Sermaye Piyasası Kurulu’nun yeni Tebliğ’i ile, İMKB Tahvil ve Bono Piyasası bünyesinde teminat olarak hisse senedinin kullanılabileceği bir pazar açılıyor. Bu değişiklikle, hisse senetleri piyasası ile para ve döviz piyasaları arasında daha kolay bir geçiş sağlanacak. Banka ve aracı kurumlar ellerindeki hisse senedi karşılığında kısa vadeli kredi kullanabilecek ya da hisse senedi sahiplerine kısa vadeli kredi verebilecekler. Bu kapsamda hisse senedi elde eden kurumlar ise, işlem vadesini beklemeden elde ettikleri hisse senedini satabilecekler. Ayrıca, Hazine Müsteşarlığı tarafından ihraç edilecek dış borçlanma ve gelir endeksi senetleri ile kira sertifikaları da Tahvil ve Bono Piyasası’nda işlem görebilecek.
Likidite senetleri
Tebliğ ile getirilen önemli bir uygulama daha var. Buna göre Merkez Bankası’nca ihraç edilecek likidite senetleri de İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda işlem görebilecek ve teminat olarak kabul edilecek. Yani, bizim Merkez Bankamız da ihtiyaç görür ve ABD ve Avrupa merkez bankaları gibi “likidite senedi” ihraç etmeye kara verir ise, bu senetler hem Merkez Bankası Para Piyasası’nda hem de İMKB’de alınıp satılabilecek. Likidite senetlerinin teminata kabul edilmesi ile de, bu senetlerin ikincil piyasası açılmış ve likidite senedini elden çıkarmadan kısa vadeli olarak borçlanma sağlanmış olacak.
Getirilen yenilikler neler?
Yeni Tebliğ ile getirilen yenilikleri şöylece sıralayabiliriz:
1. Para ve döviz piyasaları ile hisse senedi piyasası arasında valör farklılıklarından doğan geçiş zorlukları kalkıyor.
2. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası, olması gerektiği gibi Merkez Bankası’ndaki Para Piyasaları’nın yerini almaya başlıyor.
3. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda neredeyse tüm sermaye piyasası enstrümanları, alım satıma konu ediliyor.
4. Merkez Bankası’nın Açık Piyasa İşlemleri dışında ve daha uzun vadelerle piyasaya likidite vermek istemesi halinde, hem bu likiditenin miktarı hem de vadesinin şeffaf biçimde izlenebileceği bir ortam yaratılıyor.
Dar boğazlar da var
Oluşturulmaya çalışılan sistem, İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nı büyütecek ve geliştirecek olmakla birlikte, bazı riskleri de içinde barındırıyor. Merkez Bankası nezdindeki piyasalarda Merkez Bankası taraf olduğu halde, İMKB’ deki Tahvil ve Bono Piyasası’nda taraflar belli değil. Bir banka veya aracı kurum hangi kurumla işlem yaptığını ancak gün sonunda öğrenebiliyor; bu nedenle bilmediği bir riski almış oluyor. Alınan risk, hisse senedi gibi aşırı dalgalanan bir enstrümana karşı olunca, daha da büyüyor. Bu nedenle, aynı miktarda paranın diğer enstrümanlardan daha fazla hisse senedi verilerek veya teminat gösterilerek elde edileceği anlaşılıyor.
Çözüm
İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda yapılan işlemlere(en azından bankalar için), Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nda biriken fonların veya Merkez Bankası nezdinde tutulan Kanuni Karşılıkların belirli bir oranının, teminat olarak gösterilmesi, bu Piyasa’yı rahatlatacak ve hızla büyüyecektir.
