İran Ermenistan'a drone satabilir! Kafkasya'da ateşle oyun
17.12.2022 - 16:18 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Ağustos ayında Kaşan'da gerçekleşen yarışmanın konukları arasındaki ülke, satır aralarında kaldı. Türkiye-Azerbaycan eksenini kırmayı deneyen Tahran yönetimi, aylar sonra tehlikeli bir hamlenin eşiğinde.
Rus ana karası ile Karadeniz'in en kilit noktası Kırım'ı birbirine bağlayan Kerç Köprüsü, 8 Ekim Cumartesi günü havaya uçuruldu. Köprü, Ukrayna toprağı Kırım Yarımadası'na 2014'te el koyan Rusya lideri Vladimir Putin'in en prestijli projesiydi.
Putin'in Kerç saldırısına yanıtı, neredeyse her hafta yinelenen füze yağmuru oldu. Rus ordusu, Ukrayna'nın şehirlerini ve kritik altyapı tesislerini uzun menzilli füzelerle vurmaya başladı. Füze stoğu azalan Moskova'nın saldırılarda kullandığı bir başka silah ise, İran'dan satın aldığı insansız hava araçlarıydı. İlk kez Ukrayna'nın başkenti Kiev üstünde uçarken görüntülenen İran kamikaze drone'ları, Ekim ayı başından bu yana dünya gündeminden düşmedi.
Şimdi zamanı biraz geri sarıp, Ağustos 2022'ye gidelim. Al Jazeera, İran'ın bir drone turnuvasına ev sahipliği yaptığını duyuran bir haber yayımladı. Habere göre, turnuvaya katılan ülkeler Ukrayna'yı işgale girişen Rusya, Rus ordusunun işgalin başında topraklarını kullanmasına izin veren Belarus ve Ermenistan'dı.
İran'ın Kaşan şehrindeki yarışmanın detaylarına yer verilen haberde, Moskova'nın Tahran yönetiminden drone satın almaya hazırlandığını bildiren iddialar hatırlatıldı. Amerikan medyasını kaynak gösteren Al Jazeera, İran ordusunun Rus askerlerine yarışmanın düzenlendiği Kaşan şehrinde eğitim verdiğini de yazdı.
Al Jazeera, Ukrayna'nın Türk üretimi Bayraktar TB2 silahlı insansız hava araçlarına sahip olduğunu da kaydetti.
Kasım ayına gelindiğinde ise, İran haftalarca inkar ettiği gerçeği ilk kez kabul etti ve Rusya'ya drone sattığını açıkladı. Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, 5 Kasım Cumartesi günü işgalden önce Rusya'ya sınırlı sayıda insansız hava araçları sevk ettiklerini savundu, drone'ların Ukrayna'da kullanılıp kullanılmadığından habersiz olduklarını ileri sürdü.
FORBES ERMENİSTAN VE SIRBİSTAN'I SAYDI
Kasım ayının sonuna doğru, Amerikan Forbes'da çıkan bir başka haber gözden kaçacak gibi değildi. 'Ermenistan ve Sırbistan neden İran drone'larına talip' başlıklı haber, "İran'ın drone ihracatı için mükemmel bir yıl oldu" cümlesiyle başlıyordu. Tahran yönetiminin Ukrayna'ya saldırı için binlerce Şahid-136 kamikaze drone'unu Rusya'ya sevk ettiğini belirten Forbes, İranlı tümgeneral Yahya Rahim Safevi'nin verdiği bilgiyi haberine taşıdı. Buna göre, 22 ülke İran'dan silahlı insansız hava aracı satın almak istiyordu ve bunlar arasında Ermenistan ile Sırbistan da vardı.
İran drone'larının Ermenistan ve Sırbistan'a ulaşmasının hem Kafkasya hem de Balkanlardaki sorunları dallanıp budaklandıracak stratejik sonuçlara yol açabileceği yorumunu yapan Forbes, Erivan yönetiminin daha güçlü rakibi Azerbaycan'la yüzleştiğini aktardı.
