‘İdlib, küçük bir Afganistan’a dönüştü’

Aydın Hasan / Ankara Geçen hafta üç şehit haberinin geldiği İdlib’de, Türk askeri varlığına yönelik saldırılarda artış söz konusu. Saldırıların ardında ise DAEŞ bağlantılı olduğu belirtilen terör örgütü Ebubekir Sıddık Bölüğü var.

Emekli Tuğgeneral ve İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Naim Babüroğlu, Suriye sınırında Türkiye açısından tehdit oluşturan gelişmeleri Milliyet’e değerlendirdi. Babüroğlu’nun tespitleri özetle şöyle:

İki stratejik tehdit

Suriye’de Türkiye açısından iki önemli stratejik tehdit var. Birincisi, terör örgütü PKK’nın uzantısı PYD/YPG, Fırat’ın doğusunda Suriye coğrafyasının yüzde 25’ini oluşturan bir alanı işgal ediyor. Bu yapı bazı devlet hizmetlerini, belediye hizmetlerini veriyor. Asker alımı yapıyor. Bu bölgede 60 bin silahlı terörist var. ABD, bu örgütü açıkça destekliyor.

30-40 bin terörist

Suriye’nin İdlib eyaleti ile Türkiye’nin 130 kilometre uzunluğunda sınırı bulunuyor. Aslında bu bölge taktik önemde bir coğrafya idi. Ancak Afganistan, terör üreten bir coğrafyaya dönüştü. Afganistan’daki terör örgütleri İdlib’e yerleşti. İdlib, küçük Afganistan oldu. Bu nedenle İdlib, Türkiye açısından stratejik önemde tehdit içeren bir coğrafya haline geldi.

Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) örgütü, İdlib’in büyük bölümünü kontrolü altında tutuyor. El Kaide, DAEŞ, Türkistan İslami Partisi gibi çok sayıda örgüt burada bulunuyor. ABD, bu radikal grupları destekliyor. ABD’nin amacı, Rusya’nın bu bölgeden çekilmesi ile Suriye’nin parçalanmasını sağlamak. Türkiye için ise stratejik bir tehdit oldu. Çünkü Afganistan’da ne var ise burada da var. Hiçbir ülke, İdlib ile sınırının olmasını istemez. Burada 30-40 bin dolayında terörist var. Bunların çoğu yabancı savaşçılar denilen, bu bölgeye dışarıdan gelen El Kaide, DAEŞ gibi, Doğu Türkistan menşeli örgütler gibi örgütlerin üyesi teröristler.

Rusya operasyonu

Türkiye ile Rusya arasında 5 Mart 2020’de imzalanan mutabakat var. Türkiye, bu mutabakata göre terör örgütlerini muhaliflerden ayırma yükümlülüğünü üzerine aldı. Rusya, örgütlerden rahatsız ve son aylarda bombardımanı artırdı. Burada Türk askeri varlığı bulunuyor. Lavrov’un Türkiye’ye yönelik açıklamaları oldu. Rusya, örgütler konusunda kararlı. Bunları Suriye’de, İdlib’de istemiyor. Eğer Türkiye ile Rusya arasında liderler düzeyinde bir diyalog bir mutabakat olmaz ise Rusya sınırlı bir operasyona gidebilir.

Adana Mutabakatı işletilmeli

Türkiye ne yapmalı? ABD, Afganistan’dan Suriye’ye terörist akışını sağlıyor. Bazı radikal grupları listeden çıkararak desteğini daha etkili hale getirmek istiyor. Küçük Afganistan olan İdlib, giderek daha da büyür. Türkiye, bu noktadan sonra “ABD’ye rağmen yapacak başka çaresi yok.” Türkiye ile Suriye arasındaki Adana Mutabakatı işletilmeli. Türkiye, Rusya ve Suriye yönetimi ile askeri işbirliği yaparsa bir yandan PYD’yi bir yandan da bu radikal grupları tasfiye eder. Türkiye’nin her iki tehdidi de bertaraf etmesi gerekir. Bu iki unsur, Suriye yönetimi ve Rusya için de bir tehdit. Türkiye, bu fırsatı değerlendirmeli. İdlib’te Türkiye sıcak operasyon yapmaz. Ama Suriye ve Rusya’ya imkan sağlayabilir. PKK’ya karşı ise Suriye yönetimi ile birlikte operasyon düzenlenebilir. ABD ile yapılan işbirlikleri Türkiye için Suriye’deki tehditi büyütüyor. Rusya ve Suriye ile yapılacak işbirliği ise PKK’nın tasfiyesini, İdlib’te örgütlerin tasfiyesini sağlar ve göçmenlerin geri dönüşü için de imkan yaratır.