Kozmetik çılgınlığı herkesi sarmış durumda. 10 yaşındaki kız çocukları birbirlerine cilt bakım rutinlerini anlatıyor. Sosyal medyanın etkisiyle erken yaşta cilt bakım ürünlerine özendirilen çocuklar için riskler neler?
Sosyal medyada en çok izlenen videoların başında makyaj videoları geliyor. Kozmetik sektörü, akıl almayacak pazarlama stratejileriyle hepimizin evine giriyor. Kız çocukları da bu çılgınlıktan nasibini almış durumda. 11 yaşındaki kızım, arkadaşlarının aldığı ve adını daha önce hiç duymadığım cilt bakım ürünlerinden bahsediyor. Yerli yabancı pek çok sosyal medya fenomeni, küçük kızlarıyla kozmetik alışverişi yaptığı videolarını paylaşıyor. Kim Kardashian’ın kızı North West ayrıntılı cilt bakımı rutininin yer aldığı Tiktok videosunu paylaştığında 9 yaşındaydı.
Henüz iki basamaklı yaşların başındaki çocuklar, doğum günlerinde birbirlerine kozmetik ürünleri hediye ediyor. Yüz maskeleri, serumlar, antiaging kremler… . Belli markaları kullanmazlarsa kendilerini dışlanmış hissediyorlar. Ebeveynler olarak endişelenmeli miyiz? Erken yaşta cilt bakımı yapmak, bedeninden mutsuz olmanın yolunu açar mı? Yoksa zamanın ruhu diye rahat mı olmalıyız? İşin psikolojik boyutunun dışında bir de fizyolojik boyutu var. Tüm bu ürünler henüz ergenliğin başındaki ya da daha küçük kız çocuklarının cildi için uygun mu? Konuyu tüm bu açılardan ele aldık,.
Sınırlar ebeveynlere düşüyor
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Nuşin Bilgin, makyaj malzemelerine ilginin çok küçük yaşlara indiğini ve aile içi çatışmalara sebep olduğunu söylüyor. “9-12 yaş grubunda cilt bakım ürünü ve yüz bakım maskeleri cilde tahriş ve kimyasal zarar yaratabilir. Cilt sorunları olan da zaten doktor tarafından takip ediliyor. Çocuklar bir başkasında gördüğünü denemek isteyebilir, bu yaş grubunda davranış ve dürtülerini kontrol edebilme becerisi halen gelişmekte olduğu için sınırlar ebeveynlere düşüyor. Sanal medyada bu ürünlerin satışı için ‘ünlü’ çocukların pazarlamacı olarak kullanıldığı bu düzende, yetişkinlerin net tavırları oldukça önemli. Sınırlar konulmadığında 12-15 yaş grubunda makyaj ürünlerine de ilgi artarak devam ediyor. İnternet ortamından izledikleri haliyle kat kat sürülen profesyonel makyaj uygulama için fazla zaman harcayan ve güzelliğin yüceltildiği bir kişilik yapılanmasında; değerler ve inançlar da çarpık gelişiyor.”
Ebeveynler neler yapabilir?
Dr. Bilgin’in ebeveynlere önerileri ise şöyle:
Çocukların sosyal medyada gezdikleri siteleri düzenli kontrol etmeliyiz.
Düşüncelerimizi öğüt verir şekilde değil, hep birlikte keyifli ortamlarda paylaşmalıyız.
Ailede annelerin estetik arayışları çocuklar üzerinde çok etkili.
Çocukların gelişim dönemlerine göre tüketim alışkanlıklarımızı ve yaşama bakışımızı düzenlemeliyiz.
Kim Kardashian’ın kızı North West cilt bakımı videolarını Tiktok’ta paylaşıyor.
Çocuklar hangi risklerle karşı karşıya!
