Mavi Kortijo
“Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e”, “Sevgili İzmir Beni Tanı. Dünden Yarına İzmir Yahudileri” kitapları yazarı, yaklaşık 60 yıldır turizm rehberi olarak İzmir’i dünyaya tanıtan, Yahudi kültür mirasını korunmaya yönelik çalışmalarıyla bilinen Sara Pardo ile tesadüfen Basmane’de karşılaşıp Anafartalar Caddesi’nden Kemeraltı Çarşısı’na doğru birlikte yürüdük. Farklı kültürlerin izlerini taşıyan tarihi cadde üzerinde Anadolu kasabalarında dahi görülemeyecek izinsiz tadilatlar gördük. İkinci el eşyaların satıldığı Hatuniye Parkı’nın durumu, iş makineleri ile taş söveli kemerli kapısı anılarıyla birlikte yıkılıp tarihten silinen Paşayakof Kortijosu tecrübeli rehberinin gözünden kaçmadı. İzmirlilerin Yahudihane, Yavuthane, Sefarad Yahudilerinin, “Kortİjo” dediği, mutfak ve tuvaletlerin, ortak kullanıldığı yaşam alanlarının çoğu günümüze gelemedi.
Önceki yıllarda gördüğümüz avlusunda kuyusu olan bir dönem atık deposu olarak kullanılan, arkasından definecilerin harap ettiği, Taş Kortijo’nun terk edilmiş haline üzüldük. Oradan Karakadı Hamamı Sokağı’na girip söveleri maviye boyanmış Mavi Kortijo’nun kapısını çalıp, küçük avlusunda zaman yolculuğuna çıktık. Öyküsü ve mimarisiyle döneminin özelliklerini taşıyan Mavi Kortijo’nun kurtarılması tesellimiz oldu.
Sara Pardo’ya, mavi rengine öykünerek adlandırılan Mavi Kortijo adının, kayıtlarda “Debbağzâde İbrahim Bey Yahudihanesi” olarak geçtiğini hatırlatıp, unutulan bu adın kent belleğinde anılması için girişimde bulunacağımı söyledim.
Mezarlıkbaşı’na geldiğimizde, Polis Anı Evi’ne doğru yöneldik. Rahmetli Emniyet Müdürü Akın Hatipoğlu’nun emeğinin geçtiği Polis Anı Evi kapalı olduğu için ziyaret edemeden geri döndük. Oradan Havra Sokağı’na geçip Politi Şaraphanesi’nde yapılan çalışmaları izledik. Etz Haim Sinagogu’nda yapılan yoğun etkinliklerin, özellikle ortaya çıkarılan kalem işlerine vereceği zararları konuştuk. Günün kazancı “Debbahzâde İbrahim Bey” adının yıllar sonra kentin gündemine yeniden gelmesiydi. Değerli Sara Pardo’ya sağlıklı mutlu yaşam diliyorum…
