Türkiye-Suriye sınırın- daki hava sahasında Türk ve Rus savaş uçakları arasında yaşanan son iki olay, Moskova’nın güney komşumuzdaki askeri müdahalesinin Türkiye’ye ilk kaygı verici izdüşümüdür.
Açıkçası, Rusya’nın Suriye’de askeri varlığını pekiştirmesinin ardından Esad rejimine destek için hava harekâtına girişmesi, daha baştan Ankara’da ciddi bir rahatsızlık yaratmıştır. Bunun sebeplerinden biri de Türk ve Rus savaş uçakları arasında bir sürtüşmenin çıkması riskidir.
* * *
Aslında bu olay, Suriye’deki Rus askeri müdahalesinin Türkiye’yi Rusya ile karşı karşıya getirebilecek olan yeni bir durum yaratmış bulunuyor. Bunun başlıca unsurlarını şöyle özetleyebiliriz:
1) Son gelişmeler siyasi bakımdan Suriye meselesinde Türkiye ile Rusya’nın pozisyonları arasındaki uçurumu derinleştirmiştir. Ankara “Esad’sız çözüm” tezinde ısrar ederken, Moskova son hamlesiyle tam aksine Esad’ı güçlendirmek peşindedir. Bu aşamada inisiyatif Ruslardadır ve Esad’ın eli kuvvetlenmektedir... Bu arada üst düzey Türk ve Rus yetkililerinin beyanları iki ülke arasında gerginliğe yol açıyor.
2) Askeri alanda Rusya’nın giriştiği hava operasyonlarının hedefi sadece IŞİD değil, “ılımlı muhalefet” diye nitelenen, ama Rusların Esad gibi “terörist” saydığı güçlerdir. Bunların başında Türkiye’nin kurulmasına önayak olduğu ve desteklediği Özgür Suriye Ordusu da var. Bu hedeflerin bombalanması Ankara’nın müttefikleriyle birlikte yaptığı hesapları bozacak nitelikte...
Bunun yanı sıra, hava operasyonları, son yaşanan “ihlal ve taciz” olaylarının tekrarlanması veya başka çatışmaların çıkması tehlikesini taşıyor.
3) Rusya’nın Suriye’de güçlü bir askeri varlık kurması, Türkiye için başka sonuçlar da yaratıyor. Bu, Türkiye’nin jeostratejik konumunu etkileyebilecek bir tehdit olarak algılanabilir. Moskova Doğu Akdeniz’de ve Ortadoğu’da şimdi kendisini daha çok etkin hissediyor...
Bu arada Türkiye’nin öteden beri Kuzey Suriye’de kurulmasını istediği “güvenli bölge” fikri şimdi daha sert bir Rus muhalefetiyle karşılanacak...
4) Rusya’nın gözünde PYD/YPG Esad rejimini devirmek isteyen “teröristler” arasında değil. Ankara’nın nazarında ise, PKK’nın bir uzantısı olarak, terörist bir örgüt. Moskova’nın ona arka çıkması da söz konusu...
* * *
Kısacası, Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığının ve müdahalesinin, Türkiye’nin Suriye ve bölgesel politikalarıyla çelişen, hatta çatışan birçok yönü ortaya çıkıyor. Bölgedeki yeni “Rus realitesi” önümüzdeki dönemde Türk dış ve güvenlik politikalarını epey zorlayacak gibi.
