Metin Münir

Metin Münir

mmunir@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

"En çok parayı verene satarım. Alanın şirketi ne yaptığı umurumda değil" denebilir."Para en önemli unsur değil. Alıcı şirketin faal olduğu sektörde sağlam bir oyuncu olsun, şirketi büyütsün" denebilir.Geçen hafta yapılan Petkim Petrokimya A.Ş özelleştirmesinde, Telekom özelleştirilmesinde olduğu gibi, birinci amaç güdüldü. Petkim'e iki küsur milyar dolarla en yüksek fiyatı veren üç ortaklı konsorsiyumun içinde parası olan veya milyar-dolarlık borç bulabilecek birçok kuruluş ve kişi var. Ama petrokimyacı yok. Ürününü Petkim'de değerlendirecek petrol sahibi de yok.Oysa Petkim'in petrokimyacıya ihtiyacı var. Şu nedenle: Petkim'in borcu yoktur ama emsallerine göre kârlılığı düşüktür çünkü entegre değildir, kendi ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla kurulmuş bir rafinerisi yoktur. Petkim'in ihtiyacı böyle bir rafineri kuracak, eskiyen tesisi modernize edecek bir ortaktır.İhaleyi kazananların bu tarife uydukları kanaatinde değilim.Petrokimyacı olmayanlar neden petrokimya şirketi satın alıyorlar? Hem de piyasa fiyatının yüzde 181 üzerinde fiyat vererek? Bir şirketi özelleştirirken değişik amaçlar güdülebilir. Muhtemelen, çok zaman geçmeden daha da pahalıya satabilecekleri için. Bu sonuca neden vardım? Çünkü konsorsiyumun yüzde 54 hissesi Troika Dialog Capital Partners adlı bir Rus özel sermaye şirketine aittir. Özel sermaye şirketlerinin amacı şirket çalıştırmak değil, şirket alıp satmaktır.İkinci ortak Investment Industrial Group Euroasia, Kazak zenginlerine ait bir inşaat şirketidir. Bunlar da petrolcü veya petrokimyacı değildir. Üçüncü ortak Caspi Neft TME daha da esrarengizdir. Hisselerinin yarısı Amerika Birleşik Devletleri'nde, diğer yarısı Kazakistan'da kurulu bir şirkete ait olan Caspi Neft'in sahiplerinin kim olduğu bilinmiyor. Şirketin Kazakistan'daki bir petrol sahasında imtiyazı var ama petrolü var mı yok mu belli değil.Bilinmeyenler çok olduğu için uluslararası derecelendirme kurumu Fitch geçen gün Petkim'i "olumsuz bir gözle" izlemeye başlayacağını açıkladı. Daha pahalıya satabilecekler Fitch direktörlerinden Oğuz Bardak, ihaleyi "Kazanan gruptakilerin isimlerini biliyoruz, petrokimya sektöründen olmadıklarını biliyoruz ama başka bir şey bilmiyoruz" dedi.Fitch, alıcıların Petkim'in varlıklarını teminat gösterip şirketi borç altında sokma bırakma ihtimali olduğuna inanıyor. Yani Petkim, Petkim'in parasıyla satın alınabilir. Konsorsiyum kredi için Credit Suisse (İsviçre) ve Turan Alem Bank'a (Kazakistan) yetki verdi. Ancak ne kadar özsermaye, ne kadar kredi kullanılacağı belli değil.Konsorsiyumun danışmanı Inter Consult adlı şirketin sahibi Haluk Ulusoy'u aradım ama herhangi bir soruya cevap vermeyeceğini söyledi.Alıcılara kabahat bulmayalım. Hükümet, "En fazla parayı verene satıyorum" dedi, onlar da "En fazla para bizde var" diye ellerini kaldırdılar.Ve bir gerçeği bir daha anlamış olduk: İki şeyin dini