Yeni tehlike utanmazlık
- Almanya’nın önde gelen silah üreticisi Rheinmetall, 2024’ün ilk yarısında satışlarının yüzde 30’dan fazla arttığını, şu an teslim edilmek üzere 48,6 milyar Avro’luk siparişin beklediğini açıkladı. Şirket açıklamasında Ukrayna ihtilafının iş performanslarını önemli ölçüde iyileştirdiği vurgulandı. “İhtilaf” dedikleri şey, resmi rakamlara göre on binlerce, tahmin edilen rakamlara göre yüz binlerce ölü demek.
- ABD, Ukrayna savaşının finansmanını sağlayan ülke gibi gözüküyor ama savaştan onlar da inanılmaz paralar kazanıyorlar. Rus gazına gelen yaptırımdan sonra Avrupa’ya ABD’den kaya gazı ihraç edilmeye başlandı ya, üreticilerde Pioneer Natural Resources, ilk çeyrekte kârını 5 kat arttırdı. Continental Resources’ün kazançları 3 katına çıktı. Chesapeake Energy, nakit akış görünümünü düzelttikten sonra 1 milyar dolarlık hisse geri alım programı başlattı.
- Sadece kaya gazı ihracatıyla sınırlı değil ABD’nin kazanımları. 2023 yılı Ekim Ayı’na kadar 238 milyar dolara ulaştı. Doğrudan hükümetlere yapılan satışlar yüzde 56 oranında arttı. Sadece bu değil 5 yılın ardından F-35 üreticisi Lockheed Martin’e tam kapasite üretim izni verildi. Yılda 150 adet uçak üretecek şirket şu an 2030 sonrasına teslim tarihi veriyor. Bir önceki neslin uçağı F-16’da da sıra var ve en erken teslimat 2028.
- Cumhurbaşkanı ağzından barış lafını düşürmese de Fransa da silah ihracatını arttıran ülkeler listesinde hızlı bir tırmanış gösterdi. 2019-2023 yılları arasında Fransa’nın silah ihracatı, önceki 4 yıllık döneme göre yüzde 47 arttı.
- Küresel gerilim başka ülkeler için de büyük fırsatlar yarattı. Çin’e karşı ABD’nin yanına çekmeye çalıştığı Hindistan, Rusya’dan S-400 füzesi aldı, tek bir yaptırıma uğramadı. Şu an Lockheed Martin, F-16 ve saldırı helikopterleri üretmek için Hindistan’da fabrika kuruyor. Rusya’dan piyasa fiyatının yarısına petrol ithal eden, geçtiğimiz ay Moskova’da Putin ile buluşan Hindistan Başbakanı Mondi, Batı’dan gelen fırçalar üzerine şimdi apar topar Kiev’e gidiyor. 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ilk kez bir Hindistan Başbakanı Kiev’i ziyaret etmiş olacak.
- Utanmazlık deyince, Gazze’de olanları es geçmek mümkün değil elbette. Mesela İsrail’in ultra Ortodoks Maliye Bakanı, rehinelerin serbest bırakılması için iki milyon Gazzelinin ölünceye dek açlıkla sınanması gerektiğini, bunun aslında ahlaki olacağını söyledi. İsrail kabinesinin utanma duygusu olmadığını biliyorduk, ahlak konusunda daha da sefil bir durumdalarmış.
- Bir başka utanmasızlık örneği de Ukrayna’dan vereyim. Rusya topraklarında çatışmaya giren Ukraynalı Neo-Nazi gruplarından birisi olan Nachtigall Taburu, 2. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin komutası altında olan ve Sovyetler Birliği topraklarında on binlerce Yahudi’yi öldüren Schutzmannschaft Taburu 201 adını kullanmaya başlamış. İnsanlığa bakar mısınız, 2. Dünya Savaşı’nda soykırıma uğrayanlar 2024’te bir başka soykırıma imza atarken, bir başka savaş coğrafyasında soykırımcıların adı tekrar yüceltiliyor.
- Paris Olimpiyatları’nın utanç hanesine dokunmadan geçmeyelim. Rusya’nın “masumları öldürdüğü” gerekçesiyle alınmadığı ama İsrail’in masumları öldürdüğü için çok sıkı korunduğu olimpiyatların başı ve sonunu anlatan harika bir haber var aslında. Oyunlar Avustralya hokey oyuncusunun olimpiyatlarda forma giyebilmek için sakatlanan parmağının bir kısmını kestirdiği haberiyle başlamıştı, Avustralya takımından bir başka oyuncunun Paris sokaklarında uyuşturucu almaya çalışırken yakalanmasıyla sona erdi.
- Bitirirken bizim ülkemizden bir utanmazlık örneğinden söz etmem lazım. Telefon dolandırıcılarının son kurbanlarından birisi, beste ve şarkılarıyla birden çok kuşağın duygularını şekillendiren Sezen Aksu oldu. Bugün sokağa çıksak bir Sezen Aksu şarkısı mırıldanamayan kimseyi bulamayız. Duygu dünyamızın şekillendiricisi bir sanatçının dolandırılması bile artık normal geliyor bize. Sezen Aksu’yu dolandıran kimse mutlaka şarkılarından bazılarını biliyordur. Utanmazlık öyle bir güç işte, şarkılarını bilmek başka dolandırmak başka gibi davranabiliyor.
- Utanma duygusu olmayan insanlar sosyalleşmeyi öğrendiğimiz çağlardan beri hayatımızdalar. Yeni olan utanma duygusu eksikliğini silah haline getirmiş, utanmazlığı avantaj olarak kullanan insanlar ve ülkeler...