“Ebeveynlik liderliktir”
Stan Tatkin “Ebeveynler arasındaki ilişkinin çocuk üzerindeki etkisi; ebeveynle çocuk arasındaki ilişkiden daha büyüktür” diyor
Dünyaca ünlü çift ve aile terapisti Stan Tatkin sağlıklı ilişkilerin formülünü 21 Mart’ta düzenlenecek online seminerle anlatacak. Seminerin ardından 22-23 Mart’ta ise uzmanlar için online eğitim verecek Tatkin “Çift Terapisinde PsikoBiyolojik Yaklaşım” olan PACT yaklaşımını geliştiren kişi. PACT Enstitüsü’nün de kurucusu olan Tatkin’le seminer öncesi sağlıklı ebeveyn-çocuk ilişkisini konuştuk.
Mutlu çocuklar yetiştirebilmek için ideal aile ortamı nasıl olmalı?
İlişkileri güvenli işleyen çiftler sağlıklı bir aile ortamı yaratabilir. Bu da, partnerlerin adaletli ve hassas olma prensiplerine göre hareket etmeleri anlamına geliyor. Çiftlerin gücü paylaşırken iş birliği ve dayanışma konularına kendilerini adamaları; kendi özellerinde ve dışarıda birbirlerini korumaları, yanlış anlaşılmaları ve yaralanmaları hemen ya da mümkün olan en kısa sürede düzeltmeleri ve birbirlerini en iyi idare eden olmayı kabul etmeleri anlamına geliyor. Tüm bunların ötesinde çiftler; birlikteliklerinin anlamını duygular üzerinden değil prensipler üzerinden savunabilirler. “Var olma” sebepleri sevgi ve ailenin ötesindedir. Birbirlerinin mutlak emniyet ve güvenliğini sağlama alan bir hayatta kalma takımı olurlar. Birbirlerini diğerinin dürtülerinden, bencilliğinden, tercihlerinden ve ilişkinin emniyet ve güvenliğini tehdit edecek diğer tehditlerden koruyacak ortak yönetim prensipleri oluştururlar.
Yıllarca “önce çocuklar” diye öğrendik ama siz “önce biz” diyorsunuz ve eş ilişkisine öncelik veriyorsunuz? Bunu biraz açar mısınız?
Öncelikle, çiftlerin en önem verdikleri konuda anlaşmaları gerekir. Neyi ilk öncelik olarak belirledikleri bilinmeli, çünkü bu diğer her şeyi ve herkesi etkiler. Nitekim, çiftin ilişkisini ilk sıraya alması; işinin, kendisinin ya da çocuğunun ikinci derecede önemli olduğu anlamına gelmez. Aksine, her şeyin doğru bir düzende giden ilişkiden kaynaklanarak aktığı anlamına gelir. Çiftler, oksijen maskelerini önce birbirlerine takarlar. Çünkü eğer onlar zorda kalırlarsa her şey zorda kalır. Burada çift, besin zincirinin tepesinde, patron, general, başkan olarak görülür çünkü hem kendilerini hem de geri kalan herkesi yönetirler. Onlar liderdir ve bu nedenle de ilişkilerini idame ettirmeleri ve verdikleri önem her şeyi etkiler.
“Çocukların üçüncü ebeveyni, anne-babası arasındaki ilişki” denir. Bu konudaki görüşleriniz neler?
Ebeveynler arasındaki ilişkinin çocuk üzerindeki etkisi; ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkiden daha büyüktür. Çocuklar ebeveynlerini birer partner olarak da daima gözlemler ve onlardan “sosyal referans” alırlar. Örneğin bir çocuk annesiyle ilgili ipuçları için babasını, babasıyla ilgili ipuçları için annesini gözler. Eğer baba, anne bir salakmış gibi davranıyorsa, ben de anne ile ilgili bunu düşünebilirim. Çocuklar cinsel kimlik ve cinsel rolü de sosyal referans ile alırlar. Başka bir deyişle çocuklar; sevmeyi, ilişkileri, çatışma çözümlemeyi, başkalarıyla anlaşmayı, iyi bir vatandaş ve insan olmayı ve daha pek çok şeyi ebeveynlerini etkileşim içindeyken izleyerek öğrenirler. Buradan alınacak ders: Ebeveynlik liderliktir. Ebeveynler çocuklarını zor insanlardan ve durumlardan, sosyal-duygusal güçlüklerden oluşan daha geniş dünyaya hazırlar. Partner etkileşimi ve ortak ebeveynlik; bizim bu dünyada yaptıklarımızı söyleyecek değil, gösterecek bir tiyatro. Bu nedenle, ebeveynlerin paylaştığı amaç, anlam ve kontrol konusundaki prensipleri, ailedeki değer ve inanç sistemi haline gelir.
Boşanmış ya da bir ilişkisi olmayan ebeveynler, çocuk yetiştirirken nasıl model olmalı?
İş birliği ve dayanışma sergilemeli. Çocukların her iki ebeveyni hakkında iyi bir izlenime sahip olma hakları vardır. Birbirlerine adil olmalı ve iki tarafın da çıkarlarını gözetecek koruma alanları yaratmalılar.
Çocuklar üzülmesin diye bir evliliğe devam edilmeli mi?
Eğer çift çaresiz ise, birbirlerini iyi idare edemiyorlarsa, güvenli işleyen bir ilişkileri yoksa ve birbirlerine düşman gibi davranıyorlarsa, bunun çocuklar için daha büyük bir tehlike olduğunu söyleyebilirim. Çalışmalar; birbirlerine küçümseme, hor görme ya da iğrenme ifadeleri gösteren ebeveynlerin yalnızca kendilerinin değil, çocuklarının da yaşam süresini kısalttığını gösteriyor. Neden? Çünkü eş ya da çocuk gibi birincil olarak bağlantılı olunan kişiye karşı gösterilen duygu ifadeleri; bir diğerinin kendisi ile ilgili algısını, değerini ve kişilerarası stres seviyesini etkiliyor. Dolayısıyla buna maruz kalan partnerin ve buna tanık olan çocukların bağışıklığını azaltıyor. Kişilerarası stres, kronik haldeyse, beyni ve vücudu olumsuz olarak etkiliyor. Ayrıca çocukların ebeveynlerini mutlu, hatta daha da iyisi, aşık görmeye ihtiyaçları var. Ebeveynler iyi değilse, çocuklar da iyi değildir.
Çocuk sonrası ilişkiyi korumak ve canlı tutmak için önerileriniz neler?
Çiftler her zaman sevgili olarak kalmalılar. Anne ve babalar, çocuklar içindir. Zaman denilen sınavı mutlu bir şekilde geçmiş olan başarılı çiftler, asıl olan çifti hiç kaybetmezler.
Not: Daha fazla bilgi almak için https://dogalebeveynlik.com/duyurular/ web sitesini ziyaret edebilir veya 05326406474 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