olmaz. Paranın. Akılsızlığın. Borç altında bırakma ihtimali GAZİANTEP Güre 39 yaşında ve sekiz yaşından beri aynı lokantada garsonluk yapıyor. "Hepsini gördük" diyor."Ne oldu? Hiçbirisi olmadı. Bu öbürlerinden iyi. En basiti eğitim. Çocuklarımızı hiçbir masraf yapmadan okutuyoruz."Her gün önünden yüzlerce müşteri geçen Çağdaş'ın patronu Burhan Çağdaş, ekonomideki istikrarın oy olarak AKP'ye geri döneceğine inanıyor. "İşçilerin gelir düzeyinde yükselme var" diyor. "Eskiden hayal edemezlerdi şimdi motosiklet alabiliyorlar."Çarşıda kuruyemiş esnafı olan Sadi Bozan'a selam verince merhaba demeden elini çuvala daldırıp avucuma beş on tane kabuklu fıstık bırakıyor. "Ak Parti gelecek" diyor, "İstikrar devam edecek. Önemli olan o. Aksi takdirde çalışma olmaz."Antep'te genel kanaat seçimlerde AKP'nin birinci çıkacağı ama daha az milletvekili çıkaracağı. Bunun en önemli nedeni çevredeki birçok ile tanınan ucuz elektrik gibi yatırım teşviklerden Gaziantep'in yararlandırılmaması. 2002 seçimlerinde Gaziantep'teki 10 milletvekilinden yedisini AKP, üçünü CHP kazandı. Şehrin en popüler lokantalarından Çağdaş'ta garsonluk yapan Şıho Güre'ye bakarsanız AKP bu defa da "tek başına götürür". Devlet Planlama Teşkilatı sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasında Gaziantep 20, Kahramanmaraş 48, Kilis 54'üncü sırada bulunuyor. Diğer iki il teşvik kapsamına alınırken Antep açıkta kaldı.Bazı işadamlarına göre teşvikler genellikle Antep'in rakiplerinin lehine yüzde 15-20 fiyat avantajı yaratıyor."Antep kendini dışlanmış hissediyor" dedi Gaziantep'in AKP'li Belediye Başkanı Asım Güzelbey, "Her yere teşvik verildi, Antep'e verilmedi."Teşvik yokluğunun sadece büyük imalatçıları etkilediğini sanılıyor ama öyle değil. Antep'te organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren büyüklerin yanında, herkesin bilmediği ikinci bir sanayi var. Odalarda, gecekondularda, küçük işletmelerde düğme boncuk dikme tipi iş yapan on binlerce kişi. Civar illere teşvikle verilen mukayeseli avantaj esas bunları vurdu ve AKP aleyhine çevirdi. "Teşvikten AKP muhakkak bir fatura ödeyecek" diye konuştu Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Mehmet Aslan. Aslan'a göre "AKP 4, CHP 3 milletvekili çıkaracak. Geriye kalan üç milletvekilinin ikisini MHP, birini bağımsız alacak. Eğer bağımsız olmazsa AKP beş olabilir."Protesto oylarına hedef olmamak için AKP Ticaret Bakanı Kürşad Tüzmen'i Gaziantep'ten aday göstermedi. Onun yerine Merril Lynch'in yıldızlarından Mehmet Şimşek'i listesinin başına koydu. Bu "Bakın size bakan olacak, dertlerinizle uğraşacak birisini veriyorum, beni destekleyin" mesajı.Ama Gaziantep'i yakından tanıyanlar, AKP'nin ikinci sorununun aday listesi olduğunu söylüyorlar. Liste'nin baş sıralarında Antep'ten hiç kimse yok."Sekiz iki olur diyor bizimkiler ama olmaz" diyor Güzelbey, "En iyi rakam altı. Beş de olabilir. CHP'nin üç vardı. Gene üç çıkarır. MHP bir alır. Bağımsız Kürt aday Vakkas Dalkılıç da seçilebilir."CHP adayı Akif Ekici partisine