İncirlik’e yeni bombanın faturası kime kesilecek?

ABD’nin Chicago kentinde iki gün sürecek NATO zirvesi pazar günü başlıyor. Kapalı kapılar ardında gerçekleşecek zirvenin en gergin konularından biri ABD’nin Soğuk Savaş döneminde Avrupa’ya yerleştirdiği nükleer bombaların yenilenmesi olacak. ABD, İncirlik’te de yer alan B61 bombalarının modifiye edilerek B61-12 modeline yükseltilmesini istiyor.
Ancak bu planlar hem NATO içinde hem de Rusya ile örgüt arasında büyük bir gerginliğe neden oluyor. Öncelikle 2022’de tamanlanması planlanan bu yenilemenin 4 milyar dolar ila 6 milyar dolar arasında bir maliyet çıkarması bekleniyor. Bütçe açığı ile boğuşan ABD, yenilemeyi üstlenmek istemiyor, bombaların yer aldığı ülkelerin maliyeti karşılaması gerektiğini düşünüyor. Bombaları Hiroşima’da kullanılanların üç katı gücüne çıkaracak olan bu yenileme Moskova’da da büyük bir endişe yaratıyor.

RUSYA?RAHATSIZ
‘Nükleer paylaşım’ olarak anılan düzenleme ile Soğuk Savaş döneminde nükleer silahı olmayan ülkelere NATO bünyesinde Amerikan nükleer bombaları yerleştirilmişti. Bu bombaları hala bulunduran ülkeler ise Türkiye, Almanya, İtalya, Belçika ve Hollanda. ABD yenileme programı kapsamında beş ülkede toplamda 180 adet olan nükleer bombaları hedefi daha yakından takip edebilen B61-12 modeline yükseltmek istiyor. Yeni model, uçaklar düşman cephesine gitmesine gerek kalmadan hedefi vuruyor.

SİLAHLANMA?ARTACAK
Yenileme planı, Avrupa’da kurulan ve radarı Malatya’da bulunan NATO füze kalkanı sistemi nedeniyle örgüt ile gerilim yaşayan Rusya’yı daha da endişelendiriyor. Uzmanlara göre B61-12’lerin Avrupa’ya konuşlandırılması Rusya’yı taktik silahlar konusunda masaya oturtma çabalarına sekte vuracak. Avrupa’da nükleer silahsızlanmayı savunan ELN isimli sivil toplum kuruluşunun konuyla ilgili raporuna göre yeni teknoloji karşılıklı silahlanmayı hızlandıracak.
Planın örgüt içinde yarattığı gerilim ise maliyet konusu etrafında dönüyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates’in 2011’deki NATO zirvesinde yaptığı konuşmada işaret ettiği gibi, bütçe kesintilerine giden Washington bu yükün altına tek başına girmek istemiyor. Rapora göre Avrupa’nın mali yükümlülüğün altına girmekten kaçınmasından rahatsız olan ABD, yenileme masrafına bombaları bulunduran ülkelerin de katkıda bulunmasını istiyor. Avrupa ise kullanılma ihtimali nerdeyse sıfır olan ve halkların karşı çıktığı bu bombalar için böyle büyük bir harcama yapmak istemiyor.

F-35 PROJESİ DE YENİLEME PROJESİNE BAĞLI
Uzmanlara göre yenileme projesinin ardından B61-12 modeli taktik silahtan stratejik silaha dönüşecek. Dört farklı savaş başlığı taşıyacak B61-12’nin gücü 45 kiloton TNT’ye ulaşacak. Hiroşima’da kullanılan bombaların gücü ise 15 kilotondu

B61-12 nükleer bombaların şu an testlerden geçen beşinci nesil F-35’ler ile taşınması planlanıyor. Bu nedenle nükleer bombaları bulunduran ülkelerin yeni nesil F-35’lerden alması gerekiyor. Bu durum da yenileme planının maliyetini daha da artıracak. ABD Savunma Bakanlığı’nın son hesaplamalarına göre 2 bin 457 uçak için maliyet 395.7 milyar dolara ulaşacak. Analistler B61 nükleer bombalarının ömrünü uzatma ile Pentagon ve F35 uçaklarının üreticisi Lockheed Martin’in jetleri satma planının bağlantılı olduğunu söylüyor. İki bomba taşıyabilme kapasitesindeki F35 jetleri ile birlikte B61-12 bombaları NATO’nun nükleer cephaneliğinde büyük bir artış meydana getirecek. F35’lerin ilk serisinin 2019’da tamamlanması bekleniyor.