Vikingler, İstanbul, Yassıada, İsveç köftesi

İngiliz Sunday Times, geçen sene İstanbul’daki kazılardan yola çıkarak Vikinglere dair ilginç bir makale yayımladı.

O makalede, Vikinglerin  İstanbul’dan dönerken, kakule, safran ve köfteyi ülkelerine götürdükleri anlatılıyordu.

Bizans döneminde köfteye keftedes denilirmiş, yemek tarifi verilen bir yerde pişirilmiş  fotoğrafı  gerçekten İsveç köftesine benziyor ama İsveçliler üç yıl kadar önce ünlü köftelerinin 18. yüzyıl başlarında Kral 12. Charles tarafından İstanbul’dan getirildiğini açıkladılar.

Yani İsveç köftesinin kökeninin İstanbul olduğu kesin ama Bizans döneminde mi gitti, Osmanlı döneminde mi kafalar karışık.

***

Yassıada tarihini çalışırken karşıma çıkan ilginç bilgilerden biri, Adanın Rus korsanlar tarafından işgal edilmesi, tapınakların yıkılması ve din adamlarının öldürülmesi olmuştu.

Haziran 860’da düzenlenen o saldırı Bizans İmparatoru’nun Doğu Akdeniz’deki Arap gücüne karşı sefere çıktığı döneme denk geldi. Şehrin kapıları kapatılınca kuşatma yeteneği olmayan Vikingliler Prens Adaları’na ve sur dışı alanlara saldırdılar. Yassıada’da yaşanan katliam da tam o döneme denk geliyor.

Garip olan, bizim “Rus korsanlar” diye tanımladığımız nüfusun aslında Vikingler olması. Bugün Rusya topraklarına ait olan Novgorod’a yerleşen İsveçlilerin bugünkü Kiev’e ulaşan Norveçliler olması.

Dinyeper Nehri bu grupları  Karadeniz’e çıkardı ve bu sayede de İstanbul akınları başlamış oldu.

***

Zaman içerisinde Bizans Kralı’nın Özel Muhafız Birliği haline gelen ve Varanglar adı verilen Viking grupları İstanbul’da büyük bir güce kavuştular. Varanglara zaman içerisinde Britanya’dan gelenler de katıldı.

İstanbul’daki bu muhafız yapılanması 1204 Haçlı işgaline kadar devam ediyor, sonra bitiyor.

İşin bir de efsaneler kısmı var:

Küçükçekmece civarında yürütülen kazılarda bulunan 1.60 boyundaki Viking iskeleti ve diğer iskeletler gösterdi ki tüm Vikingler dev gibi insanlar değil, iskeletlerde kesici alet izi olmaması onların durmadan savaşan bir topluluk olmadıklarını da ortaya çıkardı. Vikinglerin İstanbul’daki merkezleri Aya Mamas semti diye biliniyordu ama Aya Mamas Beşiktaş mı, Küçükçekmece mi tartışması sürüyordu şimdi ibre Küçükçekmece’ye döndü.

Sonuç olarak, İstanbul’da sadece Ayasofya’da değil birçok yerde iz bırakmış bir medeniyet Viking medeniyeti.

Vikingler aslında bir ırkı temsil eden bir tanımlama da değil karmaşık bir gen haritaları var ve miğferlerinde boynuz taşıdıkları da aslında bir başka şehir efsanesi. Bildiğiniz kokoş timsali çok renkli ve parlak üniformalar giyiyorlarmış.

***

Cuma günü Amerika kıtasının Kristof Kolomb’dan 471 yıl önce, 1021 yılında Vikingler tarafından keşfedildiğini ortaya çıkardı. Aslında yeni bir bilgi değil bu, Kanada Newfoundland’da bulunan Viking yerleşimi son üç yıldır biliniyor.

Hatta uzun çatılı Viking mimarisine dair örnekler için uydu yardımıyla toprak altı röntgenine benzer bir teknikle yapılan aramanın belgeseli de yapıldı, Türkiye’de de yayımlandı.

Kazılarda bulunan esrar poleninden yola çıkarak Vikingler tıbbi amaçlı mı yoksa eğlence için mi esrar kullanıyorlardı diye sorgulayan makaleler de yazıldı.

Sonuçta, dünyadaki birçok kültür gibi Viking kültüründe de İstanbul’dan izler var.

Dünyanın en özel şehri için şaşırtıcı değil bu durum.

An’lar...

Takvimlerin 24 Ekim’i gösterdiği değişik yıllardan kareler...

Cumhuriyet’in ilanının 75. yılı nedeniyle Harran’da düzenlenen etkinlikte Ajda Pekkan sahne almış. Yerel kıyafetler içerisindeki bir Ajda Pekkan her zaman alkışı alır.

ABD ve İngiltere bombardımana başlayınca Afgan halkının kaçtığı bir anda çekilmiş bu kare. Son 20 yılda Afgan halkının ne kadar çok kaçmak zorunda kaldığını hatırlatıyor hepimize.

Sınav başarısı için eğitiminden vazgeçtiğimiz çocuklara Erzurum’da sınav başarısı için hipnoz tekniği semineri verilmiş. Sahnede uyutulan öğrenciler ortaya bu kareyi çıkarmış.

Haftanın fotoğrafı

Gördüğünüz bu kare Muş’ta çekildi. Tonlarca şeker pancarı yüklü traktör yükünü boşaltmak için sıra bekliyor. Hollanda’nın tarım ürünleri ve tarım teknolojisi ihracatının 180 milyar euro’ya yaklaştığı bir dünyada, daha fazla üretmek, toprağın hakkını daha fazla vermek, tarımı köylünün sırtına yıkmak yerine, bilimle buluşturma gerekliliğini hatırlatan bir kare oldu bu haftanın fotoğrafı.