Riskin riski
Uluslararası bankaların yöneticileri, yatırımcılar ve tanınmış ekonomistler global krizin genişleme riskinin sürdüğünü söylüyorlar. Üzerinde neredeyse ittifakla anlaşılan görüşlere göre, global kriz riskinin bizim gibi gelişmekte olan ekonomileri de ciddi biçimde etkileme olasılığı var. ABD Merkez Bankası(FED)’nın ve Avrupa Merkez Bankası(ECB)’nın piyasaya sağladığı likiditenin sorunları çözebilecek seviyede olmadığı dile getiriliyor.
Bankacılara göre, FED’in piyasaya verdiği likiditenin tek etkisi mevcut tahvil ihraçlarının vadelerinin uzatılması biçiminde oldu. ABD ekonomisinde, hala yeni tahvil ihracı gündeme gelemiyor. ECB’nin sağladığı likidite ise, sadece bankalara yaradı. Üstelik, bankalar alacaklarının bir bölümünden vazgeçmek zorunda kaldılar. Her iki bölgede de, reel sektörün büyümesine yardımcı olacak tedbirlerin alınamadığı anlaşılıyor.
Türkiye’nin riskleri
Yatırımcılar ve analistler Avrupa’daki krizin kaçınılmaz olarak Türkiye’yi de etkileyeceği görüşündeler. Türkiye’nin içinde bulunduğu riskler, aşağıdaki başlıklarda toplanıyor:
* Bir türlü düşürülemeyen ve kronikleşmeye yüz tutan Cari İşlemler Açığı,
* Türk Lirası’nın değerinin dengeye kavuşamamış olması ve yabancı paralar karşısında daha fazla değer kaybetme olasılığının bulunması,
* Enflasyon oranının hedeflenen seviyelerin üzerine çıkması,
* Hammadde ve enerji fiyatlarındaki muhtemel artışların, Cari İşlemler Açığı’nı, Türk Lirası’nın değerini ve enflasyon seviyesini daha da olumsuz etkileyeceği beklentisi,
* Sıkı para politikasının ekonomik büyümeyi etkilemesi ve bu yılki büyümenin beklentilerin altında gerçekleşmesi olasılığı,
* Banka aktiflerindeki bozulma istidadının gittikçe büyümesi ve banka hisselerindeki fiyat/kazanç oranının gittikçe düşmesi,
* Merkez Bankası’nın aldığı tedbirler sonucunda, bankaların mevduat maliyetlerinin yükselmesi ve toplam kredi hacminin düşmesi,
* Bankalardaki kredilerden tahsil edilme riskine sahip(non-performing loans) olanların oranının artması.
Sıkıntılı ülkelerden iyiyiz
Türkiye’nin ekonomik verileri, Cari İşlemler Açığımız hariç, sıkıntıdaki Avrupa ülkelerinden iyi olmaya devam ediyor. İspanya’da 2012 bütçe açığının Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)’ya oranı, % 4.4 olarak hedeflenmişken, hedef % 5.3 olarak revize edildi. İspanya ve Portekiz’in borçlanma faiz oranları gittikçe yükseliyor. Ülke notu “A” olan İspanya’nın bile borçlanma faizi, ülke notu “BB+” olan(Fitch) Türkiye’nin üzerine çıktı. Avrupa Birliği Komisyonu, ECB’nin piyasaya ilave 940 milyar euro daha vermesi gerektiğini rapor etti.
Türkiye ve seçilmiş ülkelerin GSMH’larına oranı olarak ele alındığında bazı öngörülen 2012 yılsonu verileri şöyle özetlendirilebilir (IMF, OECD, S&P, Akbank):
Yabancı bankacı, yatırımcı, analist ve derecelendirme kuruluşlarının, bu veriler ışığında Türkiye’yi yeniden değerlendirmeleri gerekiyor.