karşı "çok ciddi bir teveccüh" olduğunu söylüyor, "İyi sonuç çıkaracağımız kanaatindeyim" diyor.Ekici'ye göre AKP/CHP üçer veya dörder milletvekili çıkartabilir. MHP'den ve bağımsızlardan birer aday da seçilebilir.Eski İstanbul İl Emniyet Müdürü, yeni MHP Gaziantep milletvekili adayı Hasan Özdemir ile polisevinde konuştum. "Bu halk AKP'nin her şeyinden müşteki" dedi, "Memnun olan yok. Sebebi şu: Herkes borçlu. Antep bize geliyor. Oy patlamasını bu defa MHP yapacak."Kaç milletvekili çıkarabilir MHP?"Sayı veremem" dedi Özdemir, "İstatistik memuru değilim. Ama rüzgâr MHP'yi itiyor." Antep'in rakiplerine avantaj yaratıyor KİLİS Önceki vekiller tabanı küstürdü Gazianteplinin karnının altında kedi yavrusu gibi uzanmış yatan toprak parçası, Türkiye'nin en küçük ve yoksul illerinden biri olan Kilis'tir. Devlet Planlama Teşkilatı'nın sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasında Kilis 81 il arasında 54 sırada. İlin kuzeyinde Gaziantep, güneyinde Suriye var. Kilis'in AKP'li genç Belediye Başkanı M. Abdi Bulut'un tarifiyle "Beş kilometre ilerisi mayın, arkası dağ.""Altı Kilisliden beşi gitti Kilis'ten" diye devam ediyor Bulut, "Bir gaz tüpü İstanbul'da da Kilis'te de aynı fiyat ise ben de İstanbul'da yaşamak isterim. Zenginler de hep İstanbul'da."Bu fakir ilde nasıl zengin olunuyor? Kaçakçılıktan. Mayın tarlalarının durduramadığı kaçakçılık, Kilis'in geleneksel olarak en büyük endüstrisidir. Suriye kendi tarafındaki mayınları kaldırıp ziraata açtı. Bizim tarafta 822 kilometrelik hudut boyunca binlerce mayın var. Anladığım kadarıyla Suriye'den bu günlerde en çok sigara ve viski geliyor. "Orada çok daha ucuz" diye açıkladı Kilisli meslektaşım Reşit Çelebioğlu.Çelebioğlu'ndan öğrendiğime göre 1977'den bu yana Kilis'te üç belediye başkanı öldürüldü, biri kurşunla yaralandı, biri tehdit edildiği için görevi bıraktı, biri de yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle görevden alındı. "Niye başkan?" diye soruyorum. "En büyük rant belediyede" diyor.Onun da belinde Beratta bir tabanca var. Belki de bu sıcakta ceketle dolaşmasının sebebi bu. Ceketi tabancayı gizliyor. "Tehdit mesajları telefonumuzdan eksik olmuyor" diyor, kadere boyun eğmiş bir tonla.Geçen seçimlerde AKP kendinden bir sonra gelen DYP'nin iki mislinden fazla oy alarak iki sandalyenin ikisini de kazandı. Ancak bu defa AKP'nin Kilis'te çok ciddi sıkıntısı var ve bazılarına göre aynı başarıyı tekrarlaması güç gibi görünüyor. Vatandaşlara göre bunun nedeni, 2002'de AKP'den Meclis'e yolladığı milletvekillerinin, "birtakım nahoş işlere karışmış olması" ve bunun "il çapında yarattığı memnuniyetsizlik."Kilis'in il nufusu 170 bin civarında. Bunun için, büyük yerlerin tersine, orada kişilik önemlidir."AKP milletvekillerinden ikisi de sevilmiyor" dedi bir Kilisli, "Adaylar da popüler değil. Partiye oy verilirse kazanacaklar.""Geçen defa iki çıkardık. Bu defa bir çıkarırsak memnun olurum" şeklinde konuştu bir AKP'li, "İkinci sandalye için CHP veya MHP şeklinde olabilir. Ama bir AKP bir MHP daha yakın ihtimal."Belediye başkanının tahmini bana daha gerçekçi gibi göründü; "Bir AKP garanti" dedi, "İkinci sandalye AKP, MHP, CHP arasında. Bunda da en fazla şans AKP'deymiş gibi görünüyor." 