Kurtuluşun 100. yılı kutlu olsun

“Birinci manga onbaşısı; “Manavgatlı Hasan’ın göğsü acıyormuş” dedi. Takım karanlıkta ayakta, kendisine sordum, “Biraz acıyor” dedi. Göğsünü açtırdım, gösterdiği yere elimi sürdüm, parmağıma yapışıklık geldi. “Hasan galiba düşmüşsün, göğsüne bir şey dokunmuş” dedim. Çantasını çıkartarak arkasını açtığımdan biraz daha fazla kanamış olduğunu gördüm. Dikkatlice baktığımda bir mermi sağ memesi üzerinden girmiş, arkasından çıkmış. Bizim Hasan’ın haberi yok, ancak burada toplandığımızda acısını hissetmiş...”
“Yolun sağ tarafında Mustafa, sol tarafında ben yürüyorum. Bir de ne göreyim, yolun içinde pide şeklinde sac da yapılmış bir ekmek, ama güneşten o kadar kurumuş ki yeme imkânı yok. Ne de çok sevindim. Mustafa’yı çağırdım, “Ekmek buldum” dedim, inanmadı, “Benimle alay ediyorsun” dedi. İki taş bulup ekmeği ufalayıp yemek üzere yolda yürürken yine bir ekmek, biraz daha ileride tekrar, bir daha derken 5-6 ekmek bulduk. Artık keyfimiz yerinde biraz olsun yiyebildik…”
“Ayaklarımın altının fena halde acımakta olduğunu hissettim. Kibrit ışığı ile baktım ki ayağımdaki yemenilerin altı hiç kalmamış. Bir gün evvel bölüğe verilmiş olan bir sığır derisinden neferlerin yapmış olduğu çarığı yemenilerin üzerine çektim, fakat bir türlü durduramadım. Yemenileri çıkararak çıplak ayakla giydim yine ayağımda durmadı. Altı olmayan yemenilerimle yürüyüşe devama mecbur kaldım...”
” İzmir istikametinde ilerliyoruz. 9 Eylül’de Pınarbaşı’na geldik… Kadifekale’den ve İzmir’in yüksek bir mahallesinden geçerek deniz kenarına indik. Bu defa istikamet Urla, öğleden sonra Çeşme Kasabası’na girdik…” (1)

İzmir’de 9 Eylül kutlamaları

İzmir’de 9 Eylül Zafer Bayramı coşku içerisinde kutlanır, şehitler ve gaziler anılır, genç kuşaklara esaretin ve özgürlüğün ne anlam ifade ettiği anlatılırdı. 9 Eylül kutlamaları için Anafartalar Caddesi birkaç gün öncesinden boydan boya törene hazır hale getirilir, yaşlıların töreni rahat izlemesi için iş yerlerinin önüne sandalyeler dizilirdi… Kutlamalara civar köy, kasaba ve yakın ilçelerden gelenler de katılır, ev ve iş yerlerine bayrak asma ihmal edilmez, kent bir anda adeta gelincik tarlasına dönüşürdü. Süvari alayı Türk ordusunun İzmir’e girişini canlandırır, bando takımı, bayrak, flama taşıyanların arkasından efeler, gaziler, sporcular, sivil toplum örgütleri, askeri birlikler, itfaiye teşkilatı, tanınmış firmalar ve diğer kuruluşlar yürüyüşe geçer, gıda sektörü halka bisküvi, şeker, makarna, sabun ve benzeri yerli malı ürünleri dağıtırlardı. Kurtuluşun ilk yıllarında 9 Eylül Zafer Bayramı sadece İzmir’de değil diğer şehirlerimizde de kutlanırdı. Denizliler böylesine anlamlı günde 9 Eylül şerefine düzenledikleri fener alayına, “Denizli İhtiyat Zabitanı, Türk Ocağı, Terziler Derneği, Halk Fırkası, Kızılay, Çocuk Esirgeme Kurumu, Kunduracılar Cemiyetleri, Bilgi ve İdman Yurtları, Denizli ahalisi olarak katıldılar.” İstanbul Belediyesi’nin düzenlediği kutlamada, “İstiklal Caddesi’nden 9 Eylül korteji geçerken, Asri Sineması’nda, Cumhur Başkanlığı Orkestrası İstiklal Marşı’mızı ve İzmir Marşı’nı çalmış. İzmir Marşı’nı dinleyenler tekrar edilmesini istemişler. (2)
İzmir Büyükşehir Belediyesi unutulmuş Anafartalar Caddesi Zafer Yürüyüşü’nü 2012 yılında yeniden başlattı. Sabah erken saatlerde Basmane Karakolu önünde toplanan İzmirliler ve sivil toplum kuruluşları ellerinde al bayraklarıyla cadde üzerinde yürümeyi gelenek haline getirdiler. 9 Eylül’ler kurtuluş savaşı destanını yazan atalarımızın hatıralarına sahip çıkma günüdür. Bornova, Kahramanlar, Halkapınar, Kadifekale, Kocakapı, Narlıdere ve diğer şehitlikler geçmişin sessiz tanığı olarak bulundukları yerlerden bizleri selamlıyor… Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını rahmet ve sevgiyle anıyorum. 9 Eylül Zafer Bayramı’nın 100. yılı kutlu olsun.
(1) Bir Mehmetçiğin askerlik anıları.(1916- 9 Eylül 1922) İzmir Büyük Şehir Belediyesi Kent Kitaplığı.
(2) 11 Eylül 1924 Anadolu Gazetesi,10 Eylül 1927 tarihili Ahenk Gazetesi. Çeviri M.Uğur Sarıoğlu.