Yunanis- tan’daki referan- dum’dan çıkan sonucun anlamı açık: Halk Avrupa’nın kendisine dite etmeye çalıştığı yeni kemer sıkma tedbirlerine karşı çıkıyor ve kreditörlere meydan okuyor.
Aslında referandum Yunanlılara iki ucu pis bir değnek olarak sunuyordu: “Ohi” (hayır) da dense, “Ne” (evet) de dense, ülke iflasın eşiğinden kolay dönemeyecek, halkın perişan hali devam edecekti.
Bu nedenle önemli bir çoğunluk, “ne olacaksa olsun, bari onurumuzu kurtaralım” düşüncesiyle hareket itti ve sonuçta bir “Ohi” çekmeyi tercih etti. Oysa referandum öncesi yapılan nabız yoklamalarında “hayır”larla “evet”ler başa baş gidiyordu. Sandıklar açıldıktan sonraki röportajlarda pek çok kişinin “kendimizi asla ezdirmeyeceğiz” deyip “ohi”den bir gurur payı çıkardıkları görüldü.
Yunanlılar bu referandum’da ister hisleriyle veya ister akıllarıyla tercihlerini kullanmış olsunlar, gerçek şu ki, bu sonuç ülke için -ve aynı zamanda Avrupa Birliği için- belirsizliklerle dolu yeni bir dönem başlatıyor.
Zor süreç
Şimdi mesele bu süreçte tarafların nasıl hareket edeceği ve sonuçta bir uzlaşmaya gidip gitmeyeceğidir.
Çipras referandum’da kazandığı zaferle elini güçlenmiş hissedecektir. Son beyanlarına bakılırsa, şimdi yeni şartlar üzerinde bir anlaşmaya varmak umudundadır. Bu arada Euro bölgesinde kalmayı ve Avrupa’nın bir parçası olmaya devam etmeyi de amaçladığını vurguluyor.
Avrupa Birliği’ne ve Euro bölgesine gelince, onlar Çipras’ın “kurtarma paketi”ne karşı meydan okumasından çok rahatsızdı. Açıkçası onlar referandumdan bir “evet” ve ardından Çipras’ın çekilmesini bekliyorlardı. Şimdi bu düş kırıklığı Yunanistan’a karşı tutumlarını nasıl etkileyecek? Euro bölgesi ve diğer kreditörler, daha önce empoze etmek istedikleri şartlar üzerinde ısrar edecekler veya bu kabul edilmezse Yunanistan’ı kendi haline terk etmeye razı olacaklar mı? Yoksa her şeye rağmen Çipras ile oturup bu krizden bir çıkış yolu arayacaklar mı?
Bunu çok yoğun temalarla ve toplantılarla geçecek olan önümüzdeki birkaç gün içinde göreceğiz.
Acil yardım
Euro bölgesi liderleri ve kadroları, iki konuda acele karar vermek durumundalar. Birincisi, Avrupa Merkez Bankası’nın Yunan bankalarına ivedi para yardımı aktarmasıdır. Bir haftadır kapalı olan Yunan bankalarının normal çalışmaları için likiditeye ihtiyacı var. Yoksa işler duracağı gibi, otomatik makinelerden birkaç euro çekmekte mümkün olmayacak.
İkinci aşamada Çipras’ın ekibinin kreditörler ile daha uzun vadeli yardımlar için “kurtarma paketi”nin üzerinde müzakerelere oturması gerekecek. Bunda da soru Almanya başta olmak üzere euro bölgesi ülkelerinin kemer sıkma tedbirleri konusunda nasıl davranacaklarıdır. Yani eski şartlar üzerinde ısrarlı mı olacaklar, yoksa bir esneklik gösterecekler mi?
Tabii aynı soruyu Çipras’ın alacağı tavır için de sormak lazım. Yunan lideri kibirli “ohi” tutumunu sürdürmek mi isteyecek, yoksa daha ılımlı ve pragmatik hareket edip uzlaşmaya mı çalışacak?
Hiç belli değil. Her şey olabilir.
