Afrika boynuzunda sorun nasıl çözüldü? 'Erdoğan bizzat devreye girdi'

Etiyopya ve Somali arasındaki bağlar, Etiyopya'nın 1 Ocak'ta Kızıldeniz limanı Berbera'yı kullanmak için Somaliland adlı ayrılıkçı bölgeyle anlaşma imzalamasından bu yana kötüleşmişti.

Dün Türkiye'deki tarihi olarak nitelenen Ankara Deklarasyonu sorunu çözen somut adım oldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile ortak basın toplantısı düzenledi.

Konuklarını ve heyetlerini Türkiye'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek sözlerine başlayan Erdoğan, Somali ve Etiyopya'nın Türkiye'ye duydukları güven neticesinde yaklaşık 8 ay önce başlatılan Ankara Süreci'nde önemli bir aşamaya gelindiğini bildirdi.

ANKARA DEKLARASYONU DETAYLARI

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, sosyal medya paylaşımında şu ifadelere yer verdi:

"Somali ve Etiyopya arasında uzun süredir devam eden anlaşmazlıkların çözümü yönünde önemli bir aşamayı tamamladık. 8 aydır ortaya konan diplomatik çaba ve Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın süreci bizzat yönetmesi sayesinde Türkiye; Afrika kıtasında istikrar, huzur ve refaha katkı sağlayacak tarihi bir adıma öncülük etti."

GEÇMİŞE DEĞİL GELECEĞE

"Süreç boyunca tarafların hassasiyetlerini, önceliklerini ve beklentilerini dikkatle dinledik. Her iki ülkenin katkılarıyla üzerinde mutabık kaldığımız Ankara Bildirisi metnini ortaya çıkardık. Geçmişe değil geleceğe odaklanan bu ortak bildiri, iki dost ülkenin iş birlikleri üzerine inşa edecekleri ilkeleri belirlemektedir. Türkiye’ye duyulan güven ve sağlanan mutabakat, adil ve sürdürülebilir çözümler üreten diplomasi anlayışımızın güçlü bir tezahürüdür. Somali ve Etiyopya’ya, arabuluculuğumuza duydukları güven ve yapıcı yaklaşımları için teşekkür ediyoruz. Bundan sonra da sürecin ilerlemesi ve taraflar arasında iş birliğinin güçlenmesi için desteğimizi sürdüreceğiz."

Fotoğraf: AA

'İLK ADIMI ATMIŞ OLDUK'

Cumhurbaşkanı Erdoğan dün Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde bir araya geldi. Erdoğan görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, "Kırgınlıkları ve yanlış anlamaları aşmak suretiyle, Somali ve Etiyopya arasında barış ve işbirliğine dayalı yeni bir başlangıcın ilk adımını atmış olduk. Büyük özverilerle bu tarihi uzlaşıya vardıkları için değerli kardeşlerimi tebrik ediyorun" ifadelerini kullandı.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRCumhurbaşkanı Erdoğan devreye girdi! Somali ve Etiyopya Ankara'da uzlaştıHaberi Görüntüle

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRSomali ile Etiyopya arasındaki krizi Türkiye çözdü! Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarihi rolü anlattıHaberi Görüntüle

DÜNYA BASINI: TARİHİ ANKARA DEKLARASYONU

Somali resmi haber ajansı Sonna, haberi "Somali ve Etiyopya Tarihi Ankara deklarasyonuyla gelişmiş işbirliği taahhüdünde bulundu" başlığıyla duyururken, "Bu dönüm noktası, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde düzenlenen üst düzey toplantıda, Türkiye Cumhuriyeti'nin kolaylaştırıcılığında imzalanan Ankara Deklarasyonu ile belirlendi" ifadelerini kullandı.

Washington merkezli Orta Doğu haberleri sitesi Al Monitor "Türkiye, Etiyopya ve Somali'nin Somaliland anlaşmazlığını sona erdirmek için arabulucu oldu" başlığı attı.

Orta Doğu'nun önde gelen yayın organlarından Zawya ise "Etiyopya ve Somali, Türkiye'nin arabuluculuğundaki barış görüşmelerinde anlaşmazlıkları giderme konusunda anlaştı" başlığı attı.

AFRİKA'NIN BOYNUZUNDA NELER OLDU?

Afrika Boynuzu ülkelerinden Etiyopya ile Somali arasında bir süredir devam eden Somaliland krizi Türkiye'nin arabuluculuğunda çözüm yoluna girdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Ankara'da dün bir araya gelen Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, iki ülke arasında yaklaşık bir yıldır süren krizin çözümü için mutabakata vardı.

Türkiye'nin arabuluculuğunda iki ülke liderinin vardığı anlaşmaya göre Somali'nin toprak bütünlüğü korunurken, Etiyopya'nın denizde erişim çabalarına da çözüm bulunmuş oldu.

