Denizle barışık olalım
Lozan Antlaşması’yla, yabancı gemilere sağlanan imtiyazlar kaldırıldı. 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu’yla, yük ve yolcu taşıma hakkı Batılı devletlerden Türklerin eline geçti. Daha önceki yıllarda deniz ulaşımı ve limanların işletilmesi, yabancıların elindeydi. Bu kanunla, denizlerimizde bağımsızlığa kavuşmuş olduk... Gençlik yıllarımızda, 1 Temmuz’da yapılan Kabotaj Bayramı’na coşku ve neşe içinde katılırdık. Yağlı direğin ucuna takılı bayrağı almak, denize atılan tabakları dalıp çıkarmak ve yüzme yarışmalarına katılmak çok keyifliydi...
Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde, denizden yeterince faydalandığımızı söyleyemeyiz. Bu yıl da denizde boğularak ölenlerin sayısında artış gözlendi. Gazete ve haber kanallarından yürekleri acıtan haberleri sıklıkla okuyor ve izliyoruz, çoğu insanımız yüzme bilmiyor. Daha önceki bir yazımda, mahallede çocukluk arkadaşımın denizde boğulma olayına yer vermiştim. Babası deniz yollarında uzman bir dalgıç olan arkadaşım, balık tuttuğu yerde bir an dengesini kaybedip denize düşüp boğulmuştu. Yaşasaydı şimdi benim yaşımda olacaktı...
Kabalıkları törpüler
Ailenizle, sevdiklerinizle en son ne zaman deniz yolculuğu yaptınız? Eskiden yeni evlenen çiftler, balayı seyahatlerini Ege, Marmara, Samsun, Akdeniz, İzmir ve diğer gemilerle yapmayı hayal ederlerdi. Doğacak çocuklarının gözlerinin deniz mavisi gibi olması için deniz yolculuğunu seçen, yolculuk boyunca gözünü denizden ayırmayan anneler vardı. Denizlerimizde liman liman dolaşan tarifeli gemiler kalmadı.
Trança, uskumru dolması, kılıç şiş, torikten lakerda ve kırlangıç balığı buğulamasını sofranızda en son ne zaman gördünüz, sandala binip kürek çektiniz mi diye sormayacağım... Denizden uzak yaşayan, deniz kültürü olmayan insanlar, elbette ki denizin verdiği nimetlerden faydalanamayacak. Sorun sadece yüzme bilmemekte değil, artık insanlar sahil lokantalarında sırtlarını denize dönüyorlar. Belediye yetkilileri, Haziran ayında denize dökülen derelerden 20 bin ton atık topladıklarını açıkladı. Denize sıralanan balonlara nişan alıp tüfekle balon patlatmak ayrı bir konu... Çakabey, Barbaros, Piri Reis ve Turgut Reis gibi dünyaya nam salmış denizcilerin torunları denizle barışık olsun isterim. Deniz, kabalıkları törpülemekte ustadır; ayrıca insana ilham verir. Bugün yayımladığım fotoğrafta İzmir sahillerinde dönemin plajları olan deniz hamamlarını görüyorsunuz. İyi pazarlar, mutlu bayramlar.