Seçim yağmuru

Hayat nasıl da giderek zorlaşıyor değil mi? Seçe-neklerimiz, buna bağlı olarak yakamızı bırakmayan olasılıklarımız, bu olasılıkların içinde karar vermemiz gereken konular ve bunun sonucunda da yetişmemiz/yetmemiz beklenen şeylerin sayısı git gide artıyor. Hayat yaşam süremize sığdıramayacağımız çeşitlilikler sunuyor. Günlük kararlarımız her geçen gün daha karmaşık hale geliyor. Bu durum karşısında bizler ne yapıyoruz? Ne yardan ne de serden vazgeçerim misali seçeneklerimiz arttıkça her birine aynı anda sahip olmaya çalışıyoruz, hepsine yetişmeye…

“Çok şey” yap    “hiç” tatmin olma

Hal böyle olunca, kararlarımızdan hep bir parça da olsa şüphe duyuyoruz. Aman kaçırdığımız bir şey olmasın, eksik kalmayalım derken “çok” şey yapıp, “hiç” tatmin olmadan yaşıyoruz. “Daha fazla kazan, daha fazla harca” ilkesine dayalı statü endişesinin de tatmin duygumuzda açtığı yaralar bizi mutsuz ediyor. 

Eskiden böyle miydi? Az seçenekle, yaptığımız şeylerden büyük mutluluklar duyardık. İlişkiler daha sağlıklı ve uzun solukluydu. Eş dost bize uygun adayları seçerdi, zaten bizi ve ailemizi tanıyanlar tarafından ön elemeden geçirilmiş olan adaylar ile okul, mahalle, iş arkadaşlarımız arasından karar vermekti bize düşen. Facebook, foursquare ve twitter’dan yazışılanlar gibi sınırsız sayıda, belirsiz seçenek yoktu.

Kendin gibilerin arasından sana uygun adayların üzerinde yoğunlaşırdın. Daha isabetli, daha özenli seçimler yapılırdı. Evliliklerde çelişkiler ya da kolay vazgeçişler yaşanmazdı. Çiftler hayata dair planlarını, hedeflerini, aile bütçelerini belirler, çocuk yaparlardı. Birbirlerinin statülerini, kariyerlerini karşılaştırmaları gibi mikser etkisi yaratan seçeneklerin çokluğu içinde aşkı unutup/öldürüp kendi başlarının çaresine bakmazlardı.

Seçe-neklerimizin çoğalması kötümü peki? Elbette değil. Alternatifle-rimizin oluyor olması bizi özgürleştiren bir unsur. Sadece seçme hakkının elimizde olması ve önümüze serili onca seçeneğin bulunması bizi zaman zaman mutsuz edebiliyor. Her konuda tüketileni sadeleştirmek yerine çoğaltmaya yöneliyoruz, ta ki bizler tüm bunların içinde boğulana kadar. Özgürlük patlaması yani seçeneklerde ki bolluk, içerik olarak tatmin edici olmayan bir başka çeşit yokluğu getirebiliyor. Seçimlerimizden doğacak sorumluluklar her zaman bize aittir. Pek çok alternatifin arasından kendi seçimlerimizi kendimiz yapma özgürlüğünü isterken bu çok seçenekliliğin bizi mutsuz etmemesini istiyoruz.

Peki ne yapmalı?

Seçenek bolluğunun getirdiği tehlikelere kendimizi kaptırmamalıyız. Kötü ve iyi kararlar arasındaki denge kontrolü eylemlerimizden tamamen vazgeçerek sağlanamayacağı gibi daha fazla tüketimin beraberinde getirdiği sahte ve geçici mutluluk ile de elde edilemez. Bunun için de yapmamız gereken seçim özgürlüğümüze gönüllü olarak belirli sınırlamalar getirmek. Seçenekleri elemek, stresi ve kaygıyı yoğunluğumuzu büyük oranda azaltabilir. En iyiyi aramaktansa “yeterince iyiyi” aramakla işe başlayabiliriz. Bu seçimleri yaparken sebeplerimizi hesaba katmak ve birçok alanda yaptığımız seçimlerin her biri için bir sebep düşünmek, vazgeçtiklerimize geri dönmemek gerekiyor. Kararlarımızın sonuçlarıyla ilgili beklentilerimizi azaltırsak, etrafımızdaki insanların ne yaptığıyla daha az ilgilenirsek daha çok mutlu olabiliriz.