Akdeniz mutfaÇının vazgeçilmezi: ZeytinyaÇı

bilgi@mezurasaglik.com.tr ZeytinyaÇı çeşitleriNatürel ya da sızma zeytinyaÇı, zeytinden soÇuk presle elde edilen ilk yaÇdır. Genellikle çiÇ olarak tüketilir. En çok salatalarda kullanılır. Sızma yaÇda asidite yüzde 1'i geçmez. İkinci tür, natürel zeytinyaÇının rafine edilmesinden elde edilir. Bu zeytinyaÇının rengi daha açık, kokusu daha hafiftir. Asidite oranı yüzde 3'ten azdır.Üçüncü tür ülkemizde Rivieara olarak anılıyor. Bu, rafine zeytinyaÇıyla natürelin özel karışımından elde edilir. Sabah kahvaltıdan önce alınan bir veya iki çorba kaşıÇı zeytinyaÇı, basit kronik kabızlıÇa iyi gelmektedir. Yaz için en uygun diyet olan Akdeniz Diyeti; saÇlık ile lezzeti, mutfak kültürü ile dengeli beslenmeyi doÇal olarak birleştirmiştir. Akdeniz mutfaÇının temeli olan zeytinyaÇı birçok hastalık tedavisinde olumlu bir etkiye sahiptir. Yaşlanma üzerine yapılan çalışmalarda yaşam süresini artırma yönünde etkileri olduÇu düşünülmektedir. Araştırmacılar yaşamın ilk yıllarından itibaren, her gün mutlaka zeytinyaÇı tüketilmesi gerektiÇinin altını çizmektedirler.Akdeniz mutfaÇında kullanılan 100 çeşit zeytin vardır; zeytinler renginden, şeklinden ve kokusundan ayırt edilirler. 7 gündür sizlere Akdeniz Diyeti'nin temel özelliklerini anlatarak kilo vermenizi destekleyen örnek mönülerle yardımcı olmaya çalıştım. DileÇim zeytin ve zeytinyaÇı cenneti olan ülkemizde bu besinlerin kullanımının artması, zeytinyaÇına gereken önemin verilmesi ve dünya ülkeleri arasında çok düşük olan tüketim miktarının daha iyi bir yere gelmesi. Akdeniz kültürünün vazgeçilmez bir parçası olan zeytinyaÇı Akdeniz mutfaÇının temelini oluşturur. ZeytinyaÇının kalitesi ve yaÇ asitleri oranı zeytin aÇacının yetiştiÇi bölgeye göre deÇişebilir. ZeytinyaÇının yaÇ asidi içeriÇi tekli doymamış oleik asit aÇırlıklıdır, bitkisel kaynaklı steroller açısından zengindir. ZeytinyaÇı kolesterolün baÇırsaktan emilimini azaltan bir madde olan a-sistosterol'ü yüksek miktarda içeren tek yaÇdır. 5. gün 1 dilim tam buÇday ekmeÇi1 dilim az yaÇlı beyaz peynir5 zeytin (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile)Domates, biber, maydanoz SABAH 2 tam ceviz ARA ÖĞÜN 1 tabak haşlanmış makarna (üzerine zeytinyaÇı, fesleÇen, domates sos) ÖĞLE 1 dilim karpuz1 dilim az yaÇlı peynir ARA ÖĞÜN Sebzeli balık buÇulama1 haşlama patatesYeşil salata (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile) AKŞAM 1 taze incir10 taze badem ARA ÖĞÜN 6. gün 1 dilim tam buÇday ekmeÇi1 dilim az yaÇlı beyaz peynir2 tam ceviz Domates, biber, maydanoz1 dilim karpuz SABAH 1 bardak ayran ARA ÖĞÜN Beyaz peynirli salata (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ve 5 zeytin ile)1 dilim kepek ekmeÇi ÖĞLE 2 top dondurmaVEYA1 bardak az yaÇlı süt ile 15 badem, 1 kayısı ARA ÖĞÜN Izgara tavuk, buharda brokoli4 çorba kaşıÇı sebzeli bulgur