Barselona’da gece yürüyüşü

Amerikan teknoloji devlerinin özel algoritmalarla reklam pazarını domine etmesine ve medyaya zarar vermesine karşı dünyada büyüyen tepkiyi konuştuğumuz Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, “Türkiye’de bu anlamda eğer medya kuruluşları bir hukuki süreç başlatırsa, biz de onlara destek veririz” dedi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun yürüyüş yapmayı çok sevdiğini biliyordum.

Bakan Uraloğlu, Barselona’ya indi, Dünya Mobil Kongresi’nin yapıldığı devasa alana geçti, orada 6 saat boyunca imza törenlerine katıldı, GSM operatörleriyle görüştü, alanı gezdi ve ardından bir iftar programına katıldı.

Gece olur, röportajımızı rahat rahat otelde yaparız diyordum, ne mümkün. Bakan Uraloğlu ve hayatımda gördüğüm en dolu özgeçmişli, birden fazla yüksek lisans programını bitirmiş Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan ile birlikte Barselona sokaklarında tempolu bir şekilde kilometrelerce yürüdük, konuştuk.

Bakan Uraloğlu, arada kendisine seslenen Türk vatandaşlarıyla sohbet etti. Benim için bu konuşmayı Barselona’da yapabilmek çok önemliydi zira aralarında İspanya’nın devleri El Mundo ve El Pais’in de bulunduğu 83 medya kuruluşu birleşerek, kullandıkları algoritmalarla kendilerini yok ettiği gerekçesiyle Meta’ya karşı 550 milyon euro’luk tazminat davasını İspanya’da açtı.

Bir yandan 2025’te yapılacak 5G ve fiber internet ihalesiyle Hazine’nin kasasına girecek milyarlarca dolar, diğer yandan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Irak ve Suriye diplomasisinde giderek önem kazanan projeleri ve bir diğer yanda da dünya ve Türk medyasının büyük varoluş mücadelesi... Bakan Uraloğlu’na hepsini sordum, yanıtları hem samimi hem de durumun farkında olduğunu gösteren yanıtlardı. Uzun yürüyüş bitti, otelime bir gece öncesinden daha mutlu döndüm...

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ile gece Barselona sokaklarında yürürken 5G’den fiberde İmtiyaz Sözleşmesi’ne kadar birçok konuda sohbet ettik. Uraloğlu, arada kendisine seslenen Türk vatandaşlarıyla da sıcak diyaloglar kurdu.

- Bu sene ihaleler senesi... 5G ihalesi var, fiber altyapı ihalesi var. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı devletin kasasına kaç milyar dolar koyacak?

Özelleştirme İdaresi’nin vasıtasıyla araç muayene istasyonlarının ihalesini yaptık. 2007 yılına göre yaklaşık 3 katı bir teklif geldi. Bizi memnun eden bir teklifti. Şimdi önümüzde 5G ve fiber altyapı ihalesi var. Net bir rakam telaffuz edersem doğru olmaz. Devletin kasasına mümkün olduğu kadar fazla pay alalım uğraşı içerisindeyiz. Bir taraftan da kaldıramayacakları bir yükümlülük altına sokarsak bu sefer biz yeterince yatırım yaptıramıyor konumda oluruz. Bir optimizasyon sağlayarak hem fiber altyapının hem de 5G’nin ihale sürecini önümüzdeki günlerde netleştirip takvimini açıklamış oluruz.

- Ulak’ı sorayım... Fuarda da çok heyecan yarattı. Telekom bir tarafta, Turkcell bir tarafta, 5G’ye yerli ve milli bir teknoloji ile geçeceğiz sanırım. İleride bunun dünyaya da açılacağını görebilir miyiz?

