Efsanevi kent çağdaş müze

Aykut Ferah Milliyet Arkeoloji Proje Danışmanı

Değerli Milliyet Arkeoloji Dergisi Okurları;

Antik Dönem’in gizemli ozanı Homeros’un İlyada ve Odysseia destanları ile ölümsüzleştirdiği, Hektor’un canı pahasına savunduğu, Akhilleus’un kapıları önünde vurulduğu, yıkılıp gittikten binlerce yıl sonra yeniden yeryüzüne çıkan efsanevi kent Troya... Asya ve Avrupa kıtaları arasındaki önemli geçiş noktalarından biri olan Çanakkale Boğazı ve çevresi, tarihin en eski devirlerinden beri önemli bir yerleşim bölgesi olmuş. Yaklaşık 5 bin yıl önce, boğazın güneyindeki Biga Yarımadası’nda kurulan Troya, boğazın girişini kontrol eden konumu ve korunaklı limanı sayesinde, kısa sürede büyüyerek Antik Çağ’ın önemli kentlerinden biri haline gelir. Troya, efsanevi bir savaş sonucunda yıkılır ve bir daha eski günlerine dönemez. Troya’yı ölümsüz yapan ise bu savaşı İlyada Destanı ile yazıya aktaran Homeros olur. Yine Homeros tarafından yazılan ve Troya Savaşı kahramanlarından Odysseus’un evine dönüş hikâyesini anlatan Odysseia ile birlikte İlyada, insanlık tarihinin en büyük destanları arasında kabul ediliyor. Troya zengin, görkemli günlerini geride bıraktıktan sonra bile önemini korumaya devam eder. Pers İmparatoru Kserkses, Makedonya İmparatoru Büyük İskender, Osmanlı İmparatoru Fatih Sultan Mehmed kenti ziyaret ettiği bilinen tarihi şahsiyetlerdir. Ancak Troya da diğer birçok antik kent gibi zaman içerisinde terk edilmiş ve bu efsanevi kentin üzeri toprakla örtülmüştür. Alman tüccar Heinrich Schliemann’ın yeniden keşfiyle başlayan kazı ve araştırmalar, günümüzde halen sürüyor. Troya Antik Kenti’nin de içinde yer aldığı bölge, 1996 yılında “Tarihi Milli Park” ilan edilmiş ve insanlık tarihi için taşıdığı önem nedeniyle 1998 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınmıştır.

Önemli ödüller

Troya Antik Kenti kazılarında ortaya çıkarılan buluntuların büyük bir kısmı Troya Müzesi’nde sergilenmektedir. 2013 yılında inşasına başlanan, 2018 yılı ekim ayında ziyarete açılan Troya Müzesi, 3 bin metrekare sergi salonu ve 11 bin 200 metrekare kapalı alana sahiptir. Çağdaş müzeciliğe uygun bir anlayışıyla tasarlanan ve geniş bir alana yayılan müze, antik kente kısa bir yürüyüş mesafesinde bulunuyor. Müzede arkeolojik eserlerin yanı sıra grafik tasarımlar, diorama, dokunmatik ekran ve animasyonlarla da anlatımlar yapılmaktadır. Henüz yalnızca dört yaşında olan Troya Müzesi; şimdiden aralarında Avrupa Müze Forumu (EMF) tarafından her yıl verilen en uzun soluklu ve en saygın müzecilik ödülleri olan Avrupa Yılın Müzesi 2020 Özel Mansiyon Ödülü ile 2020/2021 Avrupa Müze Akademisi Özel Ödülü’nün de olduğu birçok ödüle layık görülmüştür. Troya Müzesi’nin gişe hizmetleri, açılış tarihinden itibaren şirketimiz tarafından verilmektedir. Ziyaretçi deneyiminin başladığı ilk yerin gişeler olduğunun bilincinde olarak, tüm gişelerimizin teknik donanımları, turnike, kamera ve MüzeKart basım sistemleri çağın gereklerine uygun bir halde ilk defa kurulmuştur. Müzelerin sıcak ve samimi ortamlar olmasını destekliyor ve ziyaretçi ile müze arasında duygusal bir bağ kurulmasını diliyoruz. Ziyaretçilerimizin müzelerle erişimini desteklemek için Türkiye çapında çalışmalarını sürdüren yaklaşık 400 personelimize ilgili eğitimler veriyoruz.

Engelsiz müzeler

Müzelerimizde özel ihtiyaçları olan ziyaretçiler için personelin güler yüzlü desteğinin yanında fiziksel erişimlerinin de kolay olması adına çalışmalarımızı her geçen gün geliştiriyoruz. Gişe işletmesini yaptığımız bütün müzelerimizde engelli vatandaşlarımızın zorlanmadan geçiş yapabilecekleri engelli turnikeleri ve rampaları ekledik. Aynı zamanda işitme engeli olan müze ziyaretçilerimizin bilgiye erişimini kolaylaştırmak adına işitme engelliler için işaret dilinde sesli rehberlik desteği de vermeye devam ediyoruz. Ülkemizin arkeolojik ve tarihi mirasının, çağımızın kültürel miras yönetimi ilkelerine uygun bir şekilde turizme kazandırılması için elimizden gelen çabayı göstermeye devam edeceğimize söz vererek, sizleri derginizin zengin içeriğiyle baş başa bırakıyorum.