GAFİL AVLANDILAR
Donanma Analizleri Merkezi'nden araştırmacı Samuel Bendett, Forbes'a Ermenistan'ın güçlenen Türkiye-Azerbaycan ittifakını dengelemenin yollarını aradığını vurgulayıp Dağlık Karabağ zaferinde Türk silahlı insansız hava araçlarının oynadığı rolü hatırlattı, Erivan yönetiminin gafil avlandığını söyledi.
Ermenistan'ın yanı sıra İran'ın da Ankara-Bakü ittifakından rahatsızlık duyduğunu dile getiren Bendett, Tahran yönetiminin iki yıldır Azerbaycan sınırında yaptığı tatbikatları öne çıkardı. Samuel Bendett, ayrıca Ermenistan'ın Şahid-136 kamikaze drone'larıyla Azerbaycan'a, hatta Türkiye'ye meydan okuyabileceğini savundu.
Forbes'taki haberde, İran'ın Türkiye'nin ucuz silahlı insansız hava aracı üreterek ulaştığı pazar payından faydalanmak istediği de aktarıldı.
MUHTEMELEN ŞAHİD-136
Neredeyse 30 yıllık Dağlık Karabağ işgalini 2020'deki ikinci savaşla bitiren Azerbaycan, Ermenistan ordusunu Bayraktar TB2 SİHA'larla paramparça etti. Suriye ve Libya'da kendini kanıtlayan Türk drone'ları, Dağlık Karabağ savaşının kaderini çizmesiyle uluslararası medya tarafından manşetlere taşındı.
Güney Kafkasya'daki etkisini yitirme riski bulunan İran, gelinen noktada Bakü ve Erivan arasındaki barış müzakerelerinin önüne Ermenistan'ı cesaretlendirerek takoz koymayı deniyor. Azerbaycan ve Nahçıvan'ı birbirine doğrudan bağlayacak Zengezur koridoru projesinden rahatsızlığını hiçbir zaman gizlemeyen Tahran yönetimi, Ermenistan medyasındaki haberlere göre Erivan'a drone sevk edebilir.
Siyasi analist Fuad Şahbazov, İran'ın Avrasya pazarına silah ihraç etmenin yollarını aradığını, Ermenistan'ın ise kilit önemde olduğunu söylüyor. Şahbazov'a göre, Tahran yönetimi söz konusu hamlesiyle Türkiye-Azerbaycan ittifakına karşı kendisini muhtemel bir caydırıcı unsur olarak konumlandırmak istiyor. İran'ın Ermenistan'a muhtemelen Şahid-136 sevk edebileceğini belirten Fuad Şahbazov, Tahran'ın ana hedefinin Türkiye-Azerbaycan eksenini kırmak olduğunu yazdı.
'ORTAK DÜŞMANLAR ARASINDAKİ YANGIN'
Azerbaycan medyası ayrıca, askeri işbirliğini artıran Ankara ve Bakü'nin geniş çaplı tatbikatlarının 'ortak düşmanlar'ın endişesini artırdığını yazdı. Popüler Rusça haber sitesi Day.Az'de yayımlanan analiz, 'Azerbaycan'dan İran'a sert uyarı-Tahran'a soğuk duş' başlığını taşıyordu. Analizde, söz konusu düşmanlardan birinin İran olduğu kaydedildi ve Tahran rejiminin sonbaharda Azerbaycan sınırına dubalar kurarak nehir geçme tatbikatları icra ettiği hatırlatıldı.
Azerbaycan lideri İlham Aliyev'in İran'ın sınırda gerçekleştirdiği tatbikatı 'provokasyon' olarak tanımladığı belirtilen makalede, Aliyev'in doğrudan Türk ordusunu güvence olarak saydığının altı çizildi.
