Parlayan yıldız satranç
Türkiye satranç alanında uluslararası başarılara imza atan genç sporcularla adından söz ettiriyor. 20 Temmuz Dünya Satranç Günü öncesinde başarılı sporcularımızın aileleriyle yaşadıkları deneyimi konuştuk
Dünyanın en genç büyükustası unvanına sahip 13 yaşındaki milli satranç sporcumuz Yağız Kaan Erdoğmuş’un, geçtiğimiz günlerde tarihin en iyisi unvanlı Magnus Carlsen’i online düzenlenen maçta 41.2 saniyede mat etmesi çok dikkat çekti ve basında yer aldı. Özellikle pandemi sırasında satranç sporuna ilgi arttı. Satranç günümüzün parlayan branşı. Şüphesiz her spor gibi satrançta da aile desteği çok önemli. Çok sayıda sporcumuzun Türkiye’de ve yurt dışında çok iyi okullarda başarı bursuyla okuduğunu anlatan Türkiye Satranç Federasyonu Başkanı Gülkız Tulay’dan satranç sınıflarından “Sokakta Satranç Var” etkinliklerine “Gören Eller” projesinden işitme engelli bireyler için hazırlanan eğitim videolarına satrancın daha çok kişiye ulaşması için yapılan projelerin olduğunu öğreniyoruz.
Tulay çalışmalar hakkında bilgi veriyor: “Türkiye İş Bankası’nın desteğiyle satrancın ilk ve ortaokullarda yaygınlaşmasını sağlamak için köylerde, beldelerde, ilçelerde, şehirlerde 40 bini aşkın okulda satranç sınıfı açtık. 2012 yılına kadar “Büyükusta” (GM) unvanına sahip 5 satranç sporcumuz varken, bugün 16 büyükustamız var. 1 olimpiyat şampiyonluğu, 1 olimpiyat ikinciliği, 41 dünya şampiyonluğu, 41 dünya ikinciliği, 44 dünya üçüncülüğü, 107 Avrupa şampiyonluğu, 98 Avrupa ikinciliği, 86 Avrupa üçüncülüğü olmak üzere uluslararası şampiyonalardan gelen madalya sayımız 742’yi buldu.”
Aileler ne diyor?
“Her koşulda yanındayız”
2023 Dünya Okullar Takım Satranç Şampiyonası Millî Takım Şampiyonu 2005 doğumlu Işık Can’ın annesi Avukat Emine Can, oğlunun satranca 6 yaşındayken evde abisiyle oynayarak başladığını anlatıyor. İlkokulda satranç antrenörü Halis Tuncel’in, İstanbul Yaş Grupları Satranç turnuvasında oynamasını sağladığı Işık Can, bu ilk turnuvasında üçüncülük, daha sonra Türkiye ikinciliği ve Romanya’da düzenlenen turnuvada Dünya Okullar Şampiyonluğu elde ediyor. İstanbul’da düzenlenen 40’ıncı Satranç Olimpiyatları’nda Türkiye C takımında yer alarak, Satranç Olimpiyatları’nda oynayan en genç sporcu olan Işık, böylelikle 7 yaşında satranç millî takımına girerek her yıl uluslararası yaş grupları ve okullar turnuvasında ülkemizi temsil etmeye başlıyor. Anne Emine Can, “Işık’ı her zaman ve koşulda destekledik. Bazen büyük özveri gerektiriyor ama her zaman ona güveniyoruz ve yanındayız” diyor.
“Ediz bizi yönlendirdi”
2024 Prag Satranç Festivali Challengers Kategorisi’nde 1’inciliği elde ederek, ülkemizin 15’inci Büyükustası olan Ediz Gürel’in annesi Özlem Gürel, oğlunun anaokuluna giderken satranç öğretmeninin ilgisini fark etmesiyle satranca başladığını söylüyor. Ediz’in gelişimini annesinden dinliyoruz: “Bize birkaç kez satranç kursuna gitmek istediğini söylemişti; satrancı çok sevmesi nedeniyle öncelikle satranç kursuna yazdırdık. Aslında biz Ediz’i değil, Ediz bizi yönlendirdi. Kursa başladıktan sonra her dersin sonunda tutkusu daha da arttı. Biz de her aile gibi çocuğumuzu mutlu edecek şeyleri ön planda tutarak önceliği hep onların ilgi duydukları alanlara verdik. Başladığı günden bu yana Ediz’in gayretini ve sabrını takdir ederek maddi ve manevi anlamda her zaman evladımızın arkasında durduk.”
“Uzun bir yolculuk olacağını biliyorduk”
11’inci sınıf öğrencisi 2021’de CM, 2022’de FM ve 2023 yılında IM unvanı alan Adar Tarhan’ın babası İsmail Tarhan, zekâ ve strateji oyunlarına ilgisini fark ettiği oğluna 5 yaşındayken satranç oynamayı öğretiyor. Baba Tarhan, şöyle devam ediyor: “Çok sevdi ve usta bir sporcu olması yolunda, ona iyi bir satranç eğitimi aldırmaya çalıştık. Gelişmesi için yurt içi ve yurt dışı turnuvalarda oynamasına ve yeterince pratik yapmasına olanak sağladık. Bunun uzun bir yolculuk olacağının farkındaydık. Sonuçlardan ziyade sürece yoğunlaştık. Bazı kayıplarda üzüldük ancak bunu temel almadık, kayıplardan olumlu sonuçlar çıkarmaya çalıştık. Sporun ve satrancın etik ilkelerine uygun hareket etme konusunda özenli davrandık. Adar’ın satranç tarihi bilgisini ve kültürünü edinmesine olanak sağladık. Dünya düzeyinde satrancı takip etmesi için ilgisini canlı tuttuk. Bu sporu, takım sporu olarak da yapması için kulüplerde ve okul takımlarında oynamasını sağladık. Sağlıklı beslenmesine, düzenli uyumasına ve fiziksel egzersiz yapmasına özen gösterdik. Zamanını keyifli geçirmesi ve faaliyetlerinden zevk alması için gerekli ortamı sağlamaya çalıştık. Turnuvalardaki yüksek stres ortamında araya keyifli anlar koyarak rahatlamasına yardımcı olduk.”
“Öğretmeni yeteneğini keşfetti”
2017 yılında WCM, 2021 yılında ise WFM unvanını elde eden 2006 doğumlu Gülenay Aydın’ın annesi Tolunay Ertan, kızının satranç yolculuğunu şöyle anlatıyor: “Gülenay 4 yaşında okuma yazma öğrendi. Bilgisayar kullanmayı öğrenmesi ile birlikte satranç sporu ile tanıştı. Ailede satranç bilen olmadığı için biz fark edemedik. Anaokulunda satranç öğretmeni yeteneğini keşfetti. Eğer ilerletirse Millî Takım’a girebileceğini söyledi. Sağlık sorunları yüzünden 7 buçuk yaşına kadar başlatamadım. Ancak satranç onda aşka dönüştü. 7 buçuk yaşında başlayan yolculuk A Millî olmaya kadar geldi. Ben bekâr bir anneyim. Satranç maddi ve manevi açıdan zor bir spor. Fedakârlıklar ve seçimler yapmak zorundasın. Gülenay’ın bu kadar istekli olması nedeniyle hayallerinin peşinden gitmesi için elimden geldiğince maddi ve manevi olarak desteklemeye çalışıyorum. Turnuvalara çoğunlukla beraber gidiyoruz. Antrenör ile birlikte yüz yüze çalışabilmesi için İzmir’e taşındık. Bu sporu yapmak istediği sürece her konuda yanında olmaya çalışacağım.”