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi’nden Dermatoloji Uzmanı Dr. Elif Afacan Yıldırım 12 yaş öncesi cilt bakım ürünleri kullanılmasını doğru bulmadığını, çocukların çok erken cilt bakım ürünleriyle tanışmasının en büyük sebebinin sosyal medya ve uygulamalar olduğunu söylüyor. Dr. Yıldırım, bu durumun çocuklar için oluşturduğu riskleri şöyle anlatıyor: “Cilt bakımına başlamak için kesin bir yaş yok, her çocuğun ergenliğe giriş yaşı ve cilt yapısı farklı. Ciltte yağlanma ve sivilcelenme başlamışsa uygun bir yıkama ürünü kullanmalı. Egzama, çok küçük yaşlarda başlayıp ergenlik çağına kadar uzanabilir. Egzama şikâyeti olan ergenlerin nemlendirici kullanarak deri bariyerini güçlendirmeleri gerekir. Herhangi bir cilt sorunu yoksa güneş koruyucu hariç ürün kullanmalarına gerek yok. Sosyal mecralarda gördükleri serumları ve yaşlanma karşıtı ürünleri kullanan çocuklarda, alerji ve egzamalar görülür. Çok agresif cilt yıkama ürünleri, retinol ve glikolik asit kullanımı cilt bariyerini bozar. Bu tarz ürünlerin kullanımı; yanma, batma, kaşıntı gibi yan etkilere yol açar. Alerjik reaksiyonlar ve akne sorunları da gözlenir.Tırnak stüdyolarında yapılan; kalıcı tırnak, kalıcı oje, protez tırnak gibi uygulamalar, kullanılan kimyasal yapıştırıcılar deriyi tahriş edebilir. Çocukları UV lambalardan alınan radyasyona maruz bırakmak son derece tehlikelidir. Enjeksiyon riski de söz konusudur.”
Anneler ne diyor?
Şeyda Elçin: “Kızım 7 buçuk yaşında ve makyaj yapmak istiyor. İçeriği temiz bir dudak nemlendiricisi var, yatmadan onu sürüyor. Kremleniyor. Benim yüz yıkama jelimle yüzünü yıkıyor. Çünkü internette böyle videolar görmüş. Genelde yetişkin makyaj ürünleri kullanmasına izin vermiyorum.”
Betül Yılmaz: “Kızım 9 yaşında ve kozmetik ilgisi bizlerin çocukluk döneminden biraz farklı. Başlarda bunu uyaran fazlalığı ve değişen dünyaya bağlamıştım. Ama endokrinolog arkadaşlarım, ergenlik döneminin hormonal ayağının da artık daha erken yaşlarda başladığını söylüyor. Sanırım psikolojik gelişim ve ebeveynlik kısmını da bu bağlamda revize etmek gerekecek.”
Aysel C: “15 yaşında kızım var, her sabah makyajla gidiyor okula. Sınırlamak çok zor, çünkü tüm çocuklar benzer şekilde gidiyor. En hafif şekliyle yapmasını kabul ediyorum en azından. Yüzüne zararı en az olabileceğini düşündüğüm ürünleri kullanmasını sağlamaya çalışıyorum. Aslında savaş çocuklarla değil, sınır çizmeyi bilmeyen ebeveynlerle oluyor. Okullar da ailelerden destek göremedikleri için çok fazla yaptırım uygulayamıyor.”
Safiye Ateş: “Maalesef sınır koyamıyorum. 13 yaşında ve yüzünde çıkan 3-4 sivilce için her gün kapatıcı kullanıyor. Yaz tatilinde içeriği belli olan bir ürünü, çok pahalı olmasına rağmen aldım. Okula başlayınca arkadaşı ile başka ürünü değiş tokuş etmiş. Okulda herkesin kullandığını söylüyor. İpin ucu kaçtı mı bilemiyorum ve endişe ediyorum. Yılbaşı hediyesi olarak makyaj ürünleri istiyorlar birbirlerinden.”
Nurcan Yalçın Şahin: “10 yaşımda kızım var. ‘Yüz temizleme köpüğüne ihtiyacım var’ dedi aldık. Bazen ruj sürmek istiyor. Kimyasallar var diye izin vermiyorum ama lip balm sürüyor. Dün akşam bana ‘anne bana ne zaman bir far paleti alacaksın?’ diye sordu. ‘16 yaşında’ dedim. ‘Yok artık, çok geç’ dedi. Kız çocukları maalesef bu durumda. Elimden geldiğince doğruyu göstermeye çalışıyorum ama hiç kolay değil.”
Eylem Kaya: “14 yaşında bir kızım var. Geçen yaz hafif makyaj yapmaya başladı. Sadece rimel ve dudak parlatıcısı kullanıyor. Sadece dershaneye gittiği zamanlar yapıyor, öyle anlaştık. Yaşıtları arasında çok belirgin makyaj yapanlar var. Bazen saçını boyatmaya falan çok özeniyor ama konuşuyoruz ve şimdilik anlaşıyoruz.”