Tekel Alsancak Sigara Fabrikası restore ediliyor

İzmir’de bulunan sanayi ve endüstri tesislerinden çok azı günümüze gelebildi. TCDD’nin efsane matbaasının hurdaya verilmesini kabullenmek zor, enkaz haline gelen Elektrik ve Sümerbank fabrikaları da restore edilmeyi bekliyor. Tekel Alsancak Sigara Fabrikası’nın ana giriş kapısından ne çok insan gelip geçti. Bu fabrikada çalışarak evinin nafakasını çıkaran, çocuklarını okutup yetiştiren annelerle tanıştım. Daha birkaç gün evvel 93 yaşındaki teyzemiz bana, Temaşalık’tan yürüyerek gidip geldiği fabrikada nasıl ustabaşı olduğunu anlatmıştı... Kentin en merkezi yerinde uzun süredir yalnızlığa terk edilen, emek tarihinde önemli yeri olan fabrikanın içi dışı tütün kokardı. Son paydos zili çalındıktan sonraki yıllarda da fabrikadan tütün kokusu gelmeye devam etti. 138 yıldır ayakta olan tarihi fabrikayı önceki yıllarda ziyaret ettiğimde yönetici odalarında antika değeri olan masa, sandalye, sehpa ve koltuklar, dosya dolapları, vitraylar görmüştüm. Kültür ve Turizm Bakanlığı, yaklaşık 20 dönümlük alanda sonradan yapılan eklentileri kaldırarak fabrikayı Resim Heykel Müzesi, kütüphane ve okuma salonuna dönüştürme çalışmalarını başlattı. Çatısı açılıp duvarları yükseltilen binaların volta döşemelerini, yemekhane duvarlarına işçi ressamların çizdiği büyük ebatlı resimleri, ilk inşa yıllarından kalan fayans ve karoları, madenden yapılma sütunları, restorasyon sonrası görebilecek miyiz? İçlerinde çocuk işçilerin de bulunduğu tütün emekçilerinin önünde topluca fotoğraf çektirdiği kemerli ana giriş kapısı, bahçesinde bulunan ulu ağaçlar, Gazi Mustafa Kemal Atatürk büstü, emekçilerinin kurduğu folklor ve tiyatro kolunun oyunlarını sahnelediği sahne, kameriyeli havuz, lojman ve ofisler, fabrikanın tarihsel geçmişiyle bağlantı kurmamızı sağlayacak mı?

Müze, mutlu eder

Tekel Alsancak Sigara Fabrikası’nın kuruluş amacına uygun olarak müze yapılması hayalimin gerçekleşmeyeceğini biliyorum. Hurdaya verilmediyse depolarda olabileceğini düşündüğüm alet ve makineler, tütünün öyküsünü anlatan seramik panolar, fabrika üretiminden oluşan koleksiyonlar, tablo ve fotoğraflarla küçük de olsa burada bir müze kurulabilir. Ziyaret ettiğimizde karşımıza fabrika tarihinden görsel zenginlikler çıkarsa, kentli yurttaşlar olarak sevinir, mutlu oluruz. 93 yaşındaki ustabaşı teyzemizle birlikte gidip, Atatürk büstüne, gerçekleşirse daha önce önerdiğim tütün saran çocuk ve emekçi kadın heykelinin önüne karanfil bırakır, ulu bir ağacın altında oturup fabrikanın eski günlerine yolculuk ederiz...

Not: Konak Belediyesi tarafından onarımı yapılan ve bir türlü bitmeyen Kıllıoğlu İbrahim Efendi Hamamı’nda çalışmalar neden durdu? TCDD tarafından yakın zamanda restore edilen Basmane Garı çatısının açılması, lojman katına döşenen lambri ve parkelerin, ahşap panjur, pencere ve kapıların yeniden değiştirilmesi gerekli miydi? İlgili birimlerin yapacağı açıklamayı merakla bekliyorum...