Son gelen video ve fotoğraflar, alışılagelen kafa kesme veya rehinelerin demir kafesler içinde sokaklarda dolaştırılmasıyla ilgili değil. Bu kez görüntüler, antik kentlerin ve tarihi eserlerin tahrip edilişini yansıtıyor...
IŞİD’in dehşet verici son “marifeti” de bu...
Olayın merkezi IŞİD’in işgali altındaki Irak bölgesi veya tarihteki adıyla Mezopotamya toprakları...
Asur İmparatorluğu’nun milattan önce 13. yüzyılda Dicle Nehri kıyısında inşa ettiği Nimrud kentinin 19. yüzyıldaki kazılar sonunda meydana çıkarılan ve büyük ihtimamla korunan kalıntıları, IŞİD’in yeni hedefi oldu. Militanlar buradaki antik sütunları, surları, kuleleri, heykelleri buldozerlerle yıktılar.
Ardından iki bin yıllık Hayra kenti hedef alındı. Burada da Elen ve Roma stilinde inşa edilen tapınak ve diğer tarihi eserler yerle bir edildi.
Bunlar UNESCO’nun göz bebeği gibi koruması altına aldığı, bütün insanlığa mal olan bir medeniyet mirası...
Ve şimdi IŞİD’in barbarlığı sonucu, hepsi mahvoldu gitti...
Tarihe karşı bu düşmanlık, antik kültür ve sanata karşı bu öfke ve nefret neden?
Bu nasıl terör?
Bunun sebebini, savaşlarda zaman zaman görülen yağmacılık ve gasp hırsıyla izah etmek mümkün değil. Gerçi IŞİD militanları daha önce Musul’u işgallerinden sonra kentin müzesindeki bazı değerli taşları ve yazmaları yağmalamışlar, ziynet eşyalarını da alıp götürmüşler. Ama bu kez Nimrud ve Hatra’da olanlar başka... Buralar planlı bir şekilde yıkılarak toz edilmiş.
Bunun gerekçesi, IŞİD’in ideolojisi ve inançlarıyla ilgili. Örgüt bu tarihi eserleri kendi dini anlayışlarına aykırı, kâfirlere ait putlar gözüyle bakıyorlar. Tıpkı Afganistan’da 2001’de Taliban’ın antik Budist eserleri tahrip etmelerindeki gerekçe gibi...
Ne var ki IŞİD’in diğer “yıkıcı” eylemleri, “düşman” gözüyle baktıkları insanların ve eserlerin sınırının çok daha geniş olduğunu gösteriyor. Ezidiler, Süryaniler, Kürtler az mı hedef oluyor? Şiilere ait camiler az mı bombalanıyor?
Bu, sıradan terörizmi de aşan bir saldırganlık.
Bu tür eylemleri ne yoksulluk, ne adaletsizlik, ne eşitsizlik, ne baskı, ne öfkeyle izah etmek mümkündür. Hiç kimse böyle bir barbarlığı terörizmle ilişkilendirilen faktörleri sayarak haklı gösteremez.
Çaresi ne?
Dünya kafa kesme gibi vahşet sahnelerinden sonra antik kentlerin yerle bir edilmesinin şokunu yaşıyor. Her taraftan kınamalar, protestolar yükseliyor.
BM her zamanki gibi şaşkın ama hareketsiz.
UNESCO yeryüzündeki en zengin kültür miraslarının yok edilmesini “insanlığa karşı işlenen bir suç” sayıyor.
Irak hükümeti kendi topraklarındaki eski medeniyetlerin yok edilmesi karşısında ne yapacağını bilemiyor.
Hatırlayalım: Taliban da Afganistan’da Bamiyan’ı yerle bir ettiğinde dünya ayağa kalkmıştı. Sonra ne oldu? Hiç. Taliban eylemlerini sürdürdü ve hâlâ sürdürüyor. Tarihi mirastan ise artık eser yok.
IŞİD’e “dur” demek için daha etkin bir çare düşünen var mı?
