Özvarlık kârlılığı öne çıkacak
Yüksek kur ve faiz, şirketler için özvarlık kârlılığını önemli hale getiriyor. Maliyet artışları ile başa çıkmak zorunda kalan şirketler açısından özvarlık kârlılığı öncelikli hedef
Dolar kuru 8.56 TL, politika faizi yüzde 19 ve gösterge faiz de yüzde 18.78 seviyesinde. Hem faizin, hem de kurun yüksek olduğu bir dönemdeyiz. Faiz yüzde 19 iken, şirketlerin yüzde 19’un da üzerinde bir kâr marjı yakalaması gerekiyor ki ayakta kalabilsinler. Kredi teşvikleriyle sektörler şimdilik faaliyetlerini yürütüyor. Ancak asıl etki bunlar çekildiğinde gündeme gelecek ki bu durumda da özsermaye kârlılığı daha fazla ön plana çıkacak.
Sürdürülebilir kâr
Bir şirket, yatırımcısına sürdürülebilir kâr sağlayabildiği sürece aranan nitelikte bir firmadır. Uzun vadeli yatırım için aranan şirketlerin ortak özelliği, özsermaye kârlılığı yüksek ve bunu sürdürebilir kılmasıyla doğrudan bağlantılıdır. Enflasyonist ortamda ise enflasyon oranının üzerinde özsermaye kârlılığı yakalayıp yakalamadığı aranacaktır. Düşük özsermaye kârlılığı olan şirketler, özvarlıklardan etkili bir kâr elde edilemediği için uzun vadede yatırımcı için de gelecek vaat eden kategoride yer almayacaktır.
Şirketin kârlılığının mevduat faizinin üzerinde gerçekleşmesi, şirkete ortak olan yatırımcının parasını mevduatın da üzerinde bir getiri ile çalıştırdığı anlamına gelir. Bir firmanın yönetiminin verimli çalışıp çalışmadığı ya da isabetli kararlar alıp almadığı özvarlık kârlılığı ile ölçülebilir. Özvarlık kârlılığı yükseldikçe firmanın iyi yönetildiği sonucuna varılırken geleceğe yönelik beklentinin de korunmasına olanak verecektir. Kuşkusuz her sektöre göre özsermaye kârlılığı oranları değişecektir. Sektörün ortalamasının üzerine çıkan firmaların performansının da buna bağlı olarak yüksek olması beklenmeli.
Özsermaye kârlılığı artan şirketler
Yılın ilk çeyrek bilançolarıyla verilerini değerlendirdiğimizde BIST 100 kapsamındaki holding dışındaki şirketler içerisinden özvarlık kârlılığı son üç yıldır yükselen 12 borsa şirketi bulunuyor. Bu şirketlerin özvarlık karlılıkları yüzde 20’nin üzerinde. Veriler faiz ve enflasyonun üzerinde bir özkaynak kârlılığı ile sözkonusu firmaların çalıştığını gösteriyor. Listeye giren firmalar şunlar: Otokar, Ford Otosan, İş Y. Men. Değ., Tofaş Oto. Fab., Brisa, Jantsa Jant Sanayi, Alkim Kimya, Nuh Çimento, Tat Gıda, Aksa, Turkcell, Coca Cola İçecek.
Özsermaye kârlılığı nedir? Neden önemlidir?
Bir şirketin en önemli finansal oranlarından biri özsermaye kârlılığıdır. Sermaye sabit kaldığında şirket ancak kârlılığını artırarak özkaynaklarını büyütebilir. Özkaynaklar şirketin toplam varlıklarından borçlarının düşülmesi ile bulunur. Özkaynakların alt kalemleri arasında dağıtılmayan kârlar, sermaye, yeniden değerleme ölçüm ve kazanç kârı bulunur. Şirketin net kârı ise bilançosunda tüm gider ve maliyetler çıktıktan sonra kalan dönem sonu karıdır. Özsermaye kârlılığı dönem sonu net kârın özsermayeye bölünmesi ile elde edilir. Dönem sonu net kâr yüksek olduğunda özsermaye kârlılık oranı da yükselecektir. Kâr düştüğündeyse özsermaye kârlılığı azalacaktır. Ara dönemlerde son dört çeyrek kar verisi kullanılmasında, özsermaye karlılığının hesaplanmasında ise ortalama özvarlıkların alınmasında yarar var.
