Ama onlarınki bizdeki gibi külüstür değil. İçlerinde dünyaca ünlü birçok şirket ve marka var.Bunlardan biri, yüzde yüzü İsveç hükümetine ait olan Vin&Spirit adlı şirket tarafından üretilen Absolut votkasıdır. Ülkemizde de satılıyor.Absolut kaliteli votkalar sınıfında Smirnoff'tan sonra dünyada en çok satılan markadır.Yeni İsveç hükümeti devlet şirketlerini özelleştirmeye karar verdi. Vin&Spirit yakında özelleştirildiğinde 6 milyar dolar civarında para getirecek.Nüfusu 70 milyonu aşkın Türkiye'nin Tekel'inin içki bölümünün tamamı 292 milyon dolara satıldı. Tütün bölümü ise 1.1 milyar dolarlık teklif az bulunduğu için satılmadı, yavaş yavaş yok olmaya terk edildi. Dünyanın en müreffeh ülkelerinden olan İsveç'te güçlü bir devlet sektörü var. Bu bize şunu öğretiyor:Önemli olan üretim sistemi değildir. Sistemi kimlerin çalıştırdığıdır. Siyasi etkenler, adam kayırma, yolsuzluk öne çıkarsa Tekel gibi KİT'ler ortaya çıkar. Sistem iyi çalıştırılırsa dünya markaları.Vin&Spirit 1846'da bir devlet şirketi olarak kuruldu ama hep özel sektör şirketi gibi çalıştı. Absolut votkanın üretiminin başlama tarihi 1877'dir. 1917'de şirket alkol konusunda devlet tekeli oldu.Absolut votka 1979'da Amerika Birleşik Devletleri'nde satılmaya başlandı. 1985'te ABD'li ressam Andy Warhol şirket için Absolut Sanat serisini dizayn etmeye başladı. Andy Warhol İsveç Avrupa Birliği'ne girdikten sonra 1995'te alkolde tekeli kaldırdı. Ama Vin&Spirit (şarap ve alkol anlamına geliyor) sahasında İsveç'in en büyüğü olmaya devam etti. Dünyadaki pazar payını büyüttü. Ürünleri 125 ülkede satılıyor. Absolut dünyanın altıncı en fazla satan içkisidir.Tekel'de Andy Warhol'un adını duyan kaç kişi var? Neden tekel kaldırılınca Tekel yok olmaya başladı? Neden Tekel dünyanın en kötü votkasını üretiyordu ve hep üretti? İhracat yapamadı?Ama Tekel'e haksızlık etmeyelim. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı da Shell olmadı. Ziraat Bankası da HSBC.Türkiye'de kamu iktisadi teşekkülü (KİT) adı verilen devlet şirketleri iyi niyetle başladı ama kısa zamanda politikacıların çiftliği oldu. Dejenere edildi. Bütün devlet kurumlarının dejenere edildiği gibi.Sonunda her şey insana dayanır. Ahlaka, eğitime, kültüre, dine, geleneklere, sanata falan.KİT'lerin özelleştirilmesine gözyaşı dökenler yanlış cenazeye ağlıyor. Ağlamaları gereken yer okullardır. mmunir@milliyet.com.tr Ağlanacak yer
