Zengin mozaiklerle süslü Örenşehir villası bir yönetici konutu mu?

Mustafa Çolak | mustafacolak@ktb.gov.tr/ Kayseri Arkeoloji Müzesi - Müze Araştırmacısı- Roma İmparatorluğu’nun Kapadokya eyaletinin başkenti olan Caesarea’nın (Kayseri) sınırları içinde yer alan İncesu ilçesi, Antik Dönem’de Sadakhora yerleşimi olarak lokalize ediliyor. İncesu’ya yaklaşık 11 km uzaklıkta bulunan Örenşehir’in Antik Dönem’deki ismi ise şu an için bilinmiyor. Örenşehir Mahallesi’ndeki arkeolojik çalışmalar Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Can Erpek’in bilimsel danışmanlığında, Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın ana sponsorluğunda, 2021 yılından bu yana devam ediyor. Kazı çalışmaları ile İç Anadolu Bölgesi’ndeki hem mekân sayısı hem de zemin mozaiklerinin kapladığı alan açısından en büyük konut yapısı ortaya çıkarılıyor. İlk inşa evresi M.S 3. yüzyıl olan yapıda, zemin mozaikleri dışında sıvalardaki boya kalıntılarından duvarlarının da fresko resimler ile bezenmiş olduğu anlaşılıyor. Kapadokya Eyaleti’nde yaşamış dönemin aristokratlarının kayaya oyma konut kompleksleri inşa etmiş olduklarını biliyoruz. Bu kayaya oyulmuş kompleksler incelenmişken, bölgedeki kâgir üst düzey konutlar hakkında dönem kaynaklarındaki bilgiler dışında bilgi sahibi değiliz. Örenşehir’deki villa bu anlamda oldukça önem taşıyor. Örenşehir Villası’nın zemin mozaiklerinde, biri Latince olmak üzere dört yazıt bulunuyor. Yazıtlarda konutun Hyakinthos isimli bir kişi tarafından yaptırıldığı belirtiliyor. Hyakinthos’un unvanından yola çıkılarak imparatorluk yönetimindeki üst düzey yöneticilerden biri olduğu değerlendiriliyor. Eğer varsayımımız doğruysa; bugüne kadar keşfedilmemiş olan Kapadokya Eyaleti’nde varlığını sadece antik kaynaklardan bilebildiğimiz “İmparatorluk Yönetici Konutu” ortaya çıkarılıyor olabilir.

Ziyarete açılacak

Bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmalarda yapının 35 oda ve bölümü ortaya çıkarıldı ve yaklaşık 680 metrekare mozaik taban tespit edilerek koruma altına alındı. İlerleyen yıllarda villanın tüm bölümlerinin olarak ortaya çıkarılması ve geliştirilecek koruma projeleri ile ören yeri vasfı kazandırılarak bulunduğu alanda ziyarete açılması amaçlanıyor.

Başka örneği yok

Örenşehir’deki bu konutun Anadolu’da Geç Antik Dönem’de mimari olarak bu kadar iyi korunmuş başka bir örneği bilinmiyor. Yapı aynı zamanda arkeolojik kazılarla Kapadokya Eyaleti’nde bu güne kadar ortaya çıkarılan Roma Dönemi’ndeki en büyük sivil mimarlık örneği.