Mataralar ve özgürlük

İzmir’in 3 yıl 3 ay 24 gün süren esaretinin son günüydü. Türk birlikleri, 9 Eylül 1922 sabahı biri Manisa, diğeri Belkahve’den olmak üzere iki koldan taarruz başlattı.
O gün Mustafa Kemal Paşa’nın otomobili güçlükle ilerlemiş ve nihayet Nif’e (Kemalpaşa) varmıştı.
Mustafa Kemal, İzmir’i Kemalpaşa’ya yakın bir mesafede olan Belkahve’den seyre karar verdi.

***

Bugünkü Atatürk Anıtı’nın bulunduğu yere saat 18.00’de varmıştı. “Düşman savaş gemilerinin boylu boyunca uzandığı masmavi İzmir Körfezi birdenbire gözlerine firuze bir mucize gibi çarpmıştı.
Şaşırmışlardı. Sanki Akdeniz Ankara’nın yanı başına gelmişti. Bir haykırış derin sessizliği bozdu: “Deniz... Deniz...”
İzmir, bütün heybetiyle sanki bir adımlık mesafeye sokulmuş, beklenmedik bir anda önlerinde bitmişti. Duygu ve düşünce yığınları arasında bu güzel güneşe ve onun kızarttığı güzel kente bakıp kalmışlardı.
Bu sessizlik uzun sürmedi. Mustafa Kemal, yanındakilere dönerek:
“Eğer bu güzel şehre bir şey olsaydı, çok üzülürdüm” dedi.
Araştırmacı Yazar Türkmen Parlak’ın ‘İşgalden Kurtuluşa, Yunan Ege’den Nasıl Gitti’ adlı kitabında Mustafa Kemal’in 9 Eylül günü İzmir’e gelişi böyle anlatılıyor.

***

Bornova Belediyesi, Atatürk’ün 9 Eylül 1922’de kurtuluş öncesi İzmir’i ilk gördüğü yer olan Belkahve’de Ata Anı Evi’ni hizmete açtı.
Tarihi değeri olan Ata Anı Evi’nde o döneme ait çok sayıda eşyayı görmek mümkün.
Her şeyden önce, Kurtuluş Savaşı’nın sembolü olan ve o günlerden kalan Kur’an-ı Kerim, bayrak, şayak kalpak ve silah bir arada.
Sergilenen bayrakların bir hikâyesi var.
İşgalciler, tüm Türk bayraklarını topladıkları için, 9 Eylül 1922’de Türk askerleri İzmir’e girerken asılacak bayrak bulmakta zorluk yaşanmış.
İzmirli kadınlar, hemen yeni bayraklar dikerek açığı kapatmış. İşte o günlerde dikilen bayrakları görebilirsiniz Ata Anı Evi’nde.
O dönemden kalan istiklal madalyaları da var. Bu madalyalar, generalinden erine kadar herkes için tek tip.
Mustafa Kemal’e de Onbaşı Halide Edip’e de aynı madalya verilmiş.

***

Hasan Tahsin’in işgalcilere ateşlediği silahın aynı serisi de Ata Anı Evi’nde sergileniyor.
Kurtuluş Savaşı’nın hangi şartlarda kazanıldığını gösteren mataraları da görebilirsiniz.
Mataraların boyundan, Türk askerinin Yunan askerinin yarısı kadar suyla yetinmek zorunda olduğu açıkça anlaşılıyor.
Yarın 9 Eylül, İzmir’in kurtuluşunun yıldönümü.
Bu kentin ve bu ülkenin hangi şartlarda ve nasıl kurtulduğunu görüp o havayı solumak istiyorsanız, Belkahve’deki Ata Anı Evi’ni mutlaka ziyaret edin.