İran ve ABD 34 yıl sonra ‘buluşacak’

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in perşembe günü düzenlenecek toplantıda bir araya geleceği açıklandı. Böylece 1979 İran devriminden beri iki ülkenin üst düzey yetkilileri ilk defa buluşacak. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için New York’ta olacak İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve ABD Başkanı Barack Obama’nın da görüşüp görüşmeyeceği en çok merak edilen konulardan. Beyaz Saray böyle bir plan olmadığını söylese de açık kapı bırakırken İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marzieh Afkham ise “böyle bir buluşmanın gündemde olmadığını” söyledi.
İran’ın nükleer programı için yürütülen müzakereler kapsamında perşembe günü düzenlenecek görüşmeye ABD ve İran dışında Birleşmiş Milletler’in beş daimi üyesinden İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve ayrıca Almanya katılacak. Görüşmeye katılan devletler, İran’ın nükleer müzakereler kapsamında alınacak kararlara uymasını beklerken karşılığında ekonomik teşvik ve yaptırımların hafifletilmesini teklif etmekte. Bu konuda olumlu sinyaller gönderen Zarif de Twitter’dan gönderdiği mesajında nükleer sorunun çözülmesi için “tarihi bir şansa” sahip olduklarını söyledi.
Ruhani, bu yıl İran’da düzenlenen seçimlerde elde ettiği zaferden sonra yaptığı konuşmalarda Batı’yla ilişkilerin yumuşamasını istediğine dair mesajlar gönderdi. Ruhani yapıcı görüşmeler vaat ederek karşılığında ülkesinin belini büken ekonomik yaptırımlardan kurtulmayı hedefliyor. Zarif de yaptığı açıklamada “İran’ın yeni yaklaşımına” vurgu yaparak ülkesinin dış politikasında yaşanan değişimin altını çizdi. Batılı yetkililerin İran’da yaşanan değişime şüpheli yaklaşmasına rağmen İran’dan gelecek olumlu adımlar ilgiyle bekleniyor.

İsrail karşı çıkıyor
Kerry ve Zarif’in buluşmasından önce iki ülke arasında yaşanan en son yakınlaşma 2001’de dönemin ABD dışişleri bakanı Colin Powell ve İranlı mevkidaşının BM toplantısında el sıkışması olmuştu. Obama ile Ruhani bir buluşma gerçekleştirmese de iki ülke arasında buzların erimeye başladığının bir işareti olarak el sıkışmaları bekleniyor. Obama’nın görüşme fikrine açık olduğu, ancak resmi bir görüşmenin ayarlanmadığı da kulislerde konuşulanlardan.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Afkham ise İran’ın “sadece prensipte görüşmüş olmak için” böyle bir buluşmanın gerçekleşmesini istemediğini, koşulların olgunlaşmasının gerektiğini dile getirdi. İran’ın nükleer programına karşı çıkan İsrail adına BM’ye katılan bakan Yuval Steinitz ise “bir el sıkışmanın gerçekleşmesini istemediklerini” söyledi.