'En büyük rant belediyede...' KAHRAMANMARAŞ Teşvikler AKP'ye ilgiyi artırmış 'Teşvik yasası kapsamına alındığı için Kahramanmaraş'ta milyar dolarlık yatırımlar var. İşsiz ev kalmayacak denildi. Bunun olabileceğine dair emareler var. Kahramanmaraşlılar çok mutlu. AKP silme götürür. Sekiz milletvekilinin altısını kesinlikle alırlar. Sekiz sıfır da olabilir."Bu tahminin sahibi, Gaziantep'in AKP'li Belediye Başkanı Asım Güzelbey.Kahramanmaraş, AKP'nin en güçlü olduğu illerden biri. 2002 seçimlerde oyların yüzde 54'ünü, sekiz milletvekilliğinden yedisini aldı. Bir sandalye de Pazarcık, Narlı ve Evri gibi ilçelerdeki Alevi bölgelerinin desteğine sahip olan CHP'ye gitti.Güzelbey kehanetine devam ediyor: "Ancak CHP gene bir milletvekili çıkarabilir. MHP'de ciddi bir yükseliş var. Onlar da bir milletvekili çıkarabilirler. O zaman AK Parti yediden altıya düşer."Çarşı esnafından Mustafa Engizek muhalefetin güçsüzlüğünün AKP'ye yaradığını söylüyor."Muhalefet partileri muhalefet yapmıyorlar, cazgırlık yapıyorlar" diyor, "AKP götürecek." Müteahhit Mutlu Fettahoğlu, DYP'li veya yeni adıyla DP'li ama beşinci sıraya konduğu için adaylıktan istifa etti."Maraş Kayseri'den sonra AKP'nin en etkili olduğu yerlerden biri" diye konuştu Fettahoğlu, Maraş kalesindeki kafede sabah kahvesini içerken ve şöyle devam etti: "Merkezde yüzde 65'in üzerinde oyları var. Şehrin muhafazakâr bir yapısı var. Maraş'ın teşvik kapsamına alınması memnuniyetle karşılandı. İşsizlik Türkiye ortalamasının altında. İnsanlar asgari ücrete bile şükür diyor."2002 seçiminde AKP yedi, CHP bir milletvekili çıkardı (Alevi oyları sayesinde). Bu defa birçok kişiden AKP'nin beş, MHP'nin iki, CHP'nin bir milletvekili çıkaracağı tahminini duydum.Fettahoğlu'na göre "1999 seçiminde birinci parti olan, 2002'de silinen MHP, bu defa iki milletvekili çıkarabilir. CHP geçen seçimlerde olduğu gibi bir milletvekili çıkarır. Sandalyelerin gerisi AKP'ye gider."DP'ye ne Maraş'ta ne de Gaziantep'te şans veren yok. Barajı aşabileceğine inanana rastlamadım. DYP-Anavatan birleşmesinin fiyaskoyla sonuçlanmasından Mehmet Ağar sorumlu tutuluyor.Tarikatlar, özellikle Maraş merkezde çok güçlü ve açıkça AKP lehine çalışıyorlar. "AKP bir afiş asacak olsa 500 kişi bulur" diye konuştu bir Maraşlı, "Şehrin rantını da AKP'li belediye ve tarikat mensupları paylaşıyor." "AKP ve tarikatlara yakın ol, istersen esrar sat" diye konuştu bir muhalif. AKP'liler en az geçen seçimlerdeki gibi yedi milletvekili çıkaracaklarına inanıyorlar. Yerel bir gazetenin sahibi aday reklamı için AKP il teşkilatına yaklaştığımda şu cevabı almış: "Oy kepçeyle geliyor kardeşim. Neden reklam verelim ki?"Gazeteci, "Seçime dayalı sektörler kan ağlıyor" diye şikâyet etti. mmunir@milliyet.com.tr Demokrat Parti'ye şans veren çıkmadı