İzmir’in hava kalitesini etkileyen önemli unsurlardan biri de Aliağa’daki yoğun kirletici unsurlar.
Aliağa’da sanki az kirletici unsur varmış gibi, yeni bir termik santral yapılmak isteniyor.
İzdemir Termik Santral çalışmaları bu durumun vahim bir örneği. Açılan davalar devam ederken termik santralin inşaat çalışmaları tamamlandı. Santral, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden alması gereken Gayrı Sıhhi Müessese izni süreçleri bile tamamlanmadan üretime başladı ve ruhsatsız çalışmaya devam etti.
***
16 Aralık 2016’da mahkeme uzun süren hukuki süreç sonunda Çevre Müdürlüğü’nün verdiği ÇED iznini de iptal etti. Ama hemen yeni bir ÇED süreci başlatıldı. İki hafta içinde ÇED raporuna ilişkin değerlen-dirmeler yapıldı.
7 Mart 2017’de ÇED raporu nihai kabul edilerek ÇED yönetmeliği hükümlerine göre 10 günlük askı süreci başlatıldı. Bir önceki ÇED kararıyla ilgili iptal kararının, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uygulanması, yani 23 Mart’ta termik santralin kapanması gerekiyordu. Ama, 22 Mart’ta verilen yeni ÇED olumlu raporu, termik santrali kapanmasına bir gün kala kurtardı.
Devam eden mahkeme sürecinde 26 Ekim 2018’de bir kez daha ÇED raporu iptal edildi. Buna rağmen 28 Aralık’ta tesise yeniden ÇED olumlu raporu verildi.
***
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Helil İnay Kınay, konuyla ilgili olarak şu bilgileri verdi:
“Her defasında mahkeme kararları ile iptal edilen, yürütmeyi durdurma kararı verilen sürece rağmen hukuk yok sayılıyor. Anayasa ile güvence altına alınmış olan sağlıklı yaşam hakkı ve kamu çevre sağlığı hiçe sayılıyor.
İzmir için hazırlanan Temiz Hava Eylem Planı’nda; kent içerisinde yakıt kalitesinin artırılması, kentsel dönüşüm, doğalgaza geçiş süreçleri, sanayi tesislerinde izleme, iyileştirme gibi yaklaşımlarla çözüm önerileri getirildi.
Bütüncül bir değerlendirme yapılmadan, Aliağa bölgesinde yaşanan çevresel kirliliği göz ardı ederek yapılan çalışmalar ve planlar raflarda yerini almaktan öteye geçemez. Bir yandan hava kalitesinin iyileştirilmesi için kentte doğalgaz kullanımını teşvik etmeye yönelik öneriler sunulurken, Aliağa’da kömürlü termik santral kurulması süreçlerine ÇED olumlu raporları vermek büyük bir çelişki.”
***
Çevre konusundaki ihtisas odasının görüşleri böyle... Mahkeme kararlarına esas teşkil eden bilirkişi raporu da termik santralin çevreye vereceği zararı şöyle açıklıyor:
“Faaliyetin çevre mühendisliği açısından bazı hava kirliliği riskleri doğuracak olması, arkeoloji ve sanat tarihi açısından ÇED raporunun arkeolojik alanlar ve sit alanları açısından yetersiz ve dayanaksız olması.
İşletmenin etki alanındaki çevresel özelliklerin arkeolojik ve sit alanları açısından tam ve doğru olarak belirlenmemiş olması.
Tarımsal arazi kullanımı açısından 3573 sayılı zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerin aşılattırılması hakkındaki kanuna göre, söz konusu alanda Termik santral yapılmasının uygun olmaması sebepleri ile dava konusu faaliyette çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararının iptalinin uygun olduğu kanısına varılmıştır.”
***
Yani mahkeme kararında, “Bu santral çevre kirliliğini artıracak, tarım arazilerini, zeytin ağaçlarını olumsuz etkileyecek. Arkeolojik ve sit alanlarına zarar verecek” diyor.
Ama bütün bunlara rağmen öyle anlaşılıyor ki, mahkeme kaç kez iptal ederse etsin Aliağa’daki termik santrale her seferinde yeniden ÇED olumlu raporu verilecek.