SOMALİLAND KRİZİ

• Afrika Boynuzundaki iki komşu ülke Etiyopya ve Somali arasındaki kriz 1 Ocak'ta patlak verdi.
• Somali'den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland ile Etiyopya arasında 1 Ocak'ta liman kullanımı ve denize erişim için imzalanan mutabakat zaptı, Somali ile Etiyopya arasında krize neden oldu.
• Etiyopya, Somaliland ile imzaladığı mutabakat zaptıyla Kızıldeniz'e erişimi amaçlıyor. Mutabakat zaptına göre Etiyopya'nın Somaliland'ın Berbera Limanı'nda bir yeri olacak, Somaliland'ın da Etiyopya Havayolları'nda hissesi bulunacak.
  Öte yandan Somaliland ile Etiyopya arasındaki anlaşmanın tamamlanması durumunda Etiyopya, Somaliland'i "bağımsız" olarak tanıyan ilk devlet olacak.
• Eritre'nin 1990'ların başında ayrılmasıyla limanını kaybeden Etiyopya, imparatorluk döneminde de denize erişim için çok sayıda savaş vermişti. Halihazırda ülke, dış ticaretinin yüzde 90'ına yakınını komşu ülkelerdeki limanlar üzerinden yapıyor.
  Krize neden olan anlaşma, Etiyopya ve Somaliland arasında güvenlik, ekonomi ve siyasi işbirliğini güçlendirmeyi amaçlıyor.
  Etiyopya'nın ticari ve askeri olarak Somaliland kıyılarında faaliyet yürütmesine izin veren adıma Somali ise "iç işlerine müdahale" gerekçesiyle şiddetle karşı çıktı.
• Arap Birliği 3 Ocak'ta Etiyopya ile Somaliland arasında deniz erişim işbirliğine yönelik "Kızıldeniz'de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan" anlaşmayı reddettiğini ve kınadığını duyururken, gerilimi görüşmek üzere 17 Ocak'ta bakanlar düzeyinde çevrim içi toplantı düzenledi ancak krizin çözümü için bir sonuç alınamadı.
• Afrika Birliği (AfB) ise 4 Ocak'ta Etiyopya ile Somali'ye itidal çağrısı yaptı, 17 Ocak'ta iki ülkeye yaptığı diyalog çağrısına karşılık Somali, toprak bütünlüğünün Etiyopya tarafından ihlal edildiği ve Somaliland ile yapılan anlaşmadan çekilmediği takdirde bu ülkeyle müzakere edilmeyeceğini açıkladı.
• Cibuti ve Kenya, martta Somali ile Etiyopya arasında yaşanan siyasi krizin çözümü için yeni bir girişim başlattı ancak bu adımlardan da bir sonuç alınamadı.

Somaliland krizinin üstüne Etiyopya son olarak Somali'nin Puntland Eyaleti ile farklı alanlarda ilişkilerin geliştirilmesi konusunda 4 Nisan'da anlaşma imzaladı. Anlaşma sonrası Somali hükümeti, Etiyopya'nın Mogadişu Büyükelçisi'ni sınır dışı etme ve iki konsolosluğunu da kapatma kararı aldığını duyurdu.

TÜRKİYE'NİN BARIŞ ARAYIŞI

Etiyopya ile Somali arasında yılbaşında Somaliland ile başlayan ve Puntland eyaleti ile büyüyen kriz Türkiye'nin arabuluculuğunda çözüm yoluna girdi.
Etiyopya ile Somali arasındaki krizin çözümü için devreye giren Türkiye, ilk günden itibaren ülkelerin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğine vurgu yaptı.
İlk olarak 1 Temmuz'da Ankara'da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Etiyopya Dışişleri Bakanı Taye Atske Selassie ile Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Ahmed

Muallim Fiqi görüştü ve ilerleme alınan görüşmeler sonucu "Ortak Ankara Açıklaması"nı yayımladı.
Bakan Fidan, 3 Ağustos'ta Etiyopya'yı ziyaret ederek ikili ilişkilerin yanı sıra Somali ile uzlaşı süreci ve bölgesel konular hakkında görüşmeler yaptı.
Türkiye'nin ara buluculuğunda Somali ile Etiyopya arasında yürütülen Ankara Süreci'nin 2'nci turu 12 Ağustos'ta Bakan Fidan'ın ev sahipliğinde yapıldı.
Somali ve Etiyopyalı bakanlar, farklılıkların barışçı yöntemlerle çözülmesi konusundaki kararlılıklarını yineledi, kolaylaştırıcılığı ve yapıcı katkılarından dolayı Türkiye'ye takdirlerini ifade etti ve ihtilafların çözüme kavuşturulması ve bölgesel istikrarın sağlanması konusunda anlaştı.
Türkiye'nin arabuluculuğunda yapılan görüşmeler sonrası Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 4 Temmuz'da mecliste yaptığı konuşmada Somali'nin parçalamasını istemediklerini dile getirdi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 27 Eylül'de ABD'nin New York şehrindeki Türkevi'nde Etiyopya Dışişleri Bakanı Taye Atske Selassie ile Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Ahmed Muallim Fiqi ile ayrı ayrı bir araya geldi.
Görüşmelerde, iki ülke arasındaki gerilime Ankara Süreci temelinde dengeli, uygulanabilir ve karşılıklı fayda sağlayacak çözüm arayışı arandı.

ANKARA DEKLAROSYONUNDA NE VAR?

Türkiye'nin Afrika Boynuzundaki barış sürecinde son adımını ise Etiyopya-Somali Ankara Bildirisini yayımlayarak attı.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, iki ülke arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde dün bir araya geldi.
Etiyopya-Somali Ankara Bildirisinde tarafların, görüş ayrılıkları ve tartışmalı meselelerden vazgeçip, ortak refah doğrultusunda kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kaldıkları belirtilerek, Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında Şubat 2025 sonuna kadar teknik müzakerelere başlamaya ve 4 ay içinde sonuçlandırmaya karar verdikleri kaydedildi.
Taraflar, Somali'nin toprak bütünlüğüne saygı gösterirken Etiyopya'nın denize ve denizden güvenli erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel yararları tasdik ettiğini duyurdu.
Türkiye'nin arabuluculuğunda atılan adımlarla, iki komşu ülke arasında başlayan ve bölgesel bir krize dönüşen sorun çözüm yoluna girdi.