Ulak bizim yerli ve milli olarak geliştirdiğimiz bir baz istasyonu. Biz bakanlığımızın kapsamında olan evrensel projesini de ciddi bir şekilde destekledik ve gelişmesine vesile olduk. Bir taraftan diğer operatörleri de mümkün olduğu kadar yönlendirerek desteklemeye çalıştık. Fuardaki imza töreni hem Turkcell hem de Telekom’un Ulak’la yaptığı baz istasyonu anlaşmasıdır. Tabii bu 5G teknolojisinde mümkün olduğu kadar yerli ve milli olsun istiyoruz. Fakat bir taraftan da henüz tam anlamıyla yüzde yüz yerli ve milli olması da şu an için mümkün değil. Bu yüzde 40’larda. Bunu 50 - 60’lara çıkaralım istiyoruz. Dolayısıyla sektörü de bu anlamda destekleyelim.

Haberleşme teknolojileri kümelenmesi var HTK olarak. Biz de onu ciddi şekilde destekliyoruz. Bu akşam da onlarla bir araya geldik. İnşallah bu ihalede de bu tür şartları ihale şartnamesine koyarak yerli ve milliliği biraz daha desteklemiş olacağız.

- Elon Musk’ın Starlink meselesini sormak istiyorum. Avrupa da kendi uydularını yapmaya çalışıyor. Bizim de vizyonumuzda yerli Starlink benzeri bir uydu projemiz var mı?

Starlink sonuçta bir teknoloji, alçak yörünge uyduları... Starlink herhalde 5 bine yaklaştı. Atılan uyduların yarısından fazlası Starlink’in. Tabii bu bir taraftan hizmet. Türkiye de bu noktada bir yol alma gayreti içerisinde. Fergani’nin gönderdiği uydu var. Zaten bizim Turksat’ın da o işe müşavirlik yaptığını özellikle söylemek isterim. O tarafı da mutlaka geliştirmemiz gerekir. Ama alçak yörünge uydularına lisans verilmesi anlamında emin adımlarla ilerlediğimizi söyleyebilirim. Bugün Ukrayna’yı kapatırız (uydu) diye tehdit ediyorlar. Kapattıkları zaman da ülkenin yüzde 75 - 80’inde haberleşme olmayacak. Bir de normal zamandaki beklentilerle olağanüstü durumlardaki beklentiler farklı. Dolayısıyla biz kendimizi yeterince güvende hissedeceğimiz zaman bu lisansları verelim. Fakat kendimiz geliştirdiğimiz zaman zaten rahat etmiş olacağız.

- Suriye’deki değişiklik... Bizim bir Kalkınma Yolu projemiz var. Bölge için son derece önemli olacak. Suriye’nin de içine katılacağı şekilde Kalkınma Yolu’nun gelişmesi, revizesi gündeme gelir mi, yoksa o ayrı bir şey mi?

Kalkınma Yolu’nda ciddi bir mesafe kattettiğimizi söyleyebilirim. Orada finansman ve yapım modelini konuşmuş oluyoruz. Fakat Ortadoğu o kadar hızlı ilerliyor ki Kalkınma Yolu koridorunun Suriye üzerinden de entegre edilmesi, değerlendirmemiz gereken şeyler. Herhalükârda biz Çobanbey’le Halep arasında yaklaşık 45 kilometrelik bir demiryolu ağını hayata geçirdiğimizde demiryolunu Şam’a kadar bağlamış olacağız. Bununla ilgili arkadaşlar sahada tespitlerini yaptılar ve önümüzdeki günlerde de bunu nasıl yapacağımızı değerlendireceğiz.

Biz Suriye’yi her halükârda Kalkınma Yolu’na dahil edeceğiz. Ya Türkiye üzerinden dahil edeceğiz ya da farklı bir formülasyonla dahil edeceğiz. Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ile geldiğimiz bir seviye var. Ondan vazgeçmemiz şu an için söz konusu değil.

