Eski İzmir çeşmeleri onarılıyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, “Tarihi çeşmelerin restorasyonu için harekete geçildi. Alipaşa Şadırvanı, 1281 Sokak’taki tarihi çeşme için ihaleye çıkıldı. Tarihi Uray Çeşmesi ve Kestanepazarı Şadırvanı’nın bakım onarım projeleri tamamlanarak Koruma Kurulu onayları alındı” açıklamasına sevindim. Aziziye’de bulunan Uray Çeşmesi (Belediye Çeşmesi) Ballıkuyu’da yol üzerinde bulunan aynasında, “Türkiye Cumhuriyeti memlekete verdi hayat” yazılı Cumhuriyet çeşmeleri kentsel dönüşüm nedeniyle araçlardan zarar görmesin diye yerinden kaldırılıp Polis Şehitliği’ne nakledilmişti. Çeşmelerin onarımı adı geçen bu dört çeşmeyle kalmamalı.
Kocakapı, Mirali, Ali Reis, Etiler, Kubilay, Damlacık ve diğer mahallelerde bulunan çeşmelerin de elden geçirilmesi gerekir. Ali Paşa şadırvanlarından kopan bazı parçalar bölgedeki esnaf tarafından korunuyor. Tarihi şadırvanın kubbesindeki kurşunlar ilk kez çalınmadı, bu konuda herkes dikkatli olmalı.
Bir zamanlar adları sokaklara verilen çeşmeler, “Taslıçeşme, Çeşme, Çeşmedere, Çeşmeli, Kançeşme, Soğukçeşme” tarihe karışıp unutuldu. Korunması için yetkililere öneri götürüp kapılarını aşındırdığım “Taslıçeşme” yakın zamana kadar duruyordu, belediyenin bahçe duvarını yıkmasıyla birlikte çeşme de yıkılıp yok oldu. Musluğundan Osmanağa suyu akan bu 17. yüzyıl çeşmesinin mermer sütunları mermer kitabesi, teknesi, oturma taşı kırıldı, kurşun boruları söküldü…
İzmir Belediyesi’nin 1935 yılında Gaziler Çeşmesi adıyla yaptırdığı anıt çeşme de bakımsız halde…
Altınpark Çeşmesi, Küçük Aya Yani Kilisesi’nin bahçesinde ayakta kalmayı başarmış ulu çınar ağacı ve ayazması, Ayavukla Kilisesi girişindeki bina önünde bulunan ve önüne beton set çekilen çeşmenin de korunması gerekir. Kitabesinde anlamlı sözler yazılı, döneminin mimari özelliklerini yansıtan eski çeşmeler koruyamadığımız kültür varlıklarımızın başında yer alıyor.
Roma, Bizans, Osmanlı döneminde inşa edilen kemer, köprü, kuyu, sarnıç, kanal, şadırvan, çeşme gibi benzer su yapılarının çok azı günümüze gelmeyi başardı. Demek istediğim henüz yolun başındayız, çeşmeler üzerine kalem oynatmış farkına varılmaları için etkinlikler düzenlemiş bir kentli yurttaş olarak belediyeden gelen haberden umutlandım.
Çeşmelerin onarım aşamasına gelmesinde emeği geçen İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Ahmet Altan, Hasan Tahsin Kocabaş ve şimdi Gaziemir Belediyesi Zabıta Müdürlüğü görevine getirilen Oktay Bilgin’e teşekkür ederim. Eski İzmir’den kalan su yapılarına sahip çıkmak, mülkiyeti kime ait olursa olsun bütün çeşmelerin tescillenip işler hale getirilmesi ve korunması çalışmaları dilerim başarıyla sonuçlanır.
“Şu çeşmenin haline bak, su içmeye tası yok, kırma insan kalbini, yapacak ustası yok” demiş şair.
Kalpleri bilmem ama çeşmeleri tamir edecek ustalara şimdiden kolay gelsin diyorum…