Suudi Arabistan’da 28 milyon kişi yaşıyor. Bu nüfusun sadece yüzde 59’u (19 milyonu) Suudi vatandaşı. Suudi vatandaşların da yüzde 66’sı, 30 yaşın altındaki gençlerden oluşuyor. Suudi vatandaşı olmayanların neredeyse hepsi birer iş sahibi. Çünkü, onlar bu ülkeye çalışmak için gelmişler. Suudi vatandaşı olanlardan 4.3 milyonu çalışabilir durumda ve yaşamlarını sürdürebilmek için iş sahibi olmak zorundalar. İşte, sorun bu noktada başlıyor. Çalışmaya hazır işgücünün yüzde 32’si 20-29 yaşları arasındaki gençlerden oluşuyor. Ama, kurulu düzen bu gençlere iş bulamıyor. Çalışmaya hazır, 20-29 yaşları arasındaki genç nüfusun yüzde 27’si işsiz. İş arayan Suudi gençler, yabancılarla karşılaştırıldığında yeterli beceriye sahip olamadıkları için iş bulamıyorlar. Bu işsizlik oranı, krizle savaşan Avrupa ülkelerinin tümündeki (İspanya hariç) işsizlik oranlarından ve hatta Arap Baharı yaşanan ülkelerden bile yüksek.
Patlamaya hazır bomba
Suudi Arabistan’daki işsizlik sorunu, ne zaman patlayacağı belli olmayan bir bombaya benzetiliyor. Suudi Çalışma Bakanlığı’nın aldığı tedbirler arasında, şirketlerde çalışanların en az yüzde 30’unun Suudi vatandaşı olması kuralı var. Ancak, şimdiye kadar bu kural sadece 1/3 oranında uygulanabildi.
Krallık, 263 milyar varili bulan petrol rezervleri ile bu konuda dünya lideri. Ülkede günde çıkarılan 9.7 milyar varil petrol, OPEC ülkelerinde üretilen petrolün 1/3’ünü oluşturuyor. İş bulamayan yaklaşık 700.000 Suudi vatandaşına, iş aradıkları varsayılan bir yıl süre için ayda 530 dolar (2.000 riyal) ödeniyor. Ama bu tedbir bile, gençler arasında aktivist grupların büyümesine engel olamıyor. Ülkede siyasi parti kurmak yasaklandığı için, şimdilik aktivist grupların örgütlenebilmesi olanaksız. Ancak, ülke bu haliyle demokrasi endekslerinde (Economist Intelligence - 2011) Ortadoğu’nun en kötüsü olarak yer alıyor.
Kral Abdül-Aziz Al Suud, 88 yaşında. Onun ölümü halinde Krallık, 78 yaşındaki Prens Nayef’e kalacak. Nayef’den sonraki Kral adayı belli değil. Dini liderlerin Kral’ı desteklemesi, Krallık’ın gücünü artırıyor. Ülkede yasalar, kadınların ehliyet almasını ve erkeklerin bulunduğu alışveriş merkezlerinde çalışmasını yasaklıyor. Öte yandan, kadın ihtiyaçlarının satıldığı dükkanlarda kadın işçi çalıştırılabiliyor. Bu işyerlerine sadece “aileler” girebiliyor. 20-29 yaşları arasındaki genç kadınların yüzde 55’i iş bulamıyor. Sinema gösterimi, “sevgililer günü” kutlaması vs. tüm halk için yasak.
Ama ülke büyüyor
Yüksek işsizlik oranlarına rağmen, Suudi Arabistan büyüyor. Önceki yıl yüzde 4.7 olan büyüme oranı, 2011’de yüzde 7’ye yaklaştı. Ancak, Krallık’daki özel sektörün yüzde 90’ı yabancılara ait olduğu için, işsizlik sorunu ile savaşılamıyor. Hükümetin 2011 yılında 130 milyar doları bulan bir işsizlikle savaş ve Suudi gençlerin İngilizce öğrenmesi ve eğitilmesi planı sürüyor. Bu plana göre, Hükümet eğitim masraflarının yüzde 75’ini karşılıyor. Tüm bu tedbirler, Suudi Arabistan’ın “Arap Baharı” yaşayan diğer büyük Ortadoğu ülkelerinden ayrışmasına yetmiyor.
