Medrese Davutpaşa: Beş asırlık eğitim yuvası

Ozan Palabıyık- İstanbul’u her gezdiğimizde ondan tarihe düşülmüş notları da öğreniriz aslında. Bazen köşe başında şehrin mücevherleri olan çeşmelerden, bazen ihtişamlı camilerden, bazen de hala asıl görevini devam ettiren medreselerden.

Yedi tepeli bu şehirde yer alan ilk medreselerden biri de Kocamustafapaşa Tepesi’nde yer alan Davutpaşa Medresesi. Sultan II. Bayezid’in 15 yılı aşkın bir süre vezirliğini yapan “Koca” ya da “Derviş” lakabı bulunan Sadrazam Davud Paşa tarafından yaptırıldığı, külliyenin kitabesinden biliniyor. Külliyede ise medresenin yanı sıra imaret, cami, hamam ve han da yer alıyordu. 1509 yılında meydana gelen ve 45 gün süren sarsıntılar sonucunda Davud Paşa Camii minareleri dâhil şehrin tüm minareleri yıkılmış.

“Sultanselim Yangını” olarak bilinen 1918 yılındaki yangın da Cibali üzerinden Haseki ve Kocamustafapaşa’ya ulaşmış ve Davud Paşa Külliyesi’nin de yer aldığı birçok yapıyı tahrip etmiştir. Nice badireler atlatan külliyeden günümüze cami ve medrese ulaşmış; ibadete açık olan caminin karşısında yer alan medrese ise uzun yıllar boyunca bir harabe olarak kalmış.

Neyse ki atıl olan bu tarihi yapı Fatih Belediyesi’nin dikkatini çekmiş ve kapsamlı yenileme çalışması ile kültürel mirasımız günümüze yeniden kazandırılmış.

536 yıl sonra

Ve Kasım 2020… Medresenin ilk açıldığı günden tam 536 yıl sonrası… Medrese Davutpaşa’nın, vakfiyesine uygun olarak, asıl misyonuyla yeniden tarihe ve günümüze kazandırıldığı gün.

Medresenin kapısından girdiğiniz andan itibaren yaz kış demeden sizleri yemyeşil ve çiçeklerle bezeli bir bahçe karşılıyor. Her adımınızda tarihte bir yolculuk yapıyorsunuz. Medrese inşa edilirken Bizans eserleri de kullanılmış, sütunlarda ise Osmanlı Dönemi’nden kalma baklava şeklindeki motifleri görmek mümkün. Mekânın ruhu vardır derler hep; siz de o tarihi ruhu, tarihi hafızayı burada hissedebilirsiniz.

Burası için kısacası bir iadeiitibar hikâyesi diyebiliriz. Bir kütüphaneden tabii ki farklı bir ortam. Bu dersliklerde nice âlimler yetişmiş, belki de bizzat Osmanlı Devleti’nin padişahı da bu medreseyi ziyaret etmiş hatta ders bile vermiş olabilir. İşte öyle bir yer Medrese Davutpaşa.

Yüzyıllar önce âlimlerin yetiştiği bu medresedeki her kapının arkasında çalışan, ilim ve bilim üreten yüksek lisans ve doktora öğrencileri yetişiyor; yeni âlimler akademik hayatlarının ilk adımlarını asırlık medresede, kendilerine tahsis edilmiş odalarında, tarihin bizzat içinde atıyorlar. Medresede çeşitli söyleşiler, eğitimler ve etkinlikler de düzenleniyor.

Ev sahibi Pamuk

Medrese Davutpaşa’nın kedisi Pamuk’u da unutmak olmaz. Hatta sosyal medyada da oldukça biliniyor. Kendine ait bir de hesabı bulunuyor. Siz medreseyi ziyaret ettiğinizde onu aramayın. Pamuk, misafirlerini bir şekilde buluyor ve “hoş geldin” diyor. Hatta arada öğrencilerin tezlerine de yardımcı olduğu görülmüştür.