Rusya’da Anayasa değişikliği için düzenlenen beş gün süreli referandum bu akşam sona eriyor. Sonucun da hafta içinde açıklanması bekleniyor.
Böyle bir halk oylaması için, sandıkların bu kadar gün açık tutulmasının nedeni, Rusya Federasyonu topraklarının genişliğidir. Böylece doğu Avrupa sınırlarından ta Pasifik sahillerine kadar uzanan 17 milyon kilometrekarelik ülkede, 110 milyon seçmene rahatça oylarını kullanmak olanağı verilmek istenmiştir.
Bu da, Rusya’da yönetimin bu Anayasa değişikliği projesine verdiği büyük önemi gösteriyor.
Referanduma sunulan metin, oldukça detaylı, 200 küsur maddeden oluşuyor. Bir bakıma bu değişikliklerle, 1993’ten beri yürüklükte
olan Anayasa yeniden yazılmış olacak.
Önerilen ve halkın onayına sunulan siyasal, idari, sosyal, kültürel değişiklikler, yarının Rusya’sının bir nevi yol haritasını oluşturacak.
Süper Başkan
Referandum metnindeki değişiklik önerilerinin en önemlisi, kuşkusuz, Başkanlık sistemine verilmek istenen yeni şekille ilgili.
Hemen şunu hatırlatmalı ki bu temel değişiklikler Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bir süre önce yaptığı ve kısmen kamuoyuna açıkladığı temel düşünce ve niyetlerine dayanıyor.
İster Başbakan ister Devlet Başkanı sıfatıyla olsun, 20 yıldan beri iktidarda bulunan Putin, Rusya’nın her şeyden önce istikrara ihtiyacının olduğuna, bunun için de kendisinin daha bir süre işbaşında kalması gerektiğine inanıyor. Dolayısıyla, Başkanlık sistemiyle ilgili önerilen Anayasa değişikliği bu düşünceden çıkıyor.
Bu bağlamda referanduma sunulan başlıca değişiklik, Putin’in şimdiki başkanlık süresini doldurmasından sonraki dönemde, Başkan adayı 6’şar yıllık iki kez üst üste Başkan seçilebilecek. Bunun anlamı, Putin’in tam 2036’ya kadar, yani 16 yıl daha Başkanlık koltuğunda kalabileceğidir. İşte yenilenecek Anayasa böyle bir Süper Başkan profili yaratıyor.
Halen 62 yaşında olan Putin, sağlık durumu iyi gider ve ömrü vefa ederse, bu durumda Başkanlık görevini 78 yaşında iken “tamamlamış” olacak.
Başkanlıkla ilgili diğer önemli değişiklik, yetki alanının çok geniş tutulmasıdır. Devlet başkanı her şeyin başında olacak, sıkı bir merkeziyetçilik kurulacak. Başbakan olmayacak, bakanların başında Başkan olacak, atamaları o yapacak...
Pratikte son yıllarda Putin’in “Güçlü Lider” olarak otoritesini hissettirdiği, kendi görüşlerine göre politikalar ürettiği ve uyguladığı bir gerçek. Anayasa değişikliği, onun fiilen yaptıklarını veya yapmak istediklerini yasal bir zemine oturtacak ve pekiştirecek...
Reform torbası
Referanduma sunulan metindeki diğer maddeler de, Putin’in arzuladığı ve planladığı birtakım önemli reformlarla ilgili.
Planlanan reformlar, ekonomik konulardan kültüre ve spora kadar çok geniş bir alanı kapsıyor.
Referandumun bir özelliği de, bütün bu reformların bir “torba” veya paket şeklinde sunulmasıdır. Yani ya hepsine birden “evet”, ya tümüne “hayır” oyu verilecek. Ancak genel beklenti, “torba”nın kabul göreceğidir. Bütün iş, bunun (ve katılımın) oranının ne olacağıdır.
Kuşkusuz sandıktan “evet” çoğunluğunun çıkması bir sürpriz olmayacak. Rusya’da Putin’in liderliğinin çoğunluğun desteğine sahip olduğu bir gerçek. Ancak diğer bir gerçek de, Rusya’da muhalefetin sesini istendiği gibi duyuramadığı, farklı görüşlerin ve eleştirilerin çeşitli baskı yöntemleriyle yansımasına engel olunduğudur. Putin, bir Süper Devlet olarak, “büyük Rusya” vizyonunu gerçekleştirmek için, bu politikasının sürdürülmesini zorunlu görüyor.
Dolayısıyla bu referandumun sonucu bu stratejik hedefin olduğu kadar, bizzat Putin’in siyasi geleceğini de belirleyecek.