‘Medyamızı korumak şart’

- İspanya’daki 83 medya kuruluşu birleşti ve Meta aleyhine 550 milyon euro’luk bir dava açtı. Özel algoritmalarla reklam pazarını domine ettiniz ve İspanyol medyasını öldürdünüz dediler. Google bırakın klasik medyayı, klasik medyanın internet sitelerini bile öldürecek hale geldi. Siz ne yapacaksınız?

Bu konuyla ilgili Rekabet Kurumu 1.3 milyar civarı ceza uyguladı. Reklam Kurulu da uyguladı.

- Burada o paralar medya şirketlerine gidiyor...

Bu konuyu formülize etmek lazım. Biz de Google’a sorduğumuzda bu anlamda bir işlem yapmadıklarını söylüyorlar. Ama hani çok da öyle görünmüyor. Gerekli ceza uygulandı, biz de takipçisi olacağız. Türkiye’de bu anlamda eğer medya kuruluşları bir hukuki süreç başlatırsa, biz de onlara destek veririz diye düşünüyorum.

- Meta’yı Almanya ve Güney Afrika dava etti. Sadece sosyal medya devlerinin kaldığı bir medya düzenine gidilmesin diye ülkeler medyalarını korumaya çalışıyorlar. Türkiye’de böyle bir konuda arama konferansı düşünür müsünüz?

Böyle bir arama konferansını havacılık ile ilgili yaptık ve güzel sonuçlar aldık. Takip edeceğiz. Benzerini yapmamız söz konusu. Ana akım medyamızı korumak durumundayız. Burada bizce zorunluluk var. Vatandaşımızı doğru kanaldan doğru bilgilendirmemize ihtiyaç var ve sorumluluğu olan habercilikten bunu bekliyoruz. Beklediğimiz için desteklememiz gerektiğine de inanıyoruz.

‘Yerli ve milli’ 5G için ULAK çok önemli

Türkiye genelinde 3 bine yakın 4.5G baz istasyonuyla hizmet veren ULAK Haberleşme, 2026’da 5G teknolojisine yerli ve milli imkanlarla girilebilmesi amacıyla önemli çalışmalar yapıyor. Türkiye’nin milli ve yerli ürünü ULAK Baz İstasyonu Netaş ve Argela firmaları ile birlikte Aselsan ana yükleniciliğinde geliştirildi. ULAK Baz İstasyonu, Türkiye’deki yerleşik operatörlerden Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone’un ticari sahalarında da aktif kullanımda.

Barselona’daki Mobil Dünya Kongresi’nde (MWC) ULAK Haberleşme ve Türksat AŞ, İstanbul Hasdal Kavşağı ile İstanbul Havalimanı arasında 40 kilometrelik bir koridor üzerinde, 19 adet sahada 5G destekli akıllı ulaşım altyapısının kurulması için anlaşma imzaladı. Proje kapsamında, akıllı ulaşım sistemlerinin 5G teknolojisiyle entegre edilmesi hedefleniyor.

İhaleler 5G ve ‘İmtiyaz Sözleşmesi’ için...

Türkiye 2026 yılında 4.5G’ye göre yaklaşık 10 kat daha hızlı olan 5G teknolojisine geçmeye hazırlanıyor. Bakan Abdulkadir Uraloğlu, 5G ihalesini bu yılın ilk yarısında yapmayı planladıklarını ve 2026’da 5G’nin kullanılmaya başlanacağını açıklamıştı. 5G için ihale edilecek 700 MHz, 3.5 GHz, 26 GHz’deki frekanslar hazır hale getirildi. Ayrıca Uraloğlu fiber altyapıda İmtiyaz Sözleşmesi’nin de 2026’da biteceğine işaret ederek, “Onun ihale süreci ayrıca devam edecek, orada ayrıca bir ihale yapacağız. Şu anda fiber altyapının yüzde 80-90’a yakını bir operatörün elinde. Oradaki süreci, rekabet şartlarını, ihale sürecinde görmüş ve tespit etmiş olacağız” açıklamasını yapmıştı.