TEMA Vakfı

Derya Sazak

TÜRKİYE çöl olmasın!
TEMA Vakfı'nın geliştirdiği bu slogan, erozyon tehlikesine karşı, ulusal bir çağrı niteliğindedir.
Hayrettin Karaca, vakfın 1997 yılı etkinliklerinin tanıtıldığı dünkü toplantıda, erozyona karşı mücadeleyi "Anadolu'nun ikinci Kurtuluş Savaşı" olarak ilan etti. Ülkeler sadece savaşta toprak kaybına uğramaz. Çevre felaketleri de, doğanın geleneksel kuşaklara mirası olan yaşam alanlarının mahvolmasına yol açar.
Denizlerin ve akarsuların kirlenmesi, ormanların yanıp kül olması, kentlerin betonlaşması hepsi tek başına birer felakettir. Ancak bunların hepsinden daha yıkıcı bir tehlike söz konusudur: Erozyon.
TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı) ülkenin geleceğini düşünerek uyarıyor: "Erozyonla kaybolan toprak değil, ekmektir. Türkiye ayağımızın altından gidiyor.
Türkiye'nin 55 sene sonra çöl olacağı NASA'nın 1985 yılında yayınlanan raporunda belirtilmiştir. (1997'de olduğumuza göre, kaldı 43 yıl). Ülkemizin süratle çölleşmekte olduğu en son Rio zirvesinde teyit edilmiştir.
Ülkemizde her gün 150.000 kamyon dolusu, her yıl 500 milyon ton yani Kocaeli ve Bursa illerini 10 cm kaplayacak kadar toprak kaybediyoruz.
Türkiye'de erozyon Avrupa'dan 17, Kuzey Amerika'dan 6 kat fazladır."
TEMA Vakfı, bu verilere dikkat çektikten sonra, gönüllü kuruluşları ve siyasileri göreve çağırıyor:
"Erozyon en büyük tehlike, acil önlemler alınmazsa Türkiye yakın bir gelecekte çöl olacak. İşte en büyük sorun bu.
Evet ne enflasyon, ne ekonomik dengelerin bozulması, ne anarşi, ne AB ile Gümrük Birliği ve de Türki cumhuriyetlerle işbirliği sorunları...
Bunlar kalıcı ve tehlikeli değil. Çünkü bunlara karşı duyarlı ve kararlıyız. Ve tedbir alma gayreti içindeyiz. Bu sorunlar bugün değilse, yarın çözülecektir. Ancak, erozyon öyle değil.
Bütün boyutları ve getireceği sorunlar ulusça biliniyor, tedbir alınmıyor."
TEMA Vakfı'nın dünkü tanıtımında Türkiye'yi bekleyen sorunlar multivizyon gösterisiyle anlatıldı. Hayrettin Karaca'nın, Nihat Gökyiğit'le birlikte Anadolu'da yaptığı incelemelerin diaları sunuldu. Karaca'nın ince alayla süslediği konuşmasına zemin hazırlayan görüntüler, gerçekten dramatikti.
Çarpık kentleşme, göç, kaybolan bitki örtüsü, çölleşen meralar, verimsizleşen tarım alanları... Sonuçta, "Anası ağlatılan, Anadolu!" Tarih boyunca süregelen tahribatın bir insan yaşamına sığan son hali gerçekten içler acısı.
Erozyon, karşılanması olanaksız zararlar açıyor: Birkaç örnek...
"Kaybedilen toprak örtüsünün yeniden oluşması için binlerce yıl gerekir.
Bitki örtüsünün yok olması, erozyonun yanı sıra toprak kayması, taşkın ve çığ felaketlerini artırır.
Verimsizleşen ve yok olan tarım arazileri, üzerinde yaşayanları besleyemez, kırsal kesimden kentlere doğru göçü artırarak, büyük sosyal ve ekonomik sorunlara yol açar.
Toprakla birlikte sürüklenen doğal besin maddelerinin değeri, her yıl harcanan 100 trilyon TL'lık suni gübrenin değerinden çok daha fazladır.
Meraların yok olması ve hayvancılığın gerilemesi sonucunda, çok büyük boyutlarda iş imkanı ve gelir kaybedilmektedir."
Bekleyen tehlikeleri daha da uzatmak mümkün.
Özetle...
Toprak erozyonu ve çölleşmeyle mücadele çevre hareketlerinin en önde gelenidir. Anadolu bu savaşta ne yazık ki, yorgun düştü. Belki tam olarak pes etmedi, henüz yenilmedi ama, çok şey kaybetti.
Hayrettin Karaca, bu manzarayı gördüğü için, TEMA'nın önderliğinde başlatılan "İkinci Kurtuluş Savaşı"na destek arıyor. 5 yıldır faaliyet gösteren vakıf, profesyonel yöneticilerin dışında, müthiş bir gönüllüler ordusuna sahip. Üyeler çığ gibi büyüyor.
En büyük destek ise gençlerden ve çocuklardan geliyor.
TEMA'ya destek olalım ki, Türkiye çöl olmasın.
Siyasi beceriksizlikler nedeniyle "demokrasi çorağı" olmaya aday bir ülkede, erozyonla mücadele inanılmazı başarmaktır.
Gazanız mübarek olsun.

Yazara Emaild@milliyet.com.tr