Eski bir Wall Street çalışanı olan Sallie Krawcheck’in “Bankaları yönetirken nelere dikkat etmeli?” konulu araştırması, bankacılık çevrelerinde ciddi ilgi gördü. Araştırma, bankaların yaşadığı son fırtınanın nedenlerine odaklanmış ve daha çok ABD’deki sistemi eleştiriyor.
ABD’deki büyük bankaların yaşadığı problemler sadece kendilerini değil tüm ekonomiyi, hatta dünya ekonomisini ilgilendiriyor. Bu konuda yapılan bazı araştırmalar, yaşanan problemlerin suçunu banka çalışanlarına yüklerken, bazıları mevcut sistemin bozukluğunu neden gösteriyor.
Görülen o ki, ne yönetim kurullarının oluşturulması, ne de sermaye yeterlilik rasyolarının düşüklüğü tek başına bankaların düştüğü durumu açıklamakta yeterli değil. Hatta, Basel Standartları’nın uygulanması veya bankalara verilen değerlendirme (rating) notları bile bankaların karşılaştıkları sorunları tam anlamıyla açıklayamıyor.
Banka yöneticilerinin bonusları
Bankacılık krizinin ortaya çıkmasında banka yöneticilerinin önemli rolü olduğu, artık tüm otoritelerce kabul ediliyor. Krawcheck bu konuda şunları öneriyor:
* Üst düzey yöneticileri, bankanın aldığı risklere daha duyarlı hale getirmek lazım. En iyisi yüksek yöneticilere bonus olarak banka hisseleri, hisse alma opsiyonu ve/veya bankanın borç enstrümanlarından vermek. “Hisse sahipleri ile çıkar çatışması içinde olmayan bir yönetim (shareholder friendly)” biçiminin uygulanması gerekiyor.
* Bu prensipten hareketle, gerek yönetim kurulu üyelerine ve gerekse üst düzey yöneticilere sağlanacak bonuslar elde edilen kârın belli bir yüzdesi olarak belirlenmeli. Bonuslar, borcun ödenme ve/veya tahsil edilemeyen büyük kredilerin tahsil tarihine ya da belli rasyoların gerçekleştirilmesine bağlı olarak serbest bırakılmalı.
Müşteri memnuniyeti
* Faiz ve işlem gelirleri ölçülürken, para politikalarındaki değişimlerin etkileri ve rakip bankaların durumları da dikkate alınmalı. Bankanın performansı ölçülürken ise sadece faiz ve işlem gelirleri değil, müşteri memnuniyeti ölçütleri de gözden geçirilmeli.
Örneğin, bankayı arayan müşterilerin sorunlarına hangi sürede ve nasıl çare bulunduğu konusu araştırılmalı. Mutlu edilen müşteri, kârın devamlılığını ve kalitesini sağlar.
Yönetim kurullarının temel görevi
Mevcut sistemde, yönetim kurulları, kurumsal yönetim kurallarının uygulanması, otoritelerce getirilen yeni kuralların adaptasyonu gibi işlerle uğraştırılıyor. Oysa, yönetim kurulları ‘Banka Sermayesi’nin hangi bölümünün hangi iş için kullanıldığını belirleyip, zarar edilen iş bölümlerini azaltacak tedbirler üzerinde durmalı. Yani, ‘risk yönetimi’ ile daha fazla ilgilenmeli.
Bankacılık da kapitalizm de sorgulanıyor.
