Orhan Pamuk Nobel'i nasıl aldı?

Altaylı gibi düşünenlerin sıkıntısını anlıyorum. Gerçekten de Orhan Pamuk, Altaylı'nın "bizden biri" diye tanımladığı tiplerden biri olsaydı Nobel Ödülü'nü kesinlikle alamazdı. Temel ölçülerde 'onlar' gibi düşünmeden, 'onlar' gibi davranmadan, 'onlar'la aynı frekansa girmeden, 'onlar'ın en büyük ödülünü alamazsınız. Futbolda uluslararası başarıyı yakalamak için 'onlar gibi' oynamaya çalışmıyor muyuz? Romancımız Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanması Türkiye'de pek çok kimseyi haklı olarak sevindirdi ancak bu habere sevinemeyenler, hatta öfkelenenler de oldu. Örneğin Fatih Altaylı, "Sevinsek mi, üzülsek mi?" başlıklı yazısında şunları yazdı: "Aslında çok sevinmemiz gerekir... Ama çok sevinemiyoruz. Çok mutlu olamıyoruz. Çünkü Pamuk'u bizden biri gibi göremiyoruz. Tam aksine, ödüle kavuşmak için bizi satan, yalanlarla milletini suçlayan biri olarak görüyoruz." Orhan Pamuk, büyük bir iş başardı, "Nobel'i bir Türk'e vermezler" inancını yıktı; bir Türk yazarının, Batı dünyasının en prestijli ödülünü alabileceğini kanıtladı. Nasıl başardı bunu Pamuk? Kendisini uzaktan izleyen bir gözlemciye, yani bana göre Orhan Pamuk: Batı'yı ve romancılığı anlamak için metodik çaba gösterdiBatılıları kendi sahalarında yenmenin taktiklerini öğrendi Batı yöntemleriyle hedefe nasıl varılacağını inceledi ve keşfettiBatılı gibi, planlı, sabırlı, akıllı bir çabayla hedefine doğru ilerlediBatı'nın, Avrupa'nın değer sisteminin özünü kavradıBatı'nın düşünce tarzını, duyarlılıklarını, reflekslerini paylaşabildiğini gösterdiBatı'nın yöntemlerini kullandı ama onlara Türkiye'nin, Doğu'nun çelişkilerini anlattıBatı'nın keşfi olan romanı özümseyip dönüştürdüBatı'nın edebi çevreleri içinde ve yayın dünyasında kendine iyi bir yer edindiBatılı gibi düşündüğü için Kürt ve Ermeni sorununu onlar gibi değerlendirdiKendi gerçeğiyle yüzleşmede, kendini eleştirmede Batılı gibi davrandıBir Türk'ün de Batılı, Avrupalı gibi davranabileceğini gösterdiRomanında küresel bir duygu paylaşımını yakaladı ve dünya yazarı olduBatının özgüveninin sarsıldığı noktada onlara yalnız olmadıklarını hissettirdi Başarının sırrı Özellikle bu son noktanın çok önemli olduğunu düşünüyorum. 200 yıldır dünyaya hükmetmeye alışmış olan Batı, şimdi kendi içinde bir güven bunalımı yaşıyor. Bu Avrupa'da daha da belirgin. Bu ortamda, farklı bir kültürden, özellikle de Müslüman bir ülkeden gelen bir yazarın, Batı'nın benimsediği çerçeveden dünyaya bakarak başarıyı yakalaması onlar için çok önemli.Orhan Pamuk başka Türklerin çok zor başarabileceği bir şeyi başardı. Onun Türkiye'ye kazandırdığı itibarı, ona "hain" diyenlerin topu bir araya gelse kazandıramaz. Bu büyük başarıyı çekemeyenlere iyi niyetli bir önerim var: Herkes Batılı ya da Avrupalı gibi olmak, düşünmek, davranmak zorunda değil. Ayrıca Batı'nın eleştirilecek çok yanı var. O halde Nobel'i aldı diye Orhan Pamuk'a düşman olacağınıza "Nobel'den bize ne" deyip, rahat edin. O zaman belki biraz sevinebilirsiniz Nobel'i bir Türk'ün almasına. oulagay@milliyet.com.tr Batı'nın bunalımı