Borsada son 20 yıllık getiriler ve enflasyon
Borsa İstanbul, geride kalan 22 yıl içerisinde yıllık bazda 13 defa yükselirken 9 kez düştü. Çıktığı yıllarda sadece 2001 krizinde gerçekleşen prim enflasyonun altında kaldı. Diğer 12 yıl içerisinde yükselişler her defasında enflasyonun üzerinde oldu. Borsanın genel eğilimini görebilmek adına BIST 100 Endeksi’ni takip etmek önemli. Endeks süreç içinde borsadaki en yüksek hacimli 100 hissenin eğilimi hakkında bilgi verirken borsanın genel yönelimi hakkında da önemli bir veri sunmakta. Bu anlamıyla BIST 100 Endeksi yıllık bazda yükselip düşebilmekte. Dalgalanmalardan olumsuz etkilenmemek için borsanın güvenli limanı olarak nitelendirilen hisselerinde uzun vadeli pozisyon alınması beraberinde riski de düşürecektir.
Gümüş istikrarlı yükseliyor
Gümüş emtialar içerisinde 2021 yılında öne çıkan enstrümanlardan biri. Son 10 yıldaki getirilerine bakıldığında 2013 ve 2014 yılı dışında istikrarlı olarak yükseldiği gözleniyor. Özellikle kriz dönemlerinde kıymetli madenlere olan talep artıyor. Bu çerçevede altın gibi gümüş de gerek güvenli liman olma özelliğiyle, gerekse enflasyon beklentileri ve jeopolitik riskler karşısında yatırımcı tercihlerinde öne çıkabiliyor. Türkiye’de gümüşün fiyatında gözlenen yüksek artışın en önemli nedeni ise TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesi.
Kripto paralarda dalgalanma sürecek
Kripto paralarda dalgalanma devam ediyor. Mayıs ayının ikinci haftasında gözlenen genel düşüşün ardından şimdilerde tepki hareketleri öne çıkıyor. Bitcoin, 23 Mayıs günü 31.069 dolara kadar inerken sonrasında toparlandı ve şimdilerde 36.182 dolar seviyesinde bulunuyor. Yaşanan toparlanmayla birlikte son yedi günde değeri yüzde 0.89 arttı. Aynı sürede Ethereum yüzde 9.95 yükseldi ve 2.492 dolardan işlem görüyor. Binance Coin ise son yedi günde yüzde 10.98 arttı ve 336.18 dolardan işlem görüyor. Cardano 1.50 dolardan işlem görüyor. Yedi gündeki artış oranı da yüzde 4.57.
Çin’den kripto paralar ile ilgili gelen yasak sonrasında 31 bin dolara kadar gerileyen Bitcoin tepki alımları ile 40.487 dolara kadar tırmandı. Fakat devamını getiremedi. Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, kripto para madenciliğinin 22 Eylül’e kadar yasaklanacağını belirtti. Görünen o ki kripto paralar ülkelerin kısıtlamalarına bağlı olarak dalgalı seyrini sürdürecek.
Bitcoin 50, 100 ve 200 günlük ortalamaların altında. Ortalamalar yukarı doğru kırılmadıkça daha aşağıdan almak isteyenler satış yapmayı deneyecektir. Ortalamaların altında aşırı hareketlilik kayıpları artırabilir.
Piyasaya çıkan kripto para sayısı 10.129’u buldu ve her geçen gün de artıyor. Yeni çıkan projeler ile birlikte coin’lere yüksek ilgi sürüyor. Ancak açıklanan projelerinin ne derece gelecek vadettiğini incelemekte yarar var. Geleceği olmayan kripto varlıklara yapılacak yatırımların, birikimlerin yok olmasına sebep olacağı unutulmamalı.
