Şükrü Andaç

Milliyet’in duayen ekonomi yazarı Güngör Uras’ı vefatının ikinci yıldönümünde, bugün saat 11.00’de, İstanbul Aşiyan Mezarlığı’ndaki kabri başında anıyoruz

İş aleminin ve ekonomi gazeteciliğinin duayen ismi, tanıyan herkesin bilgisine ve alçakgönüllüğüne hayran kaldığı sevgili yazarımız Güngör Uras’ı kaybetmemizin üzerinden iki yıl geçti.

Yerinin asla doldurulamayacağını her gün daha iyi anlıyor ve ekonomide çeşitli zorluklarla mücadele ettiğimiz şu günlerde Güngör Uras’ı sık sık anıyoruz.

Hocam ile her gün yaptığımız ufuk açıcı ekonomi sohbetlerini; iş dünyasında neler olup bittiğini anlatırken yaşadığı heyecanı; Anadolu’nun dört bir tarafına her seferinde büyük coşkuyla yaptığı seyahatlerini; hiç kaybetmediği gazetecilik merakıyla sorduğu detaylı soruları; yediden yetmişe tanıştığı herkes ile kısa zamanda kurduğu iletişimi; bizlere gösterdiği sıcaklık, dostluk ve yakınlığı hiçbir zaman unutmayacağız.

Yazıları zamansız idi

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ile başlayan, iş

Koronavirüs salgını yüzünden piyasalara sürülen “ucuz” para, tüm dünyada borsaların yıldızını parlatmış durumda. Türkiye de bu yükseliş rüzgârını arkasına alan ülkelerden biri.

2020’ye girilirken borsada (BIST İstanbul) yatırım yapan yerli hesap sayısı 1.2 milyon civarındaydı. Şimdilerde bu rakam 1.5 milyonu aşmış durumda.

Demek oluyor ki, ekonomiyi koronavirüsün çok kötü vurduğu yılın ilk yarısında borsada açılan hesap sayısı yüzde 25 arttı. Yani bir anda borsaya 300 bin yeni oyuncu girdi. Ve bu oyuncuların büyük çoğunluğu; “küçük yatırımcı.”

***

Borsa denildiği zaman bir durmak gerek. Parayı mevduata yatırdığında 1 yılda elde edeceği kazancı, borsada 1 günde kazanacağını düşünenleri buradan uyarmak isterim.

Borsada, gelecek gördüğünüz, temeli ve hedefleri sağlam şirketlerin hikayelerine uzun vadeli yatırım yapmak inanın gelecekte sizi mutlu eder. Kısa vadeli al-sat işlemlerin sonu ise genelde hüsranla biter.

İş dünyasının bilinmezlikleri ile uğraşmak, piyasadaki krizleri yönetmek, ekibinizi motive etmek, hızlı değişen dünyada kendinizi ve çalıştığınız şirketi zorlu hedeflere taşımak... Bunları başarmak hiçbir zaman kolay olmadı. Fakat korona ile beraber bilinmezlikler arttı ve yönetim her zamankinden daha zor hale geldi.

Dünyaca ünlü yönetim okulu Harvard Business School’un Yönetim 2.0 başlıklı el kitabı, onlarca başlıkta, ilgi çekici ipuçları sunuyor.

Zamanın ruhuna uygun olanlardan bir kaçını burada sizlerle paylaşmak istiyorum.

***

Kargaşaya yol açsa da yönetim kadrolarınızın değiştirilmesi şirket için iyi olabilir. Taze bakış açıları getirir ve liderlerin kendi performanslarını daha sıkı bir şekilde izlemelerini gerektirir. Şirketinizin başı derde girene dek beklemeyin. Bunun yerine kendinizi kovun. Kendi pozisyonunuzdan bir daha başlasanız ne yapacağınızı düşünün. Eğer bu, işteki ilk gününüz olsaydı ne yapardınız? Bir adım geri atmak, halihazırda kullandığınız stratejilerle yaklaşımları değerlendirmenize, siperlerle kuşatıldığında

Türkiye’den çıkan Peak Games’in 1.8 milyar dolara satışı, Türk iş aleminde adeta koronayı unutturdu. Bir anda tüm dikkatler, “Neden biz yapamıyoruz ve nasıl yaparız?” sorusunun yanıtına yöneldi.

Günümüzde geleneksel iş kollarıyla biri bin yapmanın pek mümkün olmadığı bir gerçek.

