Bordo şatoları

Cengiz Yalçın, 17 yakın arkadaşını Fransa’ya davet etti ve 18. yüzyıldan kalma Bordeaux (Bordo) şatolarında unutulmaz günler geçirmelerini sağladı. Misafirler, Rothschild ailesinin iki şatosu ve Louis Vuitton şatosu dahil, 12 meşhur şatoyu gezme ve buralarda üretilen şarapları tatma olanağı buldular.
Bordeaux bölgesi, yılda 720-840 milyon şişe şarap üretiyor. Fransa’da üretilen kontrollü şarapların % 27’si bu bölgede üretiliyor. Üretimin % 85’i kırmızı şarap. Değer olarak, Çin’den sonra en çok satış ABD’ye yapılıyor. Dünya şarap otoriteleri, dünyanın en iyi şaraplarının bu bölgede ve ABD’deki Napa bölgesinde üretildiğini söylüyorlar. Bu bölgede üretilen “Grand Cru Classé” şarapların şişesi, 3500 dolara kadar satılabiliyor. “Grand Cru Classé” şaraplar, toplam üretimin % 5’ini geçmiyor. Meşhur “Petrus” şarapları da bu bölgede üretiliyor.

Şato şarapları
Chateau (Şato), bir binadan çok, bir üretim tarzı. Asma bahçeleri arasında bulunan villalara “şato” deniliyor. Yoksa, büyük derebeyi şatoları aklınıza gelmesin. Bu bölgedeki binden fazla şato arasında, 20-30 tanesi gerçek anlamda “derebeyi şatosu” denilebilecek yapılar. Üzümlerin üretimi, seçimi, bakımı, ezilmesi, süzülmesi, dinlendirilmesi, fıçılanması ve şişelenmesi, neredeyse aile işletmesi denilebilecek bu şatolarda yapılıyor.
“Grand Cru Classe” sınıflandırması ilk kez 1855 yılında III. Napolyon tarafından yapılmış; hala kullanılıyor. Bu sınıflandırmaya göre, Bordeaux Medoc bölgesinin en kaliteli üretim yapan 4 (şimdi, bu sayı 5 oldu) asma bahçesi (cru)’nin 5 hasadının toplam puanı alınıyor. Halen, bu bölgede üretilen Margaux şarapları, bu konuda 21 puanla birinciliğini koruyor. Pauillac şarapları 2. sırada.
Rothschild ailesinden iki ayrı kardeşe ait (Lafite ve Mouton) şarap üretim şatoları da, Pauillac şarapları üretiyor. Rothschild ailesinin torunu Mouton Rothschild, şimdiye kadar ikinci ve üçüncü sırada sayılan şarapları, 1973 yılında birinci seçilince, “Birinci benim; ikinci bendim; Mouton değişmedi” demişti. Rothschild Şatosu’nun şarap mahzeni, yuvarlak bir stadyumu andırıyor ve tam ortasında ailenin 5 kardeşini temsil eden “bir yumruğa saplanmış 5 ok” simgeli büyük bronz yer amblemi dikkati çekiyor.

Şarap mahzende yıllanır
Otoriteler, bir şarabın iyi saklanmış olmak kaydı ile en az 35 yıl sonra, üstün kaliteye ulaşabileceği düşüncesindeler. Üstün kalite Bordeaux şaraplarının en az 10 yıllık olması gerektiği söyleniyor. Şato mahzenlerinden birinde, Atatürk’ün doğum yılı olan 1881 tarihli şarap şişeleri gördüm. Tabii, daha eskileri de var.
“Grand Cru Classé”dan sonraki kalite, “Cru Bourgeois” olarak adlandırılıyor ve bu sınıf şaraplar da en az 5 yıl mahzenlerde saklanmış oluyor. Şaraplara mahzenlerdeki fıçılarda tutuldukları süre boyunca da bakım yapılıyor; tortuları alınıyor. Şişelerdeki şarapların da 20 yılda bir mantarlarının değiştirilmesi gerekiyor.
Fransızlar genç yaşlarında Bordeaux şarabı içmeye başlarlarmış; nedeni, bir sosyalist hükümetin gelip, şarap içmeyi yasaklaması olasılığı imiş. İngilizler Bordeaux’u yaşlılıklarında içerek, arkadaşlarına özel mahzenlerini gösterip fiyaka yaparlarmış. Amerikalılar Bordeaux’a her bulduklarında saldırırlarmış; çünkü daha iyisini bulamayacaklarını bilirlermiş.