımızı kırdılar. Yeğenimin arabalarını yaktılar. Araba galerime girip arabaları yakmaya çalıştılar. İsrail ordusu bizi korumak için hiçbir şey yapmadı. Yerleşimcilere destek verdi ve onları korudu. Hem yerleşimciler hem de askerler ateş açıyordu. Çok korktuk. Korkunç ve barbarca bir saldırıydı."
BBC MUHABİRİ: HAVADA AĞIR BİR KOKU VAR
BBC, Batı Şeria'da güneyi kuzeye bağlayan ana yola yakın kasabadaki yıkımın boyutlarının gün ışığında daha belirgin hale geldiğini bildirdi.
BBC muhabiri Tom Bateman, "Havara'da ateşe verilen evler kapkara olmuş. Arabalar küllerle kaplı. Havada ağır bir koku var. Harabeye dönmüş evlerin önünden geçiyoruz. Dükkanların vitrinleri ateşe verilmiş. Çok sayıda araba yakılmış" diyerek gördüklerini aktardı:
"Kapının önüne yığılan araba lastiklerinin yakılmasından sonra içeride mahsur kalan bir aile ambulans çalışanları tarafından kurtarıldı. Otoyoldan birkaç yüz metre ilerideki bu evde, kendi evleri saldırıya uğradığı için buraya sığınanlar da vardı."
Kısmen yanmış evinin önünde BBC'ye konuşan Uday el-Domadi ise, "Karım, kardeşimin karısı ve çocukları içerideydi. Çığlıklar atıyorlardı. Çocuklar ağlıyor ve yardım istiyorlardı. Ama onlara ulaşamıyorduk" deyip ekledi:
"Ellerinde tabancalar olan 30 kadar yerleşimci eve saldırıyordu. Eve girerken bizi gördüler. Bizi taş yağmuruna tuttular. Kardeşimin omzu kırıldı. Çocukları korumaları için askerlere bağırdım. Ama askerler bana ateş açmaya başladılar ve 'Evden çıkma' diye bağırdılar. Sonunda çocukları evin güvenli bir yerine götürmeyi başardım. En kötüsü çocukların yaşadığı panik ve korkuydu. Kucağımda otururken korkudan titriyorlardı ve yanlarında kalmam için bana yalvarıyorlardı."
Huvvara'daki saldırılarda Samed Aktaş adlı 37 yaşındaki bir Filistinli karnından vuruldu ve hayatını kaybetti. Olaylarda onlarca kişi de yaralandı. İsrail polisi ise, Huvvara'daki saldırılara katıldığı sanılan 10 şüpheliyi tutukladı.
TWITTER MESAJINI BEĞENDİ
Huvvara baskınının ardından, İsrail işgali altında tutulan Filistin toprağı Batı Şeria'da yasa dışı inşa edilen Yahudi yerleşimlerindeki yerel yetkili David Ben Zion Twitter hesabından tüyler ürpertici bir mesaj paylaştı. Zion, Huvvara'nın 'bugün yok edilmesi' çağrısında bulundu.
DAHA DA İLERİ GİTTİ
Maliye Bakanı Smotrich ise, David Ben Zion'un Twitter mesajını beğendi. İsrail gazetesi Haaretz, bakan Smotrich'e söz konusu tweeti neden beğendiğinin sorulduğunu ve yerleşimci yanlısı partinin liderinin şu yanıtı verdiğini yazdı:
"Çünkü Huvvara'nın yeryüzünden silinmesi gerektiğini düşünüyorum. Bence İsrail devleti bunu yapmalı. Bu, Tanrı korusun, bireysel olarak insanların eliyle yapılmamalı."
Haaretz'in haberinin gündemi değiştirmesiyle Maliye Bakanı Smotrich yazılı bir açıklama yapmak zorunda kaldı ancak bu kez de Filistinlilere 'orantısız güç'le karşılık verilmesini savundu, 'kuşatma' ve 'acı bir bedel ödetmek'ten söz etti.
WASHINGTON'DAN SÜRPRİZ ÇIKIŞ
İsrail'in en sıkı müttefiki ABD ise, İsrailli bakan Smotrich'e son yıllarda benzeri görülmemiş bir çıkışla yanıt verdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Smotrich'in sözlerini 'sorumsuz', 'çirkin' ve 'iğrenç' olarak nitelendirdi. Sözcü Price, "Başbakan Netanyahu ve diğer üst düzey İsrailli yetkilileri bu yorumları alenen ve açıkça reddetmeye davet ediyoruz" dedi.
İSRAİL SARSILDI
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın tepkisi, Filistinli liderler tarafından memnuniyetle karşılandı. Netanyahu'yu baskı altına alan Washington'ın çıkışı, İsrail'de beklendiği gibi büyük yankı buldu.
Haaretz gazetesi, 'ABD Smotrich'in İsrail'in Filistin köyünü silmesi yönündeki 'iğrenç, çirkin' çağrısını kınıyor' başlığını attı. Jerusalem Post ise, 'ABD: Smotrich'in Huvvara'yı haritadan silme yorumu iğrenç' başlığıyla haberi sundu.
İsrail Hayom, haberin başlığında İsrail Maliye Bakanı'nın ABD tarafından sert bir şekilde azarlandığını kaydetti, Washington'dan yükselen tepkinin ardından Smotrich'in sözlerini netleştirdiğini yazdı.
Maariv gazetesi 'ABD'den Smotrich'e saldırı: Açıklamaları sorumsuzluk, çirkin, iğrenç' başlığını tercih etti.
ŞİDDET TIRMANIYOR
İsrail, 1967'den bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü işgal altında tutuyor. İki bölgedeki 140 yerleşimde ise 600 bini aşkın Yahudi yaşıyor. Uluslararası hukuka göre, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki İsrail yerleşimleri yasa dışı.
Washington'dan gelen alışılmadık derecede açık tepki, Batı Şeria'da tırmanan şiddete yönelik artan uluslararası kaygılara dikkat çekiyor. 2023'ün geride kalan ilk iki ayında İsrail güçleri 60'ı aşkın Filistinliyi öldürdü. İsrail tarafında ise 14 can kaybı var.
İnsan hakları grupları uzun bir süredir, Filistinlilere yönelik şiddet dalgasında Yahudi yerleşimcilerin saldırılarının cezasız kalmasının etkili olduğunu söylüyor. Bu gruplar, yeni İsrail hükümetinde, yerleşimcileri destekleyen aşırı sağcı unsurların durumun daha da ağırlaştığına dikkat çekiyor.
İsrail polisi bu tür olaylar sonrasında soruşturma başlattığını söylüyor ama bunların daha çok göstermelik olduğu öne sürülüyor.