Borsada spekülasyon ya da poker masasında hayal peşinde koşmayanlar için de, biri bin yapmak pek mümkün değil.

İşte, internet ve teknoloji yatırımları “Nasıl biri bin yaparız?” sorusuna karşılık geliyor. Dünyada, hatta Türkiye’de bile bunun muazzam örnekleri var. “Peak” satışı da bunlardan biri.

***

Şu günlerde neredeyse her iş insanının birbirine yönelttiği, “Neden biz yapamıyoruz?” sorusunun yanıtına gelince.

Peak, 2010’da kuruldu. İlk günlerinde küçük de olsa yanlarında yerli sermayerdarlar da vardı. Çok geçmeden, şirkette gelecek gören yatırımcılar listesine yabancılar katılacaktı.

Kuruluşunun hemen ertesi yıl olan 2011’de Hummingbird Ventures, sonraki dönemde Earlybird Venture, milyo

Bundan 10 yıl öncesi. İspanyol bankacılık devi BBVA, tam tamına 5.8 milyar dolar verdi ve işadamı Ferit Şahenk’in yönetimindeki Garanti Bankası’nın dörtte bir (%24.8) hissesine 2010 sonunda sahip oldu.

Türkiye’nin yükseliş dönemine gelen bu satış, gerek piyasalar gerekse ülkenin kredibilitesine büyük katkı sağladı.

Bir anda Garanti Bankası’nın piyasa değeri, hem de uluslararası (yabancı) sermaye transferiyle birlikte 23 milyar dolar seviyesine kadar yükseldi.
Müthiş bir Türkiye hikayesi yazılıyordu.

Yeni normalin ne olacağını kimsenin bilmediğini düşünüyorum...

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın görüşünü yansıtan işte bu cümle, tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgınının ekonomilerde bırakacağı hasarın boyutlarının henüz hesaplanamayacağını bir kez daha açıkça gösteriyor.

Dün, İstanbul’da ekonomi gazetecileri ve banka ekonomistleriyle bir araya gelen Bakan Albayrak, virüs sonrası, yeni normal adına gerek dünyada gerek Türkiye’de yapılanlara baktığında, ülkemizin pozitif ayrışma noktasında fark yaratacağını belirtiyor.

***
Sadece dün değil bundan önce yaptığımız tüm toplantılarda da, bardağın dolu tarafına sıklıkla vurgu yaparak Türkiye’nin enerjisini pozitif gelişmelere aktarması gerektiğine inanan Albayrak, bu ayrışmada, yeni normalde atılacak olan adımların önemine değiniyor.

Korona krizi dünyayı ve ekonomileri her daim siyasilerin yönetmediğini bir kez daha ortaya koydu. Neredeyse her ülke, salgının ilk günlerinde, “ekonomilerde şalter indirmeyeceğiz, şehirleri kapatmayacağız, sokağa çıkma yasağı uygulamayacağız” diye yola çıkmış olsalar da, kısa süre sonra tüm dünya bilim insanlarına teslim oldu. Ülke yönetimleri bilim dünyasının isteklerine bırakılmak zorunda kaldı.

Aradan geçen sürede virüsle savaş aşıldı, yayılma hızı azaldı. Normale dönüş başladı. Şimdi sorulması gereken kritik soru şu; “Gerçekten de hayatımız eskisi gibi olacak mı?”

***

Yaşanan bir sağlık krizi olsa da, dünyanın kontrolünün siyasilerin elinden gidiyor olması (o ya da bu şekilde), beraberinde bazı değişiklikleri ya da yeni sorunları getirebilir mi?

Koronavirüs döneminde ilginç şeyler yaşanmaya devam ediyor. Üstelik üç aydır yaşadıklarımız sanki hiç yaşanmamışcasına.

Ne deniliyordu; “Birlik olalım”, “Eşitsizlikler yüzünden bu sistem artık böyle gitmez”, “Bu kriz gösterdi ki değil patronlar, yöneticiler hiçbir ülke böylesine ağır stres testlerinde kendi kendine ayağa kalkamıyor” ve dahası…

Tüm dünya bu görüşlerde hemfikir iken; olanlar oldu, 102 yıllık Amerikalı oto kiralama devi Hertz; “iflas erteleme” başvurusu yaptı.

Denilebilir ki; her şirketin başına bunlar geliyor, gayet doğal. Ama durum pek böyle değil. İflas başvurusundan tam üç gün öncesinde, şirketin tepe yönetimi kendilerini “bonus” yağmuruna tuttu!..

***