ABD Savunma Bakanlığı: İran 12 günde nükleer bomba yapabilir

Savunma Bakanlığı Politikalardan Sorumlu Müsteşarı Colin Kahl, Temsilciler Meclisi'ndeki oturumda soruları yanıtladı. Kahl, bir Cumhuriyetçi Kongre üyesinin Demokrat Başkan Joe Biden'ın neden Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) adı verilen nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak istediğini sorduğunda bu yanıtı verdi.

Savunma Bakanlığı'ndaki yetkili üçüncü isim olan Kahl, "Çünkü İran'ın nükleer kapasitesi biz JCPOA'den ayrıldığımızdan beri belirgin ölçüde arttı. 2018'de eski yönetim JCPOA'den çıkma kararı aldığında İran'ın bir bomba için gerekli fisil maddeyi üretmek için yaklaşık 12 aya ihtiyacı vardı. Şimdi bu yalnızca 12 gününü alacak" dedi.

İLK KEZ BÖYLE KONUŞTU

Kahl, "O nedenle sanırım hala bu konuyu diplomatik olarak çözebileceğimiz ve nükleer programını yeniden dizginleyebileceğimiz; bunun diğer seçeneklerden daha iyi olduğu görüşü hakim" dedi.

Amerikalı yetkililer İran'ın nükleer bomba üretmeye karar vermesi halinde bunun ne kadar zamanını alacağını haftalarla ifade ediyordu. Kahl ilk kez bu konuda bu kadar spesifik konuştu. Amerikalı yetkililer İran'ın fisil madde üretmeye yaklaştığını söyleseler de nükleer bomba yapmak için gerekli teknoloji konusunda ustalaşmadığını düşündüklerini söylüyorlar.

Dönemin ABD Başkanı Donald Trump 2015'te yapılan uluslararası nükleer anlaşmayı (JCPOA) 2018'de terk etme kararı almıştı. Anlaşma İran'ın nükleer programını kısıtlarken Tahran'a yönelik yaptırımları hafifletiyordu.

Trump'ın Tahran'a yaptırımları yeniden başlatması İran'ın durdurduğu nükleer faaliyetlerini yeniden başlatmasına neden olmuş; ABD, Avrupa ve İsrail'in İran'ın nükleer bomba üretebileceği kaygılarını yeniden canlandırmıştı.

BİDEN'IN ÇABASI YETMEDİ

Biden yönetimi anlaşmayı canlandırmak için iki yıl boyunca uğraştı ancak henüz başarılı olamadı. Diplomatlar IAEA'nın İran'ın yüzde 60'a kadar uranyum zenginleştirdiği Ferda Yakıt Zenginleştirme Santralı’nda yüzde 83,7 saflıkta uranyum izlerine rastladığını bildirmişti. Nükleer silah yapılabilmesi için gerekli uranyum saflık oranı yüzde 90. Bazen uranyum saflaştırma oranında yükseliş olabileceği, bunun kazara meydana gelebileceği belirtilse de bu oranın çok fazla olması dikkat çekiyor.

'BİLGİ VERMEDEN DEĞİŞİKLİK YAPTILAR'

Kalıntılara yüzde 60 seviyesinde uranyum zenginleştiren birbirine bağlı iki gelişmiş santrifüj kümesinin ürünlerinde rastlandı. UAEA daha önceki bir raporda İran'ı, bu basamaklarda kendisine bilgi vermeden önemli değişiklikler yaptığı için eleştirmişti.

IAEA üye ülkeleri bilgilendirmek için hazırladığı raporda konuyu İranlı yetkililerle görüşmekte olduğunu belirtti.

İran, IAEA'ya yüzde 60 zenginleştirilmiş ürünün işlemleri sırasında (Kasım 2022) geçiş döneminde veya besleme silindiri değiştirilirken zenginleştirme seviyelerinde istenmeyen dalgalanmalar meydana gelmiş olabileceğini bildirdi. Üst düzey bir diplomat, pratikte 55 kilogramdan fazla yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyumun bir bomba yapabileceğini çünkü zenginleştirme işlemi sırasında malzemenin bir kısmının harcandığını belirtti.

İran nükleer silah üretmeye çalıştığı iddialarını reddediyor ve nükleer teknolojisini sivil amaçlarla kullanmak istediğini söylüyor.