pilavı yeşil salata (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile) AKŞAM 1 taze incir10 taze badem ARA ÖĞÜN 7. gün 2 dilim kepek ekmeÇi1 dilim az yaÇlı beyaz peynir5 zeytin (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile) Domates, biber, maydanoz1 haşlanmış yumurta1 dilim karpuz SABAH SoÇuk çorba1 kepekli grisini ÖĞLE 1 dilim peynir2 kepekli grisini5 zeytin ARA ÖĞÜN KâÇıtta balık1 enginar Yeşil salata (1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile)1 dilim ekmek AKŞAM 1 taze incir10 taze badem ARA ÖĞÜN Gün boyunca 4-5 fincan açık ve şekersiz siyah çay, daha fazla miktarda şekersiz bitki çayı ile en fazla 2 fincan kahve içilebilir. Su tüketimi kadınlar için günlük en az 8-10 bardak, erkekler için ise en az 10-12 bardak olmalıdır. Gerekli durumlarda alkol tüketimi kadın için haftada 2-3 kadeh, erkek için 4-5 kadeh ile sınırlandırılmalı ve şarap tercih edilmelidir. Salatalara 1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı yeterlidir. Sebze yemeklerinde 1 kg için 2 çorba kaşıÇı zeytinyaÇı kullanılmalıdır. 1 tatlı kaşıÇı zeytinyaÇı ile 5 adet zeytin birbirinin yerine kullanılabilir. Diyette dikkat edilmesi gerekenler Kronik rahatsızlıÇı olanlar ile hiç saÇlık muayenesinden geçmemiş olanların, hamilelik, emzirme dönemi gibi özel bir beslenme programı içinde olanların hekime danışmadan veya bir beslenme uzmanı ile şahsen görüşmeden uygulamamaları önemlidir. Bu programlar SaÇlıklı Beslenme ve Diyetetik biliminin temel ilkeleri göz önünde bulundurularak düşük aktiviteye sahip saÇlıklı yetişkinler için örnek olarak hazırlanmıştır. Balık saÇlıklı beslenmenin vazgeçilmez bir parçasıdır. Her yaşta ve her mevsimde mutlaka balık yemeye özen gösterin. Balık, özellikle Omega-3 ve doymamış yaÇ asitleri açısından çok iyi bir kaynaktır. Omega 3 yaÇ asitlerinin kalp damar saÇlıÇı, kansere karşı koruyuculuk, zihin gelişimi ve çocuklarda büyüme konularında önemi büyüktür. Haftada iki kez balık tüketerek Omega-3 yaÇ asidinin saÇlıÇı koruyucu etkilerinden faydalanabilirsiniz. Bazı araştırmalara göre, balık yemek kalp hastalıklarından ölüm riskini yüzde 36 oranında azaltabiliyor. Çünkü Omega-3 yaÇ asitleri düzensiz kalp ritmini engellemeye yardımcı olarak kanın damarların içinde pıhtılaşma ihtimalini azaltır (ki bu kalp krizinin en başta gelen sebebidir). Ayrıca iyi kolesterolün (HDL) kötü kolesterole (LDL) oranını artırarak kardiyovasküler sisteme çok faydalı olur. Balık yemeyi ben de çok seviyorum. Bir Akdeniz çocuÇu olarak favorim, lagos ve çupra. Ama Karadenizli arkadaşlarım sayesinde hamsiye de çok alıştım. Balıktan bahsetmeye karar verdiÇim bu günde diyetetik gurme ziyaretinde bir balıkçı seçmenin iyi olacaÇını düşündüm. Sizin için Kıyı restoranı ziyaret ettim. 1964 yılında açılan Kıyı, İstanbul'un özgün balık restoranlarından biri. Ahşap pano süslemeleri ve fotoÇraf koleksiyonu, Kıyı'ya sıcak ve samimi bir hava veriyor. Kıyı, geleneksel balık yemeklerinden vazgeçemeyenler için sıcak ve soÇuk mezeler ve günlük taze balıklarıyla geniş seçenekler sunuyor. Üç kuşaktır aynı mekân ve aynı lezzetleri korumuş. Bu sayede 40 yıldır servis edilen mezeler, Kıyı severlerin öneri ve isteÇiyle artık son halini almış. GittiÇiniz zaman kendinizi servis elemanlarının tavsiyesine bırakmanızı öneririm. Ben öyle yaptım. Düşük kalorili patlıcan salatası, yaÇı az ama kolesterolü biraz yüksek ahtapot salata, kansere karşı koruyan kırmızı biber turşusu, demir kaynaÇı rokalı mevsim salata, posa zengini fasulye pilaki, bir diyetisyen için iyi bir seçim olmasa da biraz midye dolma ve karides söÇüş geldi masaya. Tabii hepsini yemedik sadece tadına baktık aksi halde sabah tartıda büyük bir sürprizle karşılaşabilirdim. Daha sonra yine tadımlık kalamar tava ve ızgara ile karides söÇüş geldi. Lezzet, keyif ve kolesterol üçlüsü iş başındaydı. Vicdanımı rahatlatabildiÇim tek nokta o gün spor yapmış olmam ve o gece alkol almamayı başarmış olmamdı. Sohbet güzeldi, manzara iyiydi derken midemizde yer kalmasa da balıkları reddetmek olmazdı, fener şiş, uskumru, sarı kanat ve dil şiş tadımlık porsiyonlarda geldi. Bu kadar deniz ürünü yiyip tatlıları es geçmek olmayacaktı. Frambuaz, sakızlı dondurma ve şekerpare masaya geldiÇinde derin bir nefes alarak önce bir çatal şekerpare, 4 - 5 frambuaz ve yarım top dondurmayı kahvemi yudumlarken aÇır ve keyifli lokmacıklarla yedim. Geriye eve gidip güzel bir uyku çekmek kaldı. Teşekkürler Kıyı, iyi ki varsın. Kıyı restoranda balık keyfi Ocak: Uskumru, lüfer, palamut, istavrit lezzetini korur. Kefal ve hamsi tam yaÇlı durumdadır. Şubat: Kalkan mevsimi başlar ve mayıs sonuna kadar devam eder. Tekir bolca çıkar. Mart: Kefal, levrek ve kalkanın en lezzetli zamanıdır. Nisan: Kalkanın en bol zamanıdır. Mercan, levrek, kılıç ve kırlangıç bolca çıkmaya başlar. Gümüş, kefal, mezgit, minakop, tekir ve barbunya çok tutulur. Mayıs: Levrek, barbunya, dil, tekir, kılıç ve iskorpit bol avlanır ve zevkle yenir. Uskumru, torik, palamut, hamsi ve istavrit yaÇını kaybetmiştir. Haziran: Bu ayda balıklar az tutulur. Bu nedenle haziran balıkçılık açısından verimsizdir. Temmuz: Sardalyanın mevsimi başlamıştır. Ekim ortasına kadar lezzetini devam ettirir. AÇustos: Çingene palamudu mevsimini açar. Sardalyanın ise en lezzetli zamanıdır. Yine bu ayda kılıcın tadına doyum olmaz.Eylül: Sardalya ve kılıç lezzetlidir. Palamut irileşir. Her türlü pişirilmeye elverişlidir. Kolyoz, istavrit ve kırlangıç bolca çıkar.Ekim: Gezici balıkların, yazın Karadeniz'de beslenip, Marmara'ya göçe başladıkları aydır. Bu nedenle bol miktarda balık tutulur. Kasım: Uskumrunun en iyi zamanıdır. Aralık: Uskumru, lüfer, palamut ve torik, yaÇlı olduklarından her türlü yemeÇi yapılır. Hamsi de lezzetlidir. Aylarına göre balık